Cykl w starym, mocno pożółkłym wydaniu PIW w dwóch tomach znalazłam w przeszklonej biblioteczce mojej babci, u której pomieszkiwałam przez część szkolnego dzieciństwa. Nie pamiętam, ile dokładnie miałam wtedy lat, ale na pewno były to jeszcze takie czasy, kiedy nie mogłam czytać wszystkiego jak leci. Gdy trafiłam na książki o jakże niewinnych tytułach: Klaudyna w szkole. Klaudyna w Paryżu oraz Małżeństwo Klaudyny. Klaudyna odchodzi, poszłam z nimi do babci, pytając ją o pozwolenie. Babka chwilę zastanawiała się, a potem powiedziała, że mam czytać, co chcę. Od tej pory tak właśnie robię.

Gdy zaczęłam wtedy czytać historię Klaudyny, zniknęłam dla świata. Książka zaczyna się niepozornie, od opisu Montigny, francuskiego miasteczka, w którym mieszka bohaterka, i okolicznych lasów, po których godzinami spaceruje, nie bojąc się niczego, nawet węży. Można by powiedzieć: dziewczyńskie czytadło. I w zasadzie tym właśnie ten cykl jest, ale nie chciałabym, aby to wybrzmiało jak zarzut pod adresem Colette – wręcz przeciwnie, to komplement. Komplement pod adresem pisarki zupełnie od niechcenia budującej napięcie i ekscytację u małych (i trochę starszych zresztą też) czytelniczek.

Ile tam się dzieje! Klaudyna chodzi do szkoły, gdzie skrzypią pióra i rozlewa się atrament z kałamarzy, gdzie liniowane zeszyty leżą równo ułożone na brzegach ławek i gdzie toczą się nieustanne, łobuzerskie gry między nauczycielką a uczennicami i między przyjaciółkami, które ni to psocą się sobie nawzajem, ni to się uwodzą. Młodziutka Klaudynka uczy się przyjemności – uczy się je rozpoznawać, smakować, nazywać, dawkować sobie. Wtedy gdy czytałam tę serię po raz pierwszy, więcej niż połowę życia temu, nie znałam jeszcze słów, którymi mogłabym ją określić, ale dziś powiedziałabym, że ten cykl to urocza szkoła hedonizmu dla początkujących.

Nie wiem, czy te książki powinny czytać trzynastoletnie dziewczynki.

Książki o Klaudynie wyprowadziły się do mnie od babci i krążą za mną z mieszkania do mieszkania przy kolejnych przeprowadzkach (o których zaczynam myśleć, że nigdy się nie skończą). Nie mogę się od nich uwolnić, mimo że ich urok już na mnie aż tak nie działa. Czytając je, nie czuję już dziewczyńskiej ekscytacji, ale mam do tej serii sentyment; gdy mam gorszy humor i brakuje mi ochoty na cokolwiek, lubię poprzerzucać cieniutkie, żółte strony Klaudyn i podczytać kilka zdań to tu, to tam. Niezmiennie poprawia mi to humor.

W pewnym momencie zaczęła mnie o wiele bardziej niż Klaudyna interesować autorka cyklu, Sidonie Gabrielle Colette. Czytałam jej biografię, przyglądałam jej się na zdjęciach wykonanych przez Gisele Freund. Dziś najbardziej interesuje mnie, jak powstała książka. Colette pisze o tym we wstępie.

Byłam świeżo po długiej, ciężkiej chorobie, odrętwiała jeszcze fizycznie i umysłowo. Mąż – nazywany panem Willym, prowadzącym, jak to ujmuje Colette, „przedsiębiorstwo literackie”, w ramach którego wydawał książki nienapisane przez siebie pod swoim nazwiskiem – namówił ją do tego, by opisała swoje lata szkolne. W zeszytach w linie, z czerwonym marginesem jak pilna uczennica, którą zawsze była, opisała je, dokładnie tak, jak je zapamiętała. Pan Willy przeczytał i uznał, że na nic mu się te zapiski nie zdadzą. Wyzwolona, wróciłam na kanapę, do kotki, do książek, do milczenia, do życia, z którym starałam się pogodzić, a nie wiedząc jeszcze, że jest dla mnie trucizną.

Dwa lata później Willy trafił na nie ponownie i stwierdził, że był durniem. Zgarnął rozrzucone zeszyty, chwycił swój kapelusz z płaskim rondem i popędził do wydawcy… I tak zostałam pisarką.(…) „Klaudyna w szkole” wyszła w 1900 roku u Pawła Ollendorfa pod nazwiskiem Willy’ego. Zanim się ukazała, musiałam jeszcze przysiąść fałdów, by „dodać nieco pieprzyka” memu tekstowi.

- Czy nie mogłabyś tak – powiedział do mnie Willy – podgrzać troszeczkę tego… tych twoich historyjek? Na przykład między Klaudyną a którąś z jej koleżanek przyjaźń nieco zbyt czuła… A poza tym dialekt, jak najwięcej dialektu… I łobuzerskiego wdzięku… Rozumiesz, o co mi chodzi?

Doskonale zrozumiała. Żeby jednak napisać całą serię, musiała znosić lata pisania w pokoju, w którym mąż ją zamykał – dla dyscypliny. Nie pochwalam tej metody, ale trzeba przyznać, że była skuteczna.

Jest w książce taki fragment, którego teraz nie mogę znaleźć, o tym, że kamień szlachetny (rubin, jeśli dobrze pamiętam), był tak piękny, że Klaudyna włożyła go do ust i ssała jak landrynkę. Szkoda, że nie mogę go odszukać, bo jest esencją tego, czym jest ta dziewczyńska seria książek i czego w niej szukam w przypływach depresyjnych nastrojów. Widać w nim, jak Colette buńczucznie, uwodzicielsko i łobuzersko mruga do czytelniczki oczkiem Klaudyny, ledwo widocznym zza bujnej czupryny.