10 książek po stronie kobiet

To już czwarta edycja Europejskiej Nocy Literatury, której koncepcję programową tworzy zaproszony kurator bądź kuratorka – w poprzednich latach funkcję tę pełnili dziennikarz Michał Nogaś, krytyczka Justyna Sobolewska oraz pisarz i reporter Max Cegielski. Podczas odsłony 2021 zadanie te powierzone zostało Annie Dziewit-Meller – pisarce, dziennikarce, felietonistce, a od tego roku także redaktorce naczelnej Grupy Wydawniczej Foksal. Jej teksty pojawiały się na łamach „Wysokich Obcasów” czy „Tygodnika Powszechnego”, tylko w ostatnim roku ukazały się też dwie książki jej autorstwa: powieść „Od jednego Lucypera” i napisany wspólnie z Justyną Sobolewską literacki przewodnik „Stówka. Przeczytaj to jeszcze raz”. Od 2016 roku Dziewit-Meller prowadzi również stworzony z Julią Skórzyńską-Ślusarek serwis i kanał wideo „BukBuk”, na którym recenzuje książki, rozmawia z polskimi i zagranicznymi pisarzami czy krytykami literatury.

Wybrane przez kuratorkę na 10. edycję Europejskiej Nocy Literatury dzieła literatury pokazać mają wyjątkowość kobiecego doświadczenia, poszerzając tym samym spojrzenie na europejską historię. - Na dobrze znane, oficjalne narracje będziemy chcieli nałożyć nowe opowieści, umożliwiając zmianę ich dotychczasowego odczytania – rozwija temat „Po stronie kobiet” Anna Dziewit-Meller. – Tak, by ów palimpsest doświadczeń kobiet i mężczyzn mógł ukazać nam całościową wizję rzeczywistości.

W selekcji literackiej znajdziemy książki twórczyń różnych gatunków i epok, opowiadające o tym, jak kobiece doświadczenie kształtowało się na przestrzeni dziejów, ale i po prostu podejmujące uniwersalne problemy dotykające każdego człowieka. Nie brakuje w niej klasyczek, które na przestrzeni wieków wprowadzały do literatury wątki kobiece. Uczestnicy i uczestniczki ENL-u będą więc mogli usłyszeć m.in. fragmenty dzieł ikonicznych dla literatury feministycznej: choćby eseju Virginii Woolf „Własny pokój” czy rozprawy Simone de Beauvoir „Druga płeć”. W programie, który o doświadczeniu kobiecości opowiadać ma w wielowymiarowy sposób, znalazło się miejsce i dla romantycznej powieści autorstwa Jane Austen („Emma”), i dla klasyki literatury dziecięcej stworzonej przez Astrid Lindgren („Ronja, córka zbójnika”); na Karłowicach odczytane zostaną urywki rozmów prowadzonych przez Orianę Fallaci („Wywiad z historią”), ale i reportaży Swietłany Aleksijewicz („Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”).

Program uzupełniają propozycje zdecydowanie bardziej współczesne – niektóre na księgarnianych półkach obecne od kilku lat, inne od zaledwie kilku miesięcy. Wśród nich znalazły się pozycje tak głośne, jak będąca przykładem katolickiego feminizmu i domagająca się równouprawnienia w życiu religijnym książka „Kościół kobiet” polskiej teolożki Zuzanny Radzik czy rozprawiający się patriarchalną przemocą symboliczną esej amerykańskiej felietonistki i aktywistki Rebecci Solnit „Mężczyźni objaśniają mi świat”. – Uważam, że w literaturze jest dziś wiele wspaniałych kobiecych głosów, podnoszących bardzo istotne tematy, a przy tym pięknie literacko rezonujących – tłumaczy Anna Dziewit-Meller. – Mam nadzieje, że cały zestaw 10 tekstów jest interesującym, choć szalenie subiektywnym obrazem twórczości kobiet.

10 głosów w 10 wyjątkowych lokalizacjach

Prace nad jubileuszową, 10. odsłoną Europejskiej Nocy Literatury prowadzone są we wciąż niepewnej epidemicznie rzeczywistości, dlatego – podobnie jak w roku ubiegłym – czytania odbędą się w przestrzeniach plenerowych. Tłem dla nich będzie zielona enklawa na wrocławskim śródmieściu, przedwojenne „miasto-ogród”: osiedle Karłowice. Lokalizacje czytań nanizane będą na oś alei Jana Kasprowicza. Jedną z nich będzie Arche Hotel Klasztor Wrocław – zabytkowy klasztor przy alei Jana Kasprowicza, w którym przez lata mieścił się szpital, a który przechodzi właśnie gruntowną metamorfozę: główny budynek przyjmie funkcję hotelową, a w głębi otaczającego go parku przewidziano kameralne budynki mieszkalne. Kolejnymi: park Jana Kasprowicza, zmodernizowany niedawno Brodzik przy ul. Berenta czy nabrzeża Odry, gdzie słuchacze doświadczą wyjątkowego czytania z zacumowanej przy brzegu łodzi. Uczestnicy ENL-u odwiedzą też choćby Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego czy Wielopokoleniowe Centrum Aktywności.

