Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kolejne zetknięcie z prozą Wojciecha to podróż w przeciekawą wyobraźnię. Zachęcany kilkukrotnie do zaczytania się w pozycję nie wiedziałem czego się spodziewać. Miałem swoje wyobrażenie temat powiastki wzorowane na okładce i pewnym powtarzającym się echem motywem "odludzia". Wojtkowi zaufałem przy "Domu Wszystkich Snów" i miałem z nimi nie zapomniane jazdy. Tym razem się nie rozczarowałem, choć moje wyobrażenia zostały pozytywnie zgładzone. "Nie ma Wędrowca" to krótka nowelka, ale nie tak szybko przyswajana. Przynajmniej nie przeze mnie. Co nie znaczy, że to było źle napisane i musiałem się głowić, co autor miał na myśli... Nie, nic takiego... Gunia ma bardzo zacny warsztat pisarski i styl, który pochłania. Dlatego miałem dysonans w trakcie czytania. Powieść zaczyna się niewinnie, dość obyczajowo, można sobie nawet skojarzyć rozpoczęcie z "Lśnieniem" Stephena Kinga, w którym Jack przychodzi na rozmowę o pracę. Bohater opowiadania pojawia się w pewnym tartaku w sprawie pracy. Podejmuję stanowisko dozorcy. Okazuje się, że miał kilku poprzedników. O poprzednikach się nie rozmawia i tu się pojawia pierwsza tajemnica. Tajemnica nic nie znacząca by się wydawało. Jednak podśmiechujki współpracowników w zapytaniach "ile sobie daje czasu?" robią się zbyt zagadkowe. Przełożony Mirk opowiada naszemu bohaterowi co się stało z Roszczukiem, jego poprzednikiem. Podejrzewamy jednak, że nie mówi całej prawdy. Dochodzenia są coraz głębsze. Pojawiają się historyjki o duchach, które trzeba sobie skojarzyć z tym o czym opowiadają postaci. Nadchodzi zima. Bohater dociera do najważniejszego źródła wiedzy o Roszczuku - pierw odnajduje Roszczukowe pamiątki, zapisane widokówki i taśmy. Z taśm odsłuchuje rozmowy samego Roszczuka z kimś znaczącym. Mowa o księdzu Kazimierzu. Bohater wybiera się w odwiedziny kościoła. Tam spotyka księdza Kazimierza, z którym rozpoczyna wyczerpującą rozmowę o Roszczuku. Wplecione w rozmowę dysputy filozoficzne i religijne otaczają sprawę jeszcze dziwniejszą atmosferą. Bohater poznaje kolejne zapiski Roszczuka, które otwierają przed nami nowe sprawy i cofają nas do przeszłości poprzedniego dozorcy. Autor w tym momencie prowadzi skomplikowaną narrację z perspektywy nie istniejącego już bohatera i jego przeszłości. Narracja jest tak ciekawa, że poznajemy postać, która w pewnym momencie nie wie kim jest, gdyż w jego życiu dochodzi do przypomnienia sobie poprzedniego życia. Poznajemy życie osoby, która żyła w czasach drugiej wojny światowej. Dotrwała swego tragicznego końca, by zbudzić się w ciele swej kolejnej inkarnacji. Poznajemy również historię miejsca, w którym otwarto tartak i drogą dedukcji rozumiemy skąd pojawiły się domniemania duchów dzieci nawiedzających teren pracowniczy. W meritum dochodzi do sad endu przejętego przez bohatera niczym omen odziedziczony po poprzedniku.
Historia wydająca się na z natury błachą obyczajówkę z czasem zagmatwa nas i nasze myślenie o egzystencji. Wojciech Gunia nie daruje nam wywodów nihilistycznej świadomości i w niektórych ustępach aż truchlejemy, gdy dotrze do nas przerażająca racja odczytanych słów. Postać przypominająca sobie poprzednie życie to bardzo dobry motyw, znowuż przypominający mi serial "Dark". Sama rozmowa głównego bohatera z księdzem przypominała mi trochę "Ostatnią Sesję Freuda" - film, w którym toczy się nieustająca rozmowa o przemijaniu i egzystencji. Kim zatem jest tytułowy wędrowiec? Czy to dusza, pojawiająca się w kolejno przybieranych ciałach i nie pamiętająca swoich poprzednich? A może to każdy kto zmaga się z pewnego rodzaju weltschertzem i poprzez niesamowite historie interesujących go ludzi dociera do swego końca nie wymarzonego, lecz przybranego? Zapewniam, że fabuła gęścieje, a mrok jest z każdą stroną cięższy. Nie ma wędrowca, który mógłby sobie odpuścić tę lekturę...

