rozwiń zwiń

17 wielkich amerykańskich powieści

LubimyCzytać LubimyCzytać
04.07.2016

W Stanach trwa długi weekend – Amerykanie 4 lipca świętują Dzień Niepodległości. To daje nam dobry pretekst do tego, by celebrować literaturę piękną w wydaniu amerykańskim. To też dobry moment, by zadać sobie jedno bardzo ważne pytanie: czy istnieje jeszcze coś takiego jak wielka amerykańska powieść?

17 wielkich amerykańskich powieści

Czy jest na tej Ziemi czytelnik, który nie słyszał o koncepcji wielkiej amerykańskiej powieści? Jeśli jest, to za chwilę czeka go przemiana (ale nie bójcie się, nie taka jak u Kafki; chyba). W USA młodzi autorzy nie marzą jedynie o napisaniu i wydaniu dobrej książki. Ich marzeniem jest stworzenie epickiego dzieła, opowiadającego historię całego pokolenia lub kilku pokoleń Amerykanów; książki, która opisze najciemniejsze zakamarki amerykańskiej duszy, istotę amerykańskiego snu dominującego we współczesnych autorom czasach i problemy, jakie toczą Amerykę za ich życia. Proste? Dream big. Wielu próbowało, tylko nielicznym udało się sprostać zadaniu. Wśród pisarzy, którzy napisali „wielkie amerykańskie powieści”, wymienia się najczęściej Hermana Melville'a, Marka Twaina, Johna Dos Passosa, Williama Faulknera, Johna Steinbecka i J.D. Salingera.

A kogo spośród współczesnych autorów zalicza się do ich grona? Przedstawiamy 17 amerykańskich powieści, które w ostatnich dekadach zyskały status wielkich.

Uciekaj, Króliku (1960), John Updike

Bohater powieści, Harry (Królik) Angstrom, młody mężczyzna, niegdyś mistrz drużyny koszykówki w college'u, obecnie pracownik domu towarowego w jednym z miast Pensylwanii, zajmujący się reklamą "cudownej" maszynki do obierania jarzyn, czuje się zagubiony w otaczającym go świecie. Należy on do tej części amerykańskiej klasy średniej lat pięćdziesiątych, która na ogół biernie akceptuje "amerykański styl życia". Królik jednak, pod wpływem impulsu, porzuca żonę, córkę bogatego pośrednika handlu samochodami, i ucieka przed jałową egzystencją typu konsumpcyjnego...

Lęk i odraza w Las Vegas (1971), Hunter S. Thompson

Głównymi bohaterami powieści są Raoul Duke (alter ego Thompsona) i jego adwokat, doktor Gonzo (wzorowany na postaci autentycznego adwokata Thompsona). Wyruszają do Las Vegas, aby szukać „amerykańskiego snu". W międzyczasie bardzo intensywnie eksperymentują z narkotykami i alkoholem.
Narrator, będący jednocześnie autorem powieści, oprócz prezentowania wydarzeń, wtrąca często swoje własne przemyślenia na temat społeczeństwa i przemian zachodzących w Stanach Zjednoczonych i na świecie na przełomie lat 60. i 70. Czasami posiłkuje się przy tym wycinkami z gazet.

Tęcza grawitacji (1973), Thomas Pynchon

Autor tworzy wizjonerski, niemal mistyczny opis wstrząsanej ostatnimi gorączkowymi konwulsjami, odurzonej, znarkotyzowanej wojenną paranoją Europy, poprzez którą kontynuuje swą obłędną Odyseję William Slothrop, amerykański oficer, starając się w okupowanych Niemczech odnaleźć superrakietę V-2. 

Komizm przeplata się podczas jego wędrówki z grozą, obscena z religijnymi uniesieniami, intryga szpiegowska z poezją. Ale czyż owo pomieszanie wszelkich wartości, które prowadzi do nieuchronnej zagłady zachodniej cywilizacji, nie jest dziełem jej samej?... 

„Tęczę Grawitacji” wielu krytyków uznało za najważniejszy tekst literacki od czasów Ulissesa Joyce'a. Przyznano jej National Book Award.

Biały szum (1985), Don DeLillo

Don DeLillo opublikował dziesięć książek, które zostały wysoko ocenione przez krytyków, jak i czytelników, i uznawane są za najważniejsze dla amerykańskiego postmodernizmu.

