Drauzio Varella

Drauzio Varella, brazylijski lekarz, społecznik, pedagog, popularyzator nauk medycznych w prasie i telewizji. Jednym z głównych obszarów jego pracy był AIDS i w latach 1989 – 2001 zgłosił się jako wolontariusz do pracy w jednym z największych więzień w Brazylii – Carandiru w Sao Paulo, by podjąć próbę zahamowania szalejącej wówczas w więzieniu epidemii AIDS. Tak powstała ta książka – na podstawie obserwacji i bezpośrednich relacji od osadzonych. Jej oryginalny tytuł to - „Estação Carandiru” /Przystanek Carandiru/. W Polsce została wydana pod zmienionym tytułem: „Ostatni krąg. Najniebezpieczniejsze więzienie Brazylii”. Bardzo szybko książka została zekranizowana przez Hectora Bebenco i powstał głośny i kontrowersyjny film „Carandiru” /znakomity zresztą/. Drauzio Varella ma lekkie pióro. Znakomicie prowadzi opowieść o jednym z największych więzień Brazylii – osławionym Carandiru. Opowiada o systemie dzięki któremu więzienie funkcjonuje. Czy on jest zgodny z systemem penitencjarnym stosowanym w Brazylii – trudno powiedzieć, natomiast porównując go do rozwiązań stosowanych w Europie – nie ma z nim nic wspólnego. To miejsce gdzie rządzą silni, decydują zasady, określone reguły ustanawiane przez skazanych za których złamanie czeka wyłącznie śmierć. Okropne warunki, ogromne przeludnienie, epidemie różnorakich chorób, narkotyki, gwałty i prywatne cele. Administracja więzienna, słabo opłacana, w części skorumpowana, nie jest w stanie zapanować nad właściwym funkcjonowaniem więzienia. Jest też część poświęcona skazanym, czasami na długoletnie wyroki więźniom. I ta część jest zdecydowanie lepsza. Widać sporą sympatię, z jaką Varella traktuje swoich rozmówców – bandytów, morderców, gwałcicieli czy handlarzy narkotyków. Oczywiście większość z nich znalazła się w więzieniu zupełnie przypadkowo, na skutek nieszczęśliwego zbiegu okoliczności bądź też oczywiście są zupełnie niewinni – ale jest to przypadłość chyba wszystkich skazanych we wszystkich więzieniach świata. Tam nikt nie jest winny. Świetne są te opowieści skazanych o ich dokonaniach na wolności. Przypominają nieco znakomitą powieść „Miasto Boga” Paulo Lins’a. Brutalne, krwawe, niektóre tragiczne a inne wręcz śmieszne. Mnóstwo postaci, z których każdy mógłby zostać bohaterem zupełnie nowej powieści. Znakomity reportaż, nagrodzony w Brazylii, ale też finalista Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego w Polsce. Polecam.