Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Najsłabszy zbiór opowiadań jak dotąd. 6 gwiazdek za całość dałam tylko ze względu na opowiadanie tytułowe.

Najsłabszy zbiór opowiadań jak dotąd. 6 gwiazdek za całość dałam tylko ze względu na opowiadanie tytułowe.

Książka została wydana 13 lat po wojnie. Była napisana przez niespełna czterdziestoletnią wówczas autorkę, która, podobnie jak powieściowa Magdalena doświadczyła wywózki na roboty przymusowe; podobnie jak ona była warszawianką, pochodziła ze sfer inteligenckich, kończyła dobre i zapewne kosztowne warszawskie szkoły, znała język niemiecki, była obyta z europejskimi kodami kulturowymi w dziedzinach literatury, sztuki i nauki. Krótko mówiąc tworząc postać Magdaleny zapewne się z nią w jakimś stopniu utożsamiała.

Kiedy zaczęłam czytać tę powieść, zastanawiałam sie początkowo jak to możliwe, że to nie zostało sfilmowane w PRL (luźnej i podkręconej dramatycznie adaptacji „Spotkania w mroku” z 1960r. nie warto wspominać). Oczywiście miałam pewne podejrzenia co do przyczyn i dalszej treści, ale i nadzieję, że się nie spełnią. No niestety, spełniły się z nawiązką.

Stanisława Fleszarowa Muskat stworzyła wyjątkowo egzotyczną w swym przekazie opowieść o pracownikach przymusowych spędzających wojnę w Bawarii. „Spędzających” to akurat dobre słowo, bo można było odnosić wrażenie że zostali tam ukryci dla ich bezpieczeństwa, że są tam z własnej woli, turystycznie wręcz. Będąc podludźmi nadającymi się wyłącznie do pracy, byli przez bawarskich Niemców traktowani niechętnie ale cierpliwie i z poszanowaniem prawa. Z niektórymi z nich się zaprzyjaźniali, inni szukali u nich zrozumienia. Większość jednak ich tolerowała z konieczności, z braku rąk do pracy, tak jak dziś toleruje się imigrantów zarobkowych. Wyjątkowo nazistowska Bawaria, lata 40. – serio?

Książka zawiera mnóstwo kompletnie niewiarygodnych scen, jak ta, w której do domu wraca mąż Erny, członek załogi Auschwitz, albo ta w której pracownice fabryki protestują krzykiem w imię prawa umierającej Marii. To są sceny tak naiwne, że byłam zdumiona iż ktoś taką opowieść mógł stworzyć tak krótko po wojnie, bo że są to historie zupełnie wymyślone, jestem pewna. Miałam wręcz wrażenie, że to było takie rozwinięte fabularnie „Jezioro Bodeńskie” Dygata.

Jakże to inna opowieść od tej którą znałam od mojej babci i jej rodzeństwa, czy z przekazów dziadków moich koleżanek i kolegów. W ich opowieściach z robót przymusowych nie było dobrych Niemców, nie było bezpiecznego spacerowania po okolicy, nie było odwiedzin między miasteczkami, nie było protestów wśród pracowników fabryk. Kto cackałby się z protestującymi? Co za brednie! Naturalnie i oni nawiązywali między sobą relacje, również te romantyczne. Byli młodymi ludźmi, których łączył ten sam los. Nie byli jednak imigrantami zarobkowymi; poza fabrykami czy dużymi gospodarstwami, nikt im za pracę nie płacił. Większość z nich nigdy nie wyegzekwowała odszkodowań, bo przebywali w małych gospodarstwach, których bez konkretnych papierów nie sposób było zlokalizować pół wieku po wojnie.

Treść książki jest niepoważna, rozmiękczona, a kolejne części trylogii wyłącznie mnie utwierdziły w tej ocenie.