Główny bohater „Białego szumu", Jack, który jest kierownikiem katedry badań nad Hitlerem, boi się śmierci. Jego żona Babette, która „gromadzi dzieci i opiekuje się nimi", także się jej boi. Ten strach dzieli z nimi syn Jacka, Heinrich Gerhardt, którego przyjaciel chce pobić rekord przebywania w klatce pełnej jadowitych węży. Mimo że Hitler, śmierć i węże tak często przewijają się przez tę książkę, jest ona jedną z najzabawniejszych, jakie DeLillo napisał. To, że jest tak śmieszna, nie oznacza jednak, że nie jest olśniewająca, rozczulająca i jak śmierć poważna. Zatrzymuje bicie serca, jak gdyby słuchało się pękania olbrzymiego lodowca.

Umiłowana (1987), Toni Morrison

Akcja rozgrywa się w kilka lat po zakończeniu wojny secesyjnej, kiedy wciąż żywa jest pamięć niewolnictwa, a będące jego pokłosiem tragedie nadal kształtują ludzkie losy. Realizm miesza się tu z magią, bohaterowie obcują z duchami zmarłych i zmagają się z ziemskimi przeciwnościami. Czarnoskóra bohaterka książki, piękna i dumna Sethe, została naznaczona piętnem niewoli na ciele i duszy, potrafiła jednak ocalić swoją ludzką godność. Okrucieństwo, nienawiść, ból, lecz także współczucie i przede wszystkim miłość – to żywioły przenikające świat tej niezwykłej powieści.

Rącze konie (1992), Cormac McCarthy

Pierwsza część słynnej „Trylogii pogranicza”.
Na drugim brzegu Rio Grande zaczyna się przygoda, i można tam znaleźć szczęście i wielką miłość. Ale może też być inaczej. Dla trójki młodocianych uciekinierów z południa Stanów Zjednoczonych Meksyk – dziki, bezkresny, romantyczny - staje się krainą, w której za marzenia trzeba płacić krwią, a bycie kowbojem oznacza najczęściej kłopoty z prawem.

„Rącze konie” są opowieścią o dojrzewaniu, utraconej niewinności, pierwszych męskich decyzjach i przyjaźni, z której trzeba zdać egzamin.

Płomyki pamięci (1996), Anne Michaels

Podczas II wojny światowej grecki naukowiec i humanista ratuje z błota w Biskupinie małego żydowskiego chłopca Jakoba Beera i zabiera go na swoją rodzinną wyspę. Odkrywa przed nim świat poezji i kartografii, botaniki i sztuki. Dorastający Jakob wiąż jednak nie może się uwolnić od bolesnej przeszłości...

„Płomyki pamięci" to poetycka, wzruszająca opowieść o ludzkich namiętnościach i nieustającym wpływie historycznych kataklizmów na losy nas wszystkich.

Infinite Jest (1996), David Foster Wallace

Gargantuiczna, zmieniająca postrzeganie świata komedia o poszukiwaniu szczęścia w Ameryce. Jej akcja toczy się w ośrodku dla uzależnionych i w ośrodku nauki tenisa i opowiada historię najbardziej pokręconej rodziny, jaka do tej pory zaistniała w fikcji. Wallace zadaje w swojej powieści pytania o to, czym jest rozrywka i dlaczego zdominowała życie współczesnych; o tym, jak pragnienie ciągłej nowości wpływa na relacje z innymi ludźmi; i o tym, co wybierane przez nas przyjemności mówią o nas.

Powieść liczy ponad 1000 stron i jak dotąd, żaden polski tłumacz nie podjął się wielkiego wyzwania, jakim jest przekład tej książki na język polski - „Infinite Jest” słynie z językowej ekwilibrystyki, jaką uprawia w niej autor.

