International Board on Books for Young People (IBBY) to założona w Zurychu w 1953 roku  międzynarodowa organizacja zajmującą się promocją literatury adresowanej dla młodych czytelników. Od 1988 roku Polska Sekcja IBBY przyznaje coroczne nagrody: najlepszym autorom książek (dwie równorzędne nagrody – za książkę dla dzieci i za książkę dla młodzieży, tekst dotąd niepublikowany), ilustratorom (dwie równorzędne nagrody – za książkę obrazkową oraz za ilustracje i koncepcję graficzną, ilustracje dotąd niepublikowane, tekst może być wznowieniem lub przekładem z języka obcego)

Osobno honorowane są osoby zaangażowane w upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży: tu nagrody otrzymują osoby fizyczne lub prawne, działające wyjątkowo aktywnie na rzecz upowszechniania czytelnictwa i promocji książki dla młodego czytelnika.

Dotychczasowymi laureatami Nagród literackich są m.in. Małgorzata Musierowicz, Edmund Niziurski, Wanda Chotomska, Malina Prześluga, Rafał Kosik i Andrzej Maleszka. Aż trzy razy główną nagrodę zdobył Marcin Szczygielski, po dwie: Michał Rusinek, Ewa Nowak, Dorota Terakowska, Ewa Przybylska i Liliana Bardijewska.

Wśród ilustratorek i ilustratorów cztery razy najwyższe laury zdobywały Monika Hanulak, Grażka Lange i Marta Ignerska. Na liście laureatów nie zabrakło również nazwisk innych głośnych polskich artystów, w tym Iwony Chmielewskiej, Bohdana Butenko i Józefa Wilkonia.

Nagrody IBBY 2020

Za najlepszą książkę dla dzieci jury literackie w składzie Maciej Skowera, Joanna Żygowska i Kamila Kowalczyk uznało „Zielone piórko Zbigniewa. Skarpetki kontratakują!” Justyny Bednarek (il. Daniel de Latour), czyli czwarty tom „Niesamowitych przygód dziesięciu skarpetek”. Członkini jury, Joanna Żygowska, zwraca uwagę na to, że język jakim operuje Bednarek w „Zielonym piórku...” to czysta, czytelnicza przyjemność. Sama historia jest pełna przezzbawych, zaskakujących zwrotów akcji. „Basik Grysik i wrony” tej samej autorki (zilustrowany przez Elżbietę Wasiuczyńską) uzyskał również Nominację Literacką.

Wśród książek dla młodzieży jury doceniło powieść „Orkan. Depresja” Ewy Nowak. To historia o bohaterach poruszających się nagranicy rzeczywistości wewnętrznej i zewnętrznej. Według Żygowskiej jest to lektura wymagająca, emocjonalnie trudna, ale i potrzebna. Jak zauważa członkini jury, takiej książki w polskiej literaturze jeszcze nie było.

Nagrodami graficznymi uhonorowane zostały Anna Kaźmierak za autorską książkę obrazkową „Turonie, żandary, herody. Wiejska maskarada” i Maria Strzelecka za koncepcję graficzną i ilustracje do książki „Beskid bez kitu”. Wyboru dokonało jury złożone z polskich artystek: Joanna Olech, Anita Wincencjusz-Patyna i Małgorzata Gurowska. 

Anna Sadowska i Grażyna Sobieska-Szostakiewicz, biblioterapeutki i animatorki działań wspierających czytelnictwo dzieci i młodzieży z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego nr 2 w Warszawie, zostały laureatkami nagrody za upowszechnianie czytelnictwa.

Pełne wyniki tegorocznych nagród Polskiej Sekcji IBBY:

NAGRODY LITERACKIE

Nagroda za książkę dla dzieci:

Justyna Bednarek, „Zielone piórko Zbigniewa. Skarpetki kontratakują!”, il. Daniel de Latour, Poradnia K Wydawnictwo

Nagroda za książkę dla młodzieży:

Ewa Nowak, „Orkan. Depresja”, HarperCollins Polska (dawniej Egmont Polska)

Wyróżnienia literackie

• Marta Kisiel, „Małe Licho i lato z diabłem”, Grupa Wydawnicza Foksal, Wydawnictwo Wilga
• Tina Oziewicz, „Co robią uczucia?”, il. Aleksandra Zając, Wydawnictwo Dwie Siostry
• Katarzyna Wasilkowska, „Świat Mundka”, Wydawnictwo Literatura