Książka została wydana 13 lat po wojnie. Była napisana przez niespełna czterdziestoletnią wówczas autorkę, która, podobnie jak powieściowa Magdalena doświadczyła wywózki na roboty przymusowe; podobnie jak ona była warszawianką, pochodziła ze sfer inteligenckich, kończyła dobre i zapewne kosztowne warszawskie szkoły, znała język niemiecki, była obyta z europejskimi kodami...

Książkę czytało się dobrze. Widać, że Camilla Lackberg próbuje ponownie zapoznać nas z dużym kręgiem bohaterów, którzy będą zaangażowani w rozwiązywanie kolejnych spraw kryminalnych. Prawdę mówiąc poznaliśmy chyba szkic do życia osobistego każdego członka zespołu dochodzeniowego, czyli podobnie jak było w cyklu o Fjallback'e.

Niestety, cały ten nowy cykl został zbudowany na olbrzymim zgrzycie natury logicznej i etycznej.

Etycznej ponieważ tytułowy mentalista, którego zdążyliśmy polubić i który zapewne będzie uczestniczył w kolejnych dochodzeniach JEST ODPOWIEDZIALNY za straszną śmierć swojej matki. Gdyby był tylko jednym z głównych bohaterów historii opowiedzianej w pierwszej części cyklu, można byłoby machnąć ręką. Z tego co się jednak zdążyłam zorientować, będzie bohaterem całego cyklu (nie wiadomo jak długiego), czyli po szwedzku – błędy przeszłości nie mają znaczenia, zamiast kary – resocjalizacja, zamiast wykluczenia – pełna rehabilitacja i asymilacja społeczna itp.

A dlaczego logicznej?

Cały czas mam wrażenie, że Szwedzi to jednak zimne ryby nie mające pojęcia o dzieciach i ich psychice. Małe dzieci występujące w tej książce są jak z innej planety. Zamiast miłości dostają tzw. wolność kreacji, najczęściej pozbawioną kontroli. Ośmioletni syn głównego bohatera zachowuje się i kaprysi jak cztero-, pięciolatek. Natomiast sam główny bohater jako siedmiolatek również zachowuje się jak trzy-, czterolatek, całkowicie zresztą nieadekwatnie do swojej wersji dorosłej.

Historia z zamknięciem matki w skrzyni i pozostawienie jej tam na cały dzień jest tak głupia i nielogiczna, jakbyśmy nie mieli tu do czynienia z siedmioletnim, bardzo bystrym chłopcem – owszem z jakąś formą nerwicy natręctw czy spektrum Aspergera, ale bardzo dokładnym, skupionym na skończeniu tego co rozpoczyna, a w tym przypadku skupionym na triku nad którym pracował przez dwa tygodnie. Jak można uwierzyć że nagle go coś rozproszy i zostawi matkę na pewną śmierć? Wyobrażacie sobie takiego chłopca pierwszoklasistę? Zwłaszcza, że wyrósł na raczej normalnego człowieka? OK, nadal z jakimś spektrum Aspergera, z wyjątkową pamięcią do szczegółów i zdolnością rozwiązywania kryptograficznych zagadek, ale jednak funkcjonującego w społeczeństwie w sposób dość zwyczajny – kobiety, dzieci, rodzina, showbiznes itp

Mimo tego, zapewne spróbuję przeczytać kolejną część tego cyklu, o ile nie będę musiała się nadal skupiać na jednak chorej przeszłości tytułowego mentalisty oraz szwedzkiej manii poprawności i fobii politycznych.

Książkę czytało się dobrze. Widać, że Camilla Lackberg próbuje ponownie zapoznać nas z dużym kręgiem bohaterów, którzy będą zaangażowani w rozwiązywanie kolejnych spraw kryminalnych. Prawdę mówiąc poznaliśmy chyba szkic do życia osobistego każdego członka zespołu dochodzeniowego, czyli podobnie jak było w cyklu o Fjallback'e.

Niestety, cały ten nowy cykl został zbudowany...