Kolejne zetknięcie z prozą Wojciecha to podróż w przeciekawą wyobraźnię. Zachęcany kilkukrotnie do zaczytania się w pozycję nie wiedziałem czego się spodziewać. Miałem swoje wyobrażenie temat powiastki wzorowane na okładce i pewnym powtarzającym się echem motywem "odludzia". Wojt...

Rozwiń

Zwiń

Eksplorując twórczość Ciemnego Kniazia nie sposób nie wspomnieć o jego przemroczonej poezji, której gęstwina pochłania niczym śmiertelna choroba. Umrzeć z poezją Tadeusza Micińskiego w tle to by było najosobliwsze doznanie przybyłych... ale nie o tym... chociaż rozbudzona tutejszymi wierszami fantazja pociąga nas w najmroczniejsze meandry kontemplacji. Dawno nie miałem do czynienia z tak atmosferyczną poezją, której treść oraz same słowa wciągały mnie w niepojęte odczucia. Bolesne, a jednak tropiące prawdy natury. Postać Micińskiego znana jest z gęstego mroku, potrafiącego tak zainfekować umysł, że można by się pokusić o odpuszczenie sobie wszystkich tych codziennych głupstw jakimi zajmujemy się w życiu. Jedynie tomik Micińskiego, podróż w skaliste rejony i kontemplacja przy odrobinie mikstur otrzepujących z niejasnych myśli. Dla mnie poezja Micińskiego jest o tyle ważna, że dotyka pewnej smętności. Osoby o ponurej naturze będą zachwycone tym zbiorkiem, ale nie tylko one - Miciński to klasyk polskiej literatury osierocony przez wzmianki w placówkach szkolnych. No cóż, reputacja studenta wiedzy tajemnej wyeliminowała go z oficjalnego kanonu, co nie oznacza, że z ortodoksyjnego kanonu literackiego nie zniknie do końca wszechświata. Interpretacje tych wierszy w jakimkolwiek wykonaniu będą wzniosłe, nawet czytane w ciszy. Epickość tekstów niczym święte księgi brzmieć będą w naszej pamięci po częstokroć.
Tomik "W Mroku Gwiazd" zawiera około siedemdziesięciu wierszy poety, utrzymanych w epoce czarnego romantyzmu. Ich motywem przewodnim są jak rzecze tytuł - gwiazdy. A dokładniej pasja astronomiczna, którą również parał się Miciński. Zatem w tekstach zetkniemy się z planetami, niebezpiecznymi ciałami niebieskimi, ale również nie będziemy z dla od Boskości, Lucyferiaństwa i mitologii, którą tak obłędnie wielbi klasyka. Tęsknota, melancholia i niesamowicie romantyczne teksty, których nie powstydziłby się żaden Don Juan. Moim ulubionym wierszem jest "Natchnienie", niemniej gdybym miał kilka ulubionych wybrać, prawdopodobnie wyboru bym nie miał, gdyż zastanawiałbym się przeczytawszy kolejny raz cały tomik. Chyba pierwszy raz Wydawnictwo IX wydało w swym katalogu tomik poezji. Postawienie na Micińskiego, było chyba najlepszym wyborem, gdyż nie spotkałem się z wieloma wydaniami jego poezji, a to oryginalny krok przy natłoku reedycji. Osobiście byłbym ukontentowany, gdyby coś takiego udało się z tekstami Charlesa Baudelliere... Ale wracając do Micińskiego - tomik świetnie wydany w minimalistycznym tonie, w formacie kieszonkowym, z językiem wiernym ówczesnym składniom, co czyni lekko immersyjną podróż do epoki i przyczynia się do zakrycia nas w ciemnej kotarze. Trzeba też zaznaczyć, że tak proza jak i poezja Micińskiego jest intelektualna i przesycona subiektywnością autora, dlatego może być bardzo trudna dla niektórych w odbiorze. Zachęcam więc do lektury szczególnie tych ambitniejszych czytelników. Tajemnica i natura nieboskłonów pochyla się nad nami w tekstach poety, który jest z tych potrafiących opisać piękno i niebezpieczeństwa toczące planety przez ich niepojęte dla ludzkich umysłów prawa. "W Mroku Gwiazd" to tomik, którego nie odłożysz po jednym przeczytaniu. Nie będziesz tego czytać jednym chałstem. Przecież ze względu na skomplikowane teksty, delektacja będzie przedłużać Twe czasoodczucie, ale nie zatrzyma się w tym tekście, co będziesz musiał ujarzmić jego zrozumieniem. Niech zatem gwiazdy będą nam oświetlać mrok rzeczywistości, którą musimy przetrawić tak poważnymi lekturami.