Nominacje literackie

• Justyna Bednarek, „Basik Grysik i wrony”, il. Ela Wasiuczyńska, Wydawnictwo Literackie
• Joanna Jagiełło, „To już nie ma znaczenia”, Wydawnictwo Zielona Sowa
• Katarzyna Ryrych, „Lato na Rodos”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia
• Marcin Szczygielski, „Oczy Michaliny”, Oficyna As, Instytut Wydawniczy Latarnik 
• Rafał Witek, „Przedszkole imienia Barbary Wiewiórki”, il. Aleksandra Fabia, Wydawnictwo Bajka

NAGRODY GRAFICZNE

Nagroda za autorską książkę obrazkową:

Anna Kaźmierak za książkę „Turonie, żandary, herody. Wiejska maskarada”, Wydawnictwo Dwie Siostry

Nagroda za ilustracje i koncepcję graficzną:

Maria Strzelecka za książkę „Beskid bez kitu”, Wydawnictwo Libra PL

Wyróżnienia graficzne

• Gabriela Gorączko za ilustracje do książki „Leśna sprawa” Tomasza Kędry, Wydawnictwo Wolno
• Basia Flores, Ola Jasionowska, Igor Kubik, Karolina Lubaszko, Julia Mirny, Małgorzata Nowak, Tomasz Opaliński, Ula Palusińska, TIN BOY (Łukasz Majewski), Marta Tomiak, Łukasz Zbieranowski za ilustracje i Anna Niemierko za opracowanie graficzne książki „Elementarz polskiej kultury” Ewy Solarz, Karola Szafrańca i Małgorzaty Miśkowiec, Wydawnictwo Wytwórnia
• Janek Koza za ilustracje i opracowanie graficzne oraz Julita Gielzak za opracowanie graficzne książki „Prezent dla dwojga”, Wydawnictwo Format
• Marta Ignerska za ilustracje i opracowanie graficzne książki „Zamieniam się w słuch” Moniki Wiśniewskiej-Kin, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Nonimacje graficzne

• Tomasz Broda za ilustracje i projekt graficzny książki „Bookface. Księga twarzy pisarzy”, Wydawnictwo Format
• Agata Dudek, Małgorzata Nowak za ilustracje i projekt graficzny książki „Wiatr” Anny Skowrońskiej, Wydawnictwo Muchomor
• Marianna Sztyma za ilustracje i opracowanie graficzne książki „Trzecia płeć świata” Waldemara Kuligowskiego, Wydawnictwo Albus
• Katarzyna Walentynowicz za ilustracje i Beata Dejnarowicz za opracowanie graficzne książki „Coś i Nic” Anny Paszkiewicz, Wydawnictwo Widnokrąg

NAGRODA za UPOWSZECHNIANIE CZYTELNICTWA

• Anna Sadowska i Grażyna Sobieska-Szostakiewicz

Biblioterapeutki, animatorki działań wspierających czytelnictwo dzieci i młodzieży. Wychowawczynie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego nr 2 w Warszawie, gdzie od 1991 roku prowadzą autorski program zajęć przybliżających wartościową literaturę wychowankom ośrodka – dziewczętom w wieku 14–19 lat. Co roku organizują w swojej placówce Ogólnopolskie Spotkania Małych Form Teatralnych, w których książka i tekst literacki odgrywają kluczową rolę.

Nominacje do nagrody za upowszechnianie czytelnictwa

• Lucyna Brzezinska-Eluszkiewicz

Animatorka kultury, autorka oryginalnych warsztatów, imprez i cykli tematycznych propagujących czytelnictwo m.in. TuCzyTam i CzyTam Świat, Czytanie i Działanie. Pracuje w Fundacji 12 Kamienica w Bydgoszczy.

• Krystyna Rybicka

Doktor nauk humanistycznych, historyk sztuki, wykładowczyni w Lubelskiej Szkole Sztuki i Projektowania. Założycielka Ośrodka Książki Obrazkowej OKO w Lublinie. W latach 2012-2015 jurorka konkursu Książka Roku PS IBBY. Popularyzatorka wiedzy o książkach obrazkowych, organizatorka spotkań z polskimi ilustratorami, wystaw i warsztatów z artystami.

[aj]