Po pięcioletniej służbie na Madagaskarze szeregowy Valentin Brû wraca do Francji bez konkretnych planów na życie. Chętnie zostałby zamiataczem ulic, jednak nie dane mu jest spróbować swoich sił w tym zawodzie, bo otrzymuje propozycję małżeństwa od dwadzieścia lat starszej Julii, właścicielki pasmanterii. Wraz z rozwojem akcji poznajemy losy małżeństwa Brû, ich rodziny i znajomych: jednoosobowa podróż poślubna, praca w sklepie z ramkami, polegająca głównie na obserwowaniu mijającego czasu, autokarowa wyprawa szlakiem słynnych francuskich bitew czy wybieranie autorów lektur na postawie nazw ulic. W powieści nie brak komicznych elementów, jednak równocześnie skłania do refleksji.

Eksperymenty stylistyczne Queneau nadają książce dość nowoczesnego charakteru i podkreślają elementy humorystyczne. Wprawdzie niektóre użyte przez tłumaczkę wyrażenia, jak „w porzo”, „wyżerka” czy „hajtnąć się”, lekko rażą w czasie lektury, jednak oddają tym samym zamysł autora, aby wprowadzić