Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury, czyli artyści z medalami Igrzysk
Nie tylko młociarze, biegacze, wioślarze i kulomioci! W pierwszych latach zmagań na nowożytnych Igrzyskach brali również udział artyści. Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury odbywał się siedmiokrotnie. Polacy zdobywali w nim medale!
Lista dyscyplin olimpijskich nieustannie się zmienia. W tym roku w Tokio debiutowały m.in. wspinaczka i skateboarding; już dzisiaj wiadomo, że za 3 lata w Paryżu szansę na złoty medal olimpijski będą mieli tancerze breakdance. A jeszcze przeszło 70 lat temu w zmaganiach uczestniczyli artyści i literaci.
Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury, czyli medal dla artystów
Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury odbywał się jedynie siedmiokrotnie, w latach 1912 – 1948. Pomysłodawcą tego, aby rywalizacja sportowa łączyła się z tą artystyczną, był twórca nowożytnego ruchu olimpijskiego, baron Pierre de Coubertin. Celem konkursów było nagradzanie najlepszych dzieł o tematyce sportowej. Prace o motywach sportowych oceniane były w dziedzinach architektury, rzeźby, malarstwa, grafiki, literatury i muzyki. Oczywiście artyści nie tworzyli swoich dzieł na czas, tak jak rywalizują sportowcy. W stworzonych przez nich pracach chodziło o wartość artystyczną, ocenianą następnie podczas specjalnej wystawy przez międzynarodowe jury.
Polacy w tym odbywającym się równolegle do sportowych Igrzysk współzawodnictwie brali udział dopiero od roku 1928. Kwalifikacje na Igrzyska przypominały te znane ze sportowych; uczestnicy musieli spełnić określone warunki, czyli przejść rodzaj artystycznych kwalifikacji, co w praktyce oznaczało udział w krajowych wystawach-konkursach.
Pierwsza Polska Wystawa Sportowa, która miała na celu wyłonienie najlepszych prac o tematyce sportowej w dziedzinie sztuk plastycznych i architektury, odbyła się w 1928 roku. W jury zasiadali między innymi uznani polscy plastycy: Karol Stryjeński i Jan Szczepkowski. W jej wyniku do Amsterdamu wysłanych zostało 86 prac.
Polacy z medalami na artystycznej Olimpiadzie
IX Igrzyska Olimpiady w Amsterdamie, czyli pierwsze, w których oprócz sportowców brali udział również Polscy artyści, zakończyliśmy z imponującym wynikiem. Do złotego medalu w rzucie dyskiem Haliny Konopackiej, drużynowego srebra w jeździeckim konkursie skoków i trzech brązowych medali w wioślarstwie, jeździectwie i szermierce, dołożyli się również twórcy. Złotym medalem został nagrodzony tomik wierszy „Laur Olimpijski” Kazimierza Wierzyńskiego, za to brąz w dziedzinie grafiki zdobył Władysław Skoczylas za cykl akwareli: „Łucznik (stojący)”, „Łucznik (klęczący)”, „Diana” i „Jeleń św. Huberta”.
Ppóźniej polskim pisarzom udało się jeszcze raz sięgnąć po medal olimpijski. Dokonał tego podczas niechlubnych Igrzysk w Berlinie 1936 roku Jan Parandowski, nagrodzony za powieść „Dysk Olimpijski”. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury pisarz, najbardziej znany ze swojej monumentalnej „Mitologii”, akcję książki „Dysk Olimpijski” umieścił w dobrze sobie znanej starożytnej Grecji. Fabuła opowiada o wydarzeniach związanych z siedemdziesiątą olimpiadą z 476 roku przed naszą erą. Parandowski ściśle połączył obraz igrzysk z historią i obyczajowością ówczesnej Grecji. Pokazał, że tradycja Olimpiady, która po kilkuwiekowej przerwie trwa do dziś, jest tak stara jak nasz europejski świat i jego śródziemnomorska kultura.
Finalnie jednak pomysł Olimpijskiego Konkursu Sztuki i Literatury nie przyjął się ani w środowisku olimpijskim, ani artystycznym. Był to autorski projekt barona de Coubertin; zresztą… pierwszego złotego medalisty w dziedzinie literatury. Jury uhonorowało jego „Odę do sportu”.
Po II wojnie światowej już tylko raz przeprowadzono Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury – równolegle do IO w Londynie w 1948 roku. Mistrzem olimpijskim w dziedzinie muzyki został polski kompozytor Zbigniew Turski za utwór „Symfonia Olimpijska”. Ostatnimi literackimi mistrzami olimpijskimi byli fińska poetka Aale Maria Tynni i włoski prozaik Gianni Stuparich. Rok później, w 1949 roku, Międzynarodowy Komitet Olimpijski postanowił zaniechać organizacji konkursu.
[aj]