Podziemia (1997), Don DeLillo

Zaczyna się od legendarnego meczu baseballu, jaki rozegrano w Nowym Jorku w 1951 roku. Radość ze wspaniałego wyniku mąci ponura wiadomość o próbnym wybuchu bomby atomowej, przeprowadzonym w ZSRR. Osią dalszego ciągu narracji jest pamiątkowa piłka baseballowa, którą kibice wyrywają sobie z rąk. Jej wątek wprowadza czytelnika w życie dawnych kochanków Nicka i Klary, a także we współczesną pamięć i duszę kultury amerykańskiej. Na kartach książki pojawiają się postaci-symbole - J. Edgar Hoover, Mick Jagger, - oraz kolejne, różnorodne wytwory kultury masowej - chevrolety, prezerwatywy, strony internetowe... Podziemia to porażająca rozmachem i ambicją powieść, ukazująca całą złożoność świata drugiej połowy XX wieku. Została uznana za jedno z najwybitniejszych osiągnięć literatury amerykańskiej ostatnich lat.

Facet z zasadami (1998), Tom Wolfe

Wielowątkowa panoramiczna saga, której akcja toczy się w środowisku elit współczesnej Atlanty. Tytułowy bohater Charlie Crocker, przedsiębiorca budowlany, właściciel plantacji w Południowej Georgii, popada w długi, grozi mu bankructwo. Na dodatek jest człowiekiem starym i schorowanych, a ma młodą i wymagającą żonę. W Kalifornii, na drugim końcu Ameryki, idealistyczny, młody ojciec dwójki dzieci Conrad Hensley traci pracę w jednej z firm Charliego, wdaje sie w bójkę i trafia do więzienia, skąd ucieka. Autor posługuje się perspektywą dwojga bohaterów, by z mikroskopijną precyzją ukazać współczesną Amerykę, ze wszystkimi jej obsesjami, uprzedzeniami i zahamowaniami.

Ludzka skaza (2000), Philip Roth

Rok 1998. Ameryka doprowadzona na skraj erotycznego szaleństwa przez odchodzącego prezydenta Clintona. Tymczasem w niewielkim mieście w Nowej Anglii starzejący się profesor filologii klasycznej, Coleman Silk, zostaje zmuszony do przejścia na emeryturę po tym, jak koledzy uznają go za rasistę. Oskarżenie jest kłamliwe. Niemniej prawda o Silku zdumiałaby jego nawet najbardziej zacietrzewionych krytyków.

Coleman Silk skrywa tajemnicę, której przez pięćdziesiąt lat nie poznała żona, czwórka dzieci, koledzy ani przyjaciele, w tym pisarz Nathan Zuckerman. To Zuckerman wpada na ślad tajemnicy Silka i podejmuje się odtworzyć nieznaną stronę biografii tego szanowanego, pryncypialnego człowieka i poważanego dydaktyka, który na uczeniu spędził niemal całe życie. Próbuje zrozumieć, jak rozwinęło się obłudne życie przyjaciela. Wkrótce dojrzy też, jak ta osobista historia profesora Silka jest – by użyć słów z „The Wall Street Journal” – „wspaniale spleciona z szerszym obrazem wspólnej historii współczesnej Ameryki”.

Gilead (2004), Marilynne Robinson

Wielebny John Ames, który prawie całe swoje życie spędził w miejscowości Gilead w stanie Iowa, u schyłku swojego życia postanawia napisać list do swojego niespełna siedmioletniego synka z drugiego małżeństwa. Zbiór przemyśleń i swoiste podsumowanie swojego życia chciałby zostawić swojemu potomkowi, który prawdopodobnie nie zdąży do końca poznać ojca. Ames opisuje przodków: ojca i dziadka. Głównym wątkiem są zerwane więzi pomiędzy dziadkiem, który wyruszył do Kanzas, by walczyć z abolicjonistami i jego ojcem gorliwym pacyfistą. Napięcie między nimi, ich wzajemna miłość oraz brak zdolności do budowania mostu nad przepaścią ich poglądów jest stałym źródłem rozmyślań Amesa.

Rdza (2009), Philipp Meyer

Najbystrzejszy chłopak w miasteczku Buell to Isaac English. Zamiast jednak iść na studia, zostaje w domu, by opiekować się chorym ojcem po tym, jak matka popełniła samobójstwo, a starsza siostra, Lee, wyprowadziła się daleko. Teraz także Isaac pragnie się stąd wyrwać. I nawet najlepszy przyjaciel, Billy Poe, nie stanie mu na drodze.

Ten potężny, niedoszły sportowiec ciągle mieszka w przyczepie swojej matki, Grace. Skory do bójki stanie się przyczyną czegoś, co zupełnie odmieni losy obu przyjaciół i wystawi na próbę ich przyjaźń. A także lojalność kochanków, Grace i Harrisa, miejscowego stróża prawa. Bo w obliczu kryzysu i zamknięcia pobliskiej huty ważniejszą rzeczą od prawa jest chyba słuszność postępowania w skomplikowanej sytuacji...