Eksplorując twórczość Ciemnego Kniazia nie sposób nie wspomnieć o jego przemroczonej poezji, której gęstwina pochłania niczym śmiertelna choroba. Umrzeć z poezją Tadeusza Micińskiego w tle to by było najosobliwsze doznanie przybyłych... ale nie o tym... chociaż rozbudzona tutejszymi wiersz...

Rozwiń

Zwiń

Kiedy mówimy o Polsce i sztuce reprezentującej ten kraj pierwszym co nam przychodzi do głowy jest zwykle Mickiewicz, Chopin, Beksiński i zwykle na tym kończy się znajomość sztuki. Jednak był w historii taki artysta, który stworzył swój nurt opierając się na innych i wyciągając ze swego wnętrza psychologicznie wtarte obiekty i podmioty kreujące jego przestrzeń i jego uniwersum. Artysta, któremu bardzo wiele zawdzięcza Polski teatr, mimo że zajmował się zupełnie inną kategorią sztuki. Tadeusz Kantor, bo o nim mowa, to twórca pewnego niepokoju i statusu najniższego rzędu. Gdyby przetworzyć teatralne wizje Kantora na język literacki mielibyśmy świetny materiał grozy, weird fiction, patriot noir i pełen abstrakcji esej filozoficzny. Bowiem klimat sztuk Kantora to rodem Schulz, Kafka, Schweiblin czy Gombrowicz, a nawet Słowacki czy Wyspiański mocno ukantorowany właśnie Schulzowską manierą bądź abstrakcyjnym deseniem. No i wizytówka Kantora - Witkacy, którego napisane sztuki były przerabiane najchętniej. Użyłem formuły "patriotyzm", chociaż sztuki Kantora to nie jest patriotyczny artyzm. Wręcz przeciwnie, artyzm czystej krwii, gdzie wszelkie połączenia ze społeczną przynależnością są butne i kontrowersyjne. Sztuki Kantora przecież nie raz wywoływały wiele sprzeczności i były krytykowane i blokowane, a sam Tadeusz był bardzo zbuntowany wobec aparatów władzy. Kiedy jego teatr kwitnął w socjalistycznej PL Kantor był oburzony tym iż komunizm za pomocą sztuki chce dotrzeć do odbiorców swym planem propagandowym. Tadeusz Kantor był więc artystą totalnym, gdzie sztuka była odseparowana od rzeczywistości. Samo miano swego nurtu jakim jest Teatr Śmierci daje wiele wyobrażeń, które nie są odbiegające od tego co widzimy na scenie. Krzyże, żałobnicy, niewzruszone twarze przypominające trupie główki oraz zdjęcia umarłych w katafalkach i trumienkach. Nigdy dotąd nie widziano teatru w takiej właśnie formie. Teatr Kantorowski to jakby teatr uliczny, tyle że grany w przestrzeniach, ale nie tylko zamkniętych. Nie raz grany był na zewnątrz. Kantor od najwcześniejszych lat związany z teatrem, szczególnie w Krakowie, gdzie tworzył scenografię, a za czasów hitlerowskich pozostał w tej sferze. Uprzednio był malarzem, który nie raz miał swoje wystawy, a jego styl czerpany od surrealistów był najbardziej inspirowany przez kubistów, by finalnie doprowadzić Kantora do taszyzmu - stylu przypominającego styl Jacksona Pollocka, jednak Kantor