Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Zapowiadało się bardzo ciekawie. Lubię książki z alternatywną historią w tle. Seria "Zwrotnice czasu" ma na moich półkach honorowe miejsce. Po lekturze pozycji "Rzeczypospolitej zwycięskiej" Ziemowita Szczerka czuję jednak rozczarowanie, a nawet niesmak. Już pierwsze rozdziały sugerują, że autor postawił sobie za cel "demitologizację" idei II RP (już efekt porównania przedwojennej Warszawy do tej dzisiejszej sugeruje w jakim kierunku ta historia będzie się toczyć).

Przełożenie symbolicznej zwrotnicy i skierowanie powojennej historii Polski oraz świata na inne tory staje się pretekstem do rozprawy z niczym nie uzasadnionymi zdaniem autora dążeniami i aspiracjami Polaków w tamtym okresie.

W dużym skrócie i uproszczeniu - wykreowana przez Szczerka Polska wyszła z II Wojny Światowej cało. Nie było 17. września, niemieckiej okupacji, Katynia, holokaustu, utraty kresów i pięćdziesięciu lat komunizmu. Była natomiast pomoc zachodu i warunki do tego, by Polska stała się liderem regionu, a nawet europejskim mocarstwem. Wszystko niweczy jednak chora ambicja, zaściankowość, krótkowzroczność, ksenofobia, nadmierny konserwatyzm, wszechobecny antysemityzm i nacjonalistyczne ciągoty wychowanych w przedwojennym etosie Polaków.

Po pewnym czasie powstaje wrażenie, że wszystko, co w rzeczywistości spotkało nasz kraj od 1939 roku do dziś to wręcz wybawienie. W tym tonie utrzymany jest zresztą ostatni rozdział książki, a puenta jest tylko pieczęcią na mocno jednostronnej historyjce z tezą.

Oczywiście trudno odmówić autorowi prawa do własnej wizji. Szczególnie jeśli wizja dotyczy alternatywnej rzeczywistości. W tym gatunku jednak zdecydowanie bardziej wolę sięgnąć po pozycje z serii "Zwrotnice czasu", wydane przed Narodowe Centrum Kultury. Są lepsze literacko i nie śmierdzi z nich ideologiczną indoktrynacją. Książkę Szczerka przeczytałem (bo nie lubię przerywać rozpoczętej lektury) i traktuję jako formę przestrogi (niekoniecznie takiej, jaką chciał wyrazić autor). Teraz wystawiam ją na Allegro, bo szkoda mi miejsca na półce.

Zapowiadało się bardzo ciekawie. Lubię książki z alternatywną historią w tle. Seria "Zwrotnice czasu" ma na moich półkach honorowe miejsce. Po lekturze pozycji "Rzeczypospolitej zwycięskiej" Ziemowita Szczerka czuję jednak rozczarowanie, a nawet niesmak. Już pierwsze rozdziały sugerują, że autor postawił sobie za cel "demitologizację" idei II RP (już efekt porównania...

Hazard, dziwki i wszelkie używki - o tym, że takie zestawienie jest motywem przewodnim kariery wielu piłkarzy wiadomo nie od dziś. O tym, że futbol często zajmuje na tej liście odległe miejsce - również. W książce Rudzkiego widać to z całą mocą. Fabuła jest oczywiście literacką fikcją, ale czytając "Gracza" trudno nie odnaleźć nawiązań do piłkarskiej rzeczywistości w naszym kraju. Zepsuci ogromnymi i często niestety w niewielkim stopniu uzasadnionymi zarobkami piłkarze gubią się nie tylko w dobrze rozpoczętych karierach, ale i w życiu.

Efektem są ludzkie dramaty. Nieszczęścia ściągane przez nienawykłych do pewnego statusu prostych przecież ludzi na siebie i swoje rodziny. W "Graczu" wszystko jest oczywiście nieco przerysowane. Wiele drobnych elementów intrygi pozwala jednak dokładniej zrozumieć mechanizmy rządzące tym, co dzieje się za kulisami futbolowego piekiełka. Poznajemy optykę zawodników, trenerów, menedżerów i właścicieli klubów. Sporo dowiadujemy się również o specyfice pracy polskich dziennikarzy sportowych.

Książki nie potrafię ocenić jednoznacznie. Na plus: pomysł, klimat i początek. Postaci ciekawe, język żywy, dialogi soczyste i wiele odniesień do popkultury. W dalszej fazie książka traci niestety impet. Przedstawionej rzeczywistości brakuje nieco głębi, przez co wielu rzeczy, które teoretycznie powinny w końcówce mocno zaskakiwać, można domyślić się wcześniej. Sam finał trochę naiwny i nieco zbyt jednostronny (za niemal całym złem w książce staje ostatecznie jedna postać). Mnie osobiście rozczarował, ale może jestem zbyt wymagający. Zakładam, że wielu czytelnikom się spodoba.

Podsumowując, lektura "Gracza" przypomina mecz niedocenianego debiutanta z silnym rywalem. Do stracenia niewiele (czyta się bardzo szybko i przyjemnie), a do zyskania (jeśli wszystko "zagra") sporo. W końcu takich powieści o polskiej piłce nikt jeszcze nie pisał.

Hazard, dziwki i wszelkie używki - o tym, że takie zestawienie jest motywem przewodnim kariery wielu piłkarzy wiadomo nie od dziś. O tym, że futbol często zajmuje na tej liście odległe miejsce - również. W książce Rudzkiego widać to z całą mocą. Fabuła jest oczywiście literacką fikcją, ale czytając "Gracza" trudno nie odnaleźć nawiązań do piłkarskiej rzeczywistości w naszym...

W tej książce pierwszoplanowa fabuła to jedynie pretekst do prześwietlenia mechanizmów i zjawisk towarzyszących transformacji ustrojowej w Polsce. Zenon Tolik i Barbara Brodziuch to oczywiście postacie fikcyjne, ale na kartach powieści odnajdziemy również wielu bohaterów świadomości masowej i wiele autentycznych wydarzeń tamtego okresu.

Całe tło historyczne Łysiak mistrzowsko miesza z wątkami z dwóch pierwszych części trylogii łotrzykowsko-heroicznej (choć nawet bez ich przeczytania książkę czyta się rewelacyjnie - jest zamkniętą całością). Im dłużej to robimy, tym częściej pojawia się pytania: ilu pułkowników Heldbaumów kreuje dzisiejszą rzeczywistość w kraju nad Wisłą i w jak dużym stopniu na kondycję naszego państwa wpłynęły wydarzenia z przełomu lat 80-tych i 90-tych. Po tej lekturze wielu obecnych bohaterów życia publicznego w Polsce zaczyna postrzegać się w nieco innym świetle.

W tej książce pierwszoplanowa fabuła to jedynie pretekst do prześwietlenia mechanizmów i zjawisk towarzyszących transformacji ustrojowej w Polsce. Zenon Tolik i Barbara Brodziuch to oczywiście postacie fikcyjne, ale na kartach powieści odnajdziemy również wielu bohaterów świadomości masowej i wiele autentycznych wydarzeń tamtego okresu.

Całe tło historyczne Łysiak...