Niech zawiruje świat (2009), Colum McCann

Nowy Jork, sierpień 1974. 
Człowiek chodzi po niebie. Miasto zamiera w pełnym przerażenia podziwie. Mężczyzna idzie, podskakuje i błaznuje w powietrzu pomiędzy nowo wzniesionymi bliźniaczymi wieżami. Sto dziesięć pięter niżej toczy się normalne życie.

Radykalny i zaangażowany irlandzki ksiądz pracuje w Bronksie z grupą prostytutek; bogata pani domu z Upper West Side rozpacza po śmierci syna w Wietnamie; jej mąż, cyniczny sędzia, wydaje wyrok na drobnych przestępców w śródmiejskim sądzie; młoda artystka zmaga się z uzależnieniem narkotykowym i skazanym na niepowodzenie małżeństwem...

Na tle gwałtownych zmian politycznych i społecznych oraz dramatycznego ścierania się poglądów na temat wojny wietnamskiej, w obliczu kryzysu paliwowego i w początkach internetu odmienne egzystencje tych niezwykłych postaci zderzą się w cieniu jednego beztroskiego czynu.

Wolność (2010), Jonathan Franzen

Patty i Walter Berglundowie należeli do nowych mieszkańców starego St. Paul – to oni zmieniali charakter okolicy i podnosili jej status, sami zajmowali się wychowaniem dzieci, stanowili awangardę pokolenia klientów sklepów ze zdrową żywnością. 

Patty była wymarzoną sąsiadką, idealną matką i wyśnioną żoną Waltera – prawnika zajmującego się kwestiami środowiska naturalnego, człowieka dojeżdżającego do pracy rowerem, absolutnie oddanego rodzinie.
Ale nagle, w nowym tysiącleciu, Berglundowie stali się prawdziwą zagadką. Dlaczego Walter zaczął pracować dla przemysłu węglowego? Co się stało Patty? Dlaczego najjaśniejsza gwiazda Barrier Street zmieniła się w „zupełnie inną sąsiadkę”, a uważni mieszkańcy ulicy są świadkami wybuchów zajadłej wściekłości?

Kanada (2012), Richard Ford

Najpierw opowiem o napadzie dokonanym przez moich rodziców, a później o zabójstwach.

Rodziców Della Parsonsa do napadu na bank pchnęło błędne myślenie i życiowy pech, ale choć nie byli lekkomyślnymi ludźmi, ich działania w jednej chwili na zawsze zmieniły wyobrażenia piętnastoletniego Della o normalnym życiu. Uniknąwszy umieszczenia w domu opieki dla nieletnich, chłopak wyrusza przez Montanę na spotkanie nieznanego, aby wylądować w obcej sobie Kanadzie w hotelu na prerii, zdany na łaskę gwałtownego i zagadkowego Arthura Remlingera. Wkrótce po przyjeździe Dell odkrywa, że nowy świat skrywa własne mroczne tajemnice, a on sam nie jest jedynym, który pozostawił przeszłość po drugiej stronie granicy.

Małe życie (2015), Hanya Yanagihara

Co prawda, książka miała swoją premierę całkiem niedawno, ale już zyskuje sławę jako „wielka amerykańska powieść”.

Poruszający obraz dojrzewania, sukcesu, traumy i przyjaźni. Najgłośniejsza amerykańska powieść 2015 roku, która wzbudziła falę zachwytu, a zarazem gorącą dyskusję wśród krytyków i czytelników.

Pochodząca z Hawajów amerykańska pisarka opisuje kilkadziesiąt lat z życia czterech przyjaciół. Bohaterów powieści poznajemy w chwili, gdy kończą studia i przenoszą się do Nowego Jorku. Przetrwanie, nie mówiąc już o sukcesie, w jednym z najwspanialszych miast świata nie jest łatwe, lecz szczęście wydaje się im sprzyjać. Pełen temperamentu JB jest malarzem i z czasem zaczyna brylować w kręgach nowojorskiej bohemy. Malcolm zostaje uznanym architektem, a Willem robi błyskotliwą karierę aktorską. Najbardziej tajemniczy z nich, Jude, przejawia wybitny talent matematyczny, a jako prawnik również odnosi sukces za sukcesem. W przeciwieństwie do przyjaciół nigdy jednak nie wspomina o swojej przeszłości ani o rodzinie, choć poważne problemy zdrowotne i emocjonalne wskazują na to, że w jego życiu wydarzyło się coś, o czym nie potrafi zapomnieć.