nazwał go stylem Informel. Styl ten przedostał się później do teatru jego grupy Cricot. Nazwa grupy oznaczała odwrotność francuskiej wersji zdania "to cyrk". Teatr uliczny Kantora, zabawiający widza przypominał właśnie cyrk. Czułeś w nim dużo emocji i niepokojącej aury, przypominającej akrobacje wzmagające w Tobie pytanie "czy on/ona wyląduje cało?". Awangarda w jakiej pojawił się Kantor była najciekawszą formą sztuki, a więc odnalazł się w niej jako maestro. W teatrze bowiem był niczym dyrygent. Wymagał, krzyczał i znowu wymagał. W swoich sztukach nie siedział na uboczu, był na scenie wraz z aktorami. Współpracował z nimi jako niemy obiektywista, ale rzucający wskazówki. Cricot pojawiał się w różnych miejscach Krakowa - Teatr Słowackiego, Teatr Stary, Krzysztofory, Pałac pod Baranami. Fenomen Kantora jednak poszedł w świat i sztuki Kantora widziało kilka innych krajów na świecie.
Kantor był wizjonerem i wiedział co chce przedstawić. Fenomenalne było to iż adaptował sztuki Witkacego, wtrącając w sceny swoje osobiste życie. Symbolika bardzo się rzucała w oczy, a atrybuty Kantora charakteryzowały go nawet po śmierci. Mania obiektowa, wśród której znalazły się krzesła, parasole, manekiny, ambalaże lub opakowania. Krzesło odgrywało dużą rolę, ponieważ to krzesło właśnie stało się jednym z najważniejszych pomników Kantora. Mówi się także o ukrzesłowieniu Kantora.
Tadeusz jest bardzo ciekawym artystą i jego światoogląd fascynuje, sprowadzając nas w odmęty mrocznego bytu. By poznać cały przekrój jego twórczości warto sięgnąć właśnie po powyższą publikację. Wydanie z wydawnictwa dolnośląskiego jest przepięknie wykonane, niczym album pełen mnóstwa kolorowych zdjęć z życia Kantora. Najważniejsze prace, cytowane teksty i arbitralne treści charakteryzujące jego nieugiętą postawę artysty. Rozdział o rodzinnym otoczeniu szybko wprowadza w przekrój twórczości, który chronologicznie acz ze stopniowo powracającymi motywami rozkłada Kantora na sztuki najpierwsze. Cytaty sypią się jak z rękawa, ale dostajemy konkret na temat postaci jaką jest twórca Cricotu. Pleśniarowicz umiejętnie wprowadza nas w Kantorowską manierę , której ważnym elementem jest wspomniane wydanie, będące kolażem, ambalażem i desamblażem twórczości Kantora. Dzięki temu wydaniu czułem się jak w cyrku, teatrze lub na wydarzeniu pełnym Kantora. Dziesiątka właśnie za pomysł wydania. Co do życia osobistego Kantora, które było wyczerpujące musimy już szukać suplementów do tej lektury. Artysta dużo notował, zatem dzienniki to dla interesujących się biografiami byłyby najistotniejsze. Niemniej jeśli ktoś czyniłby wystawy na temat twórczości Kantora winien właśnie ten folder otrzymać jako swoistą biblię, instrukcje, opakowanie w zapakowaniu artyzmu Tadeusza Kantora.