Publiczność zawsze elektryzują nazwiska czytających, którzy interpretować będą 10 fragmentów europejskiej prozy. W tym roku wśród aktorek, które 21 sierpnia pojawią się na Karłowicach, znalazły się: Katarzyna Herman (znana m.in. z filmów „Kler” czy „Pokot”), Gabriela Muskała („Fuga”, „Moje córki krowy”), Ewa Szykulska („Hydrozagadka”, „Vabank”), Joanna Trzepiecińska („Sztuka kochania”, „Rodzina zastępcza”) i Zofia Wichłacz („Miasto 44”, „Rojst”). Aktorzy, których posłuchać będzie można podczas Europejskiej Nocy literatury, to: Andrzej Grabowski („Dzień świra”, „Zróbmy sobie wnuka”), Janusz Chabior („Drogówka”, „Hardkor Disko”), Tomasz Ziętek („Żuzel”, „Cicha noc”), Andrzej Chyra („Komornik”, „Carte Blanche”) i Cezary Łukaszewicz („Kruk”, „Belfer”).

Program Europejskiej Nocy Literatury 2021:

1. Katarzyna Herman - Virginia Woolf „Własny pokój” (tłum. Agnieszka Graff, Wydawnictwo OsnoVa) - Brodzik (al. Jana Kasprowicza 105 / ul. Wacława Berenta 46)
2. Gabriela Muskała - Sarah Moss „Nocne czuwanie” (tłum. Paulina Surniak, Wydawnictwo Poznańskie) - Ogród Klasztoru Franciszkanów (al. J. Kasprowicza 26)
3. Ewa Szykulska Oriana Fallaci „Wywiad z historią” (tłum. Agnieszka Czepnik, Anna Osmólska-Mętrak, Joanna Ugniewska, Wydawnictwo Świat Książki) - Arche Klasztor Wrocław (al. J. Kasprowicza 64/66)
4. Joanna Trzepiecińska - Petra Hůlová „Macocha” (tłum. Julia Różewicz, Wydawnictwo Afera) - Plac Piłsudskiego
5. Zofia Wichłacz - Rebecca Solnit „Mężczyźni objaśniają mi świat” (tłum. Anna Dzierzgowska, Wydawnictwo Karakter) - Wielopokoleniowe Centrum Aktywności (al. J. Kasprowicza 46)
6. Andrzej Grabowski - Swietłana Aleksijewicz „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” (tłum. Jerzy Czech, Wydawnictwo Czarne) - Tower Studio (ul. St. Przybyszewskiego 85)
7. Janusz Chabior - Astrid Lindgren „Ronja, córka zbójnika” (tłum. Anna Węgleńska, Wydawnictwo Nasza Księgarnia) - Wały nadodrzańskie (w pobliżu Parku Jana Kasprowicza) - czytanie z żaglówki
8. Tomasz Ziętek - Jane Austen „Emma” (tłum. Jadwiga Dmochowska, Wydawnictwo Świat Książki) - Polana Karłowicka (al. J. Kasprowicza 45)
9. Andrzej Chyra - Zuzanna Radzik „Kościół kobiet” (Wydawnictwo WAM) - Wydział Nauk Biologicznych UWr (ul. S. Przybyszewskiego 63)
10. Cezary Łukaszewicz - Simone de Beauvoir „Druga płeć” (tłum. Gabriela Mycielska, Maria Leśniewska, Wydawnictwo Czarna Owca) - Park Jana Kasprowicza (al. J. Kasprowicza 67)

Tegoroczna odsłona Europejskiej Nocy Literatury odbędzie się 21 sierpnia na Karłowicach. Kolejne czytania rozpoczynać się będą co 30 minut między godziną 18:00 a 22:30. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Więcej informacji na temat nadchodzącej edycji ENL-u na stronie NocLiteratury.pl oraz na Facebooku: facebook.com/ENLWroclaw.

Serwis lubimyczytać.pl objął Europejską Noc Literatury 2021 patronatem medialnym.