Wyścig o miano głosu pokolenia i autora wielkiej amerykańskiej powieści wciąż trwa. Może weźmiecie w nim udział? Wystarczy tylko rzucić wszystko, przeprowadzić się do Stanów i bacznie wszystko obserwować, a potem pisać, pisać, pisać... 


komentarze [36]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Ariadna 16.12.2020 22:18
Czytelnik

Przyznam, że ten wybór jest beznadziejny. Przez trzy z tych książek ledwie przebrnęłam, a jedną w postaci ebook wyrzuciłam przez okno z samochodu, bo tak mnie znudziła. Sięgnijcie do literatury amerykańskiej pierwszej połowy XX w zamiast pisać bzdetne teksty na temat tych szmir. Mam wrażenie, że za ten ranking zapłacili wydawcy książek aktualnie zalegających magazyny,...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Jkosel 17.12.2016 23:00
Czytelnik

Mały Wielki Człowiek - T Berger
Młode lwy - I Shaw (lub ew. Pogoda dla bogaczy)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Michał Stanek 04.12.2016 09:16
Czytelnik

Myślę, że "Ragtime" Doctorowa i "Na południe od Brazos" McMurtry'ego też należą do tego grona :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Labirynt Human 10.07.2016 16:39
Czytelniczka

Brak mi tutaj "Świata według Garpa" Johna Irvinga!

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Okulary_na_nosie 06.07.2016 12:33
Czytelniczka

chętnie przejrzę więcej tego typu zestawień :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Orzoża 05.07.2016 22:21
Czytelniczka

A nazwiska tłumaczy i tłumaczek to gdzie? :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
LubimyCzytać 07.07.2016 13:35
Administrator

O tłumaczach nie zapominamy, o czym przekonacie się już wkrótce :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Piotr Guza 05.07.2016 21:23
Czytelnik

zastanawiam się kiedy wznowią "Tęczę grawitacji", bo na portalach aukcyjnych wołają za nią ponad 300 zł!!!
Zadałem wydawnictwu Albatros za pośrednictwem fb pytanie czy planują wydanie tej książki, bo widzę że co jakiś czas coś Pynchona wypuszczają, ale nikt nie raczył mi odpowiedzieć. Obsługa klienta jest jak w PKP czyli brak :(
Może lubimyczytać.pl zada im takie pytanie,...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
LubimyCzytać 07.07.2016 13:29
Administrator

Damy znać, jak tylko się czegoś dowiemy :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
LubimyCzytać 07.07.2016 15:37
Administrator

Otrzymaliśmy wiadomość, że niestety w tym roku wznowienie nie pojawi się na księgarskich półkach.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Piotr Guza 07.07.2016 18:30
Czytelnik

Dziękuję za zainteresowanie :)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
AniaZ 05.07.2016 15:07
Czytelniczka

Interesujące zestawienie. Z wymienionych książek znam tylko "Wolność" Franzena, więc na pewno sięgnę po choć kilka tytułów z tej listy. Ze "starej" klasyki amerykańskiej szczególnie polecam "Na wschód od Edenu" Steinbecka oraz "Absalomie, Absalomie" Faulknera.

Czekam na więcej tego typu artykułów.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
AsicaA 05.07.2016 14:22
Czytelniczka

I ja mam swoją ulubioną amerykańską powieść: Droga purpurowych trzcin

James L. Burke pisze w wyjątkowym stylu, bardzo sugestywnym.
Jest moim numerem 1.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
 Droga purpurowych trzcin
Viola Bu 05.07.2016 00:23
Czytelniczka

Regulamin tłoczni win
Paragraf 22
Lot nad kukułczym gniazdem

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
 Regulamin tłoczni win  Paragraf 22  Lot nad kukułczym gniazdem
foxterier16 05.07.2016 10:15
Czytelniczka

Najbardziej zabrakło mi tu Paragrafu 22.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się