Kiedy mówimy o Polsce i sztuce reprezentującej ten kraj pierwszym co nam przychodzi do głowy jest zwykle Mickiewicz, Chopin, Beksiński i zwykle na tym kończy się znajomość sztuki. Jednak był w historii taki artysta, który stworzył swój nurt opierając się na innych i wyciągając ze swego wnę...

Rozwiń

Zwiń

WITAJCIE W TEATRO GROTTESCO!
Tak by nas przywitał szyld wyświetlający się wokół ziemi, gdyby autor był mistrzem galaktyki, jak sam wspominał w jednej z rozmów na temat genezy swoich tekstów. Ligotti to autor fascynujący i nie wspominany zbytnio w PL. Może tylko przez wysubliomowane grono czytelników, bo do takich kieruję też to polecenie. Jeśli jeszcze nie miałeś do czynienia z tym autorem, gwarantuję Ci, że czeka Cię poważny konflikt z rzeczywistością. Przyswajając te teksty trzeba być otwartym na złożoność tekstu jak i jego przekazu, a przekaz jest mocny i należy być czytelnikiem o twardych nerwach, a najlepiej nie być skorym do sugestii. Autor jest naznaczony silną spuścizną po Schulzu, Kafce, a także filarach grozy Lovcrafcie i Poe. Nawet nasz rodak Witkacy ma duży wpływ na potęgowanie atmosfery w dziełach Ligottiego. W ogólnym odczuciu w prozie autora możemy dostrzec nihilistyczny egzystencjalizm na miarę Sartre, Nietschego, Schoppenhauera, albo atmosferę Camus'a, Marai, lub Borgesa lecz przyodzianego we wściekle czarny i znoszony płaszcz dziwofikcji.
Każdy znamienity pisarz ma swój wachlarz charakterystycznych dla siebie motywów, które automatycznie wprowadzają nas w klimat światotwórczego uniwersum autora. Takim warsztatem dysponuję również Ligotti - po pierwsze motyw snu. Oczywiście nie muszę wspominać, że jest to mój ulubiony motyw, który przyciąga mnie jak ćmę do ognia. Co ciekawe, by sięgnąć po powyższą pozycję otrzymałem rekomendację, ale najsilniejszy sygnał otrzymałem właśnie we śnie... we śnie, w którym ukazał mi się sam autor! Brzmi jak wydumane, ale są na to historie w sieci... wracając - motyw snu u Ligottiego to snująca się mroczna mgła uwypuklająca niepokój tej senności. Dalsze motywy to odziedziczone po Schulzu manekiny, a właściwie kukły wieszane na sznurkach niczym na żyłkach jakiegoś lalkarza. Ten motyw odsyła nas do najmroczniejszych tajemnic ludzkiego bytu, nawiązującego do symboliki masońskiej, w której to każdy człowiek jest marionetką kierowaną przez inną marionetkę, kierowaną przez kolejną marionetkę, i tak dalej, aż w końcu dotrzemy po piramidzie hierarchii do Wielkich Architektów. W tym przypadku tytuł zbioru opowiadań nie jest chybiony, gdyż to właśnie tajemniczy budowniczy skryci również w Platońskiej jaskini pałają chęcią igrzysk, pewnego rodzaju TEATRO. Motywów na koniec, bo pojawia się również motyw dziwnych relacji rodzinnych (być może też zapisane w testamencie Brunona). Egzystencjalnie prawdziwe do cna, bo kto z nas nie miał dziwnych odczuć względem kogoś z rodziny? Powtarzającym się motywem, ale jakże kontrastowym względem szarego obywatela jest główny bohater artysta - dziwak, outsider, otoczony tajemnicą i jakąś mroczną powłoką. Ten motyw również mi się podoba i chętnie wracam do opowiadań, w których narratorem jest artysta, lub jego uczeń. Tym tropem docieramy do ważnego szczegółu w twórczości autora, jak i samych jego bohaterów, a mianowicie zjawiska jakim jest Tsalal. Zjawisko totalnej ciemności, jaką wymyślił Ligotti, dziwnym zbiegiem okoliczności jest imiennikiem stacji badawczej na Arktyce, a ta pewnie wzięła się z inspiracji Wyspą Tsalal, o której pisał Verne 1897 roku w powieści "Lodowy Sfinks", będącej kontynuacją opowiadania Poe o wyprawie Gordona Pyma. O Tsalalu dowiemy się również z serialu "True Detective", w którym to prawdopodobnie wykorzystano wątki Ligottiego. A żeby było dziwniej istnieje zespół black metalowy Tsalal, którego utwory są tak niepokojące, jakby tworzone w innym języku i w innej częstotliwości - czaszka rozłupana od słuchania po kilku sekundach. Muzyka chyba tylko dla obłąkanych. Znowuż odwołując się do masońskich igrzysk kluczowym motywem jest cyrk, a właściwie właśnie ta teatralna część cyrkowości. Tytuł jest ważny, bo pojawiają się lunaparki, iluzjoniści i różne dziwadła niczym wokalista/tka Sopor Aeternus, których groteskowość sprzyja właśnie istocie groteski. W końcu motyw chyba przypisywany tylko Ligotiiemu - korpogroza, czyli horror pracowniczy, dziejąca się w zamknięciu pracoholizmu zgroza każdego Kowalskiego Smitha, czyli fundament egzystencjalizmu - praca, jako kolejny ważny element hierarchii, czyniący niewolnikiem każdego przeciętnego człowieka.
"Teatro Grottesco" to zbiór trzynastu najlepszych opowiadań Thomasa Ligottiego, jak już zdążyliście zauważyć autora horroru egzystencjalnego. Horroru utrzymanego w konwencji weird fiction. W tej konwencji utrzymuje nas gęsty mrok wychylający się z opowiadań. Zagłębienie się w teksty już jest przeżyciem, gdyż czujesz niejaką presję, wciśnięcie w ramy opowiadania, płyniesz przez tekst wartkim lecz lepkim źródłem smoły. Można naprawdę zbyt się wczuć w te teksty, a filozoficzne ustępy są tak mocne, że można później za długo nad nimi myśleć. Zatem beznadzieja, bezsilność, bezsens, konsekwentne NIC. Teksty są bardzo sprawnie napisane, a tym bardziej przetłumaczone, lecz trzeba sobie zdać sprawę, że to nie jest lekkie pióro. Wręcz ciężkie i choć nie zmuszą do nadmiernego główkowania to trzeba ogarnąć powagę mroku jaką zasiewa autor. Zbiór rozpoczęty przedmową Mateusza Kopacza nakreśla nam istotne inspiracje oraz mistrzów autora. Następnie wprowadzenie "Urzeczenie Koszmarem" Wociecha Guni i Sławomira Wielhorskiego przedstawia nam pokrótce sylwetkę autora i jego dokonania. Opowiadania dzielą się na trzy serie "Zaburzenia", "Zdeformowania", "Zniszczeni i Zgnębieni". Osobiście podobała mi się trzecia seria z finałowymi opowiadaniami "Severini", oraz "Cień, Ciemność". To w "Cień, Ciemność" pojawia się motyw Tsalal i świetnie wykreowana postać malarza Grossvogela. Chciałbym przyjrzeć się każdemu opowiadaniu z osobna, ale jest ich za dużo i zabrałem się za tą opinię prawie miesiąc po przeczytaniu, więc wrażenia nie są świeże, ale mimo to piętno egzystencji jakie wyłożył Ligotti, boli wciąż niesamowicie. Nie mniej możecie się spodziewać świetnych opowiadań między innymi, o artyście przybyłym w poszukiwaniu pracy do tytułowego Teatro Grottesco. O lunaparkach pojawiających się przy stacjach benzynowych. O pracownikach fabryk, których istnienie przestaje mieć swoje indywidualne znaczenie. O doktorze, który musiał wysłuchiwać zachwytów nad swoim pacjentem. O artyście nagrywającym tzw "Senne Monologi" i sprzedającym je u pracowniczki muzeum, do której jako jedyny przychodzi w stanie dziwnej nieświadomości, by je posłuchać. A przede wszystkim to opowiadania, o indywiduach, których egzystencja okrywa mrok odpierający wszelki sens podług wyższych form i istot... spłycający ich istnienie do poziomu każdego i tego samego obywatela...

WITAJCIE W TEATRO GROTTESCO!
Tak by nas przywitał szyld wyświetlający się wokół ziemi, gdyby autor był mistrzem galaktyki, jak sam wspominał w jednej z rozmów na temat genezy swoich tekstów. Ligotti to autor fascynujący i nie wspominany zbytnio w PL. Może tylko przez wysubliomowane grono c...

Rozwiń

Zwiń

Pisząc, niestety, o swoich nieświeżych wrażeniach z lektury "Nocnych Mar" gubię się trochę w ich autentyczności, ponieważ te wrażenia były mocne. Pisząc 'mocne', niekoniecznie mam na myśli ich pozytywny wydźwięk, ponieważ miałem malutki zgrzyt przy czytaniu tej pozycji, na szczęście pojawiło się kilka niuansików, które uratowały wdzierające się niekiedy znużenie. Osobiście nie jestem wielkim fanem antologii, chyba że zbiory opowiadań różnych autorów trafiają do zinów, lub jakiś magazynów typu "Histeria", lub kultowa "Nowa Fantastyka". Książkowe antologie dziarają mi w głowie duży znak zapytania, gdyż nigdy nie wiem czego się spodziewać i nie zawsze zmuszam się do sięgnięcia po takie wydania. Tutaj było inaczej - tytuł automatycznie nawiązał do mojej obecnej wieloletniej fascynacji snami, tu koszmarami, które są nieodłącznym elementem naszego onirycznego żywota. Okładka wyzywająca i klimatyczna, do tego kilku autorów mi znanych, w tym jeden znany mi osobiście. Więc można w ślepo uderzać. Do tego czcionka przyjemna dla oka, więc szybko się wciągnie. Chciałbym się odnieść do każdego opowiadania po kolei, ale jak wyżej zaznaczyłem - jestem nieświeży w odczuciach tej lektury, więc po krótce zwrócę uwagę na najciekawsze moim zdaniem opowiadania i te mniej ciekawe.
Widzicie, trzeba się zgodzić, że w tej antologii mamy elementarne przeskoki. Widząc niektóre opinie natknąłem się na te, które brzmiały rozczarowująco, ale i te które zachwalały i zachwalały. Tych drugich było dużo, obawiam się, że część z nich mogła być nieszczera, lub nacechowana hajpem i możliwością pokazania się. Pierwsze za to surowo oceniały bez wazeliny i skrupułów. Uważam, że żadne nie były warte przesadnego zachodu, ale opinie o opiniach może gdzie indziej. Wracając do samej antologii. Ciekaw byłem pióra dzisiejszych pisarzy i ich warsztatu, z racji swojego pisarskiego feblika, lubię podpatrywać style i warsztaty, a więc stwierdziłem, że będzie to rozejm z formą antologii, dzięki czemu egoistycznie się podbuduje, albo coś mnie tak zmiesza ze swym ego, że w życiu nie odważę się nic napisać. W sumie źle nie było, ale liczyłem na zerwanie zwojów mózgowych. Dlatego w ogólnym rozrachunku oceniam na "Bardzo Dobre" ze względu na tą mieszankę. Tematyka snów bardzo mi bliska jest popisowa i można naprawdę zabrnąć daleko, używając odpowiednich stylistyk. Niemniej tutaj przeważnie opowiadania długo się rozkręcały, nudziły u samego początku, a wielkie oczy robiłem dopiero na końcu, gdzie mogło pojawić się coś przerażającego. Niemniej opowiadanie opowiadaniu nie równe, dlatego...
"Pobudka Panie Sanders" od Szagdaj - pierwsze opowiadanie i trochę nudzi rozwój akcji, aczkolwiek sam motyw zabijania skazanego i natychmiastowe przywracanie go do życia jest bardzo ciekawe i w filozoficznym ujęciu może zrewolucjonizować pojęcie kar, gdy uświadomimy sobie jakim błogosławieństwem i ucieczką jest tak naprawdę śmierć. "Rezydent Domu nr. 5" oraz "Koszmary Doroty" Sawickiego - tzw. Klamra tej antologii, gdzie przeczytamy relacje z perspektyw dwóch bohaterów w innym czasie. Opowieść o człowieku ?... wrośniętym w kanapę. Czuć obrzydliwą groteskę i psychologiczne zabawy bohaterami, niemniej dla mnie "Koszmary Doroty" dużo lepsze "Rezydent..." przynudza. A tak w ogóle w "Rezydencie..." dostrzegam jakieś kalki lub inspiracje filmem "Wieloryb" Arronofsky'ego. "Wieża" Macieja Klimka jak dla mnie jedno z najbardziej wyróżniających się opowiadań. Raz że krótkie, więc zapada w pamięć, dwa, że historia przystępna i opowiedziana tak, jakby opowiadał to ktoś znajomy. Osobiście odczuwam tu hołdy w stronę klasycznego Weirdu, aczkolwiek sam utożsamiam "Wieżę" z Lovecraftiańską manierą, a fabuła o nagle pojawiającej znikąd wieży przywodzi na myśl akcję z tajemniczymi monolitami odnalezionymi w USA w 2020 roku. "Diabeł na Mym Ramieniu" Cytrowskiego - istny kryminał. Nie jestem zwolennikiem kryminałów i rzadko po nie sięgam, ale ten jest z tych, które mnie nudziły i osaczały nic nie znaczącymi opisami. Dopiero odnalezienie "Podejrzanego" czyni opowiadanie ciekawym i dostarcza dreszczyk. Przypomina lekko klimaty Tarrantino z "Od Zmierzchu do Świtu". "Dioboł" - Graham Masterton i Karolina Mogielska - i w końcu klasa sama w sobie, świetnie napisany tekst, różne perspektywy, różne czasy i słowiańska legenda. Krwiście, strasznie i można puścić wodze fantazji, a przy okazji zainteresować się słowiańską mitologią. Relacja babki, która opowiada wnuczce o niesławnym Dioble, wrzucając go do worka z lokalnymi plotkami międzysąsiedzkimi. Cudo!
"Zostań jedną z Nas" Norberta Góry - kolejny rodzynek. Krótkie opowiadanie o dziewczynie, która sprowadza manekina do wynajmowanego mieszkania, po to by... no właśnie domyślcie się po tytule, a jak dla mnie lekki ukłon w stronę Schulza. "Aegri Somnia" Tomasza Miłowickiego - znowuż perełka! To jest tak złe, że wydaje Ci się, że zaraz Hieronim Bosh wylezie z grobu i zacznie malować prozę Tomka. Innymi słowy, tak złe, że aż dobre. Szczerze nie wiem jak odbierać ten tekst, ale czułem się jakbym czytał wyznania jakiegoś opętanego szaleńca. Tam jest czerń, cierpienie, matkobójstwo i dużo diabelstwa. "Hopsy" Rafała Christa - nie sądziłem, że się ubawię przy tej antologii, ale w tym opowiadaniu mamy do czynienia z krasnoludkami wchodzącymi do ucha swej ofiary, a ofiara musi pić, by zagłuszyć wygłupy krasnoludków. Niestety nie ma na tyle alkoholu na świecie i krasnoludki przejmują kontrolę nad ludźmi, co powoduje masakre i rzeź godną groteskowego i humorystycznego slashera gore. "Sny Kassandry" Łukasza Śmigiela - jedyne Sci Fi w zbiorze. Jedno z lepszych opowiadań i kolejny rodzyn moim zdaniem. Świetne swiatotwórstwo, w którym się gubiłem po jednym czytaniu i musiałem przysiąść na dłużej. Takie wrażenie wzbudzał we mnie tylko Lem. Relacje kosmicznych ras, ze śmiałymi nawiązaniami do ludzi z ziemi, albo Reptilianami. Wyobraźnia pracuje. "Świadomy Sen" Kulawskiego - autor dość znany w kręgu, więc i opowiadanie charakterystycznie, nie złe, z ciekawą fabuła. Grupa spotykająca się na warsztatach świadomego snu doświadcza podobnych snów na tle II wojny światowej i jakiegoś tajemnego stowarzyszenia. Okazuje się, że w ich okolicy znajduje się obóz koncentracyjny ze snów grupy. Koniec końców wychodzi na jaw, że prowadzący warsztaty nie jest tym za kogo się podaje i zamyka grupę w tajnej bazie SS.
Reszty opowiadań nie pamiętam, a w sumie wszystkich jest 24. Jeśli ich nie pamiętam to albo przez nieświeżość doznań, albo wątpliwy warsztat pisarski. Tak jak wyżej wspomniałem, mamy tu mieszankę. Nie wszystkim spodoba się to samo, są i zacne teksty, których trudno zapomnieć. Niemniej jak na jednorazowe doświadczenie z antologią trzeba przyznać dość wątpliwy poziom pisarski niektórych autorów. Nie jest to moim zdaniem dobry manewr zaczynać opowiadanie od opisu tego co jest za oknem, a co nie wnosi nic do fabuły, albo znaczenia, czy choćby było symboliką. Takich rozpoczęć było dużo, a to odrzuca czytelnika. My fani grozy potrzebujemy wstrząsu od pierwszej litery!
Reasumując antologia nie każdemu przypadnie do gustu, ale warto rzucić okiem na wybrane opowiadania, bo pisarski laur czeka na pewnych autorów tego zbioru. A książka na półce prezentuje się też zachęcająco. Spokojnie możecie czytać na dobranoc, te słabsze kawałki was uśpią, ale wystrzegajcie się prawdziwych mar - Klimka, Miłowickiego, Góry, Sawickiego i oczywiście Mastertona z Mogielską!

Pisząc, niestety, o swoich nieświeżych wrażeniach z lektury "Nocnych Mar" gubię się trochę w ich autentyczności, ponieważ te wrażenia były mocne. Pisząc 'mocne', niekoniecznie mam na myśli ich pozytywny wydźwięk, ponieważ miałem malutki zgrzyt przy czytaniu tej pozycji, na szczęś...

Rozwiń

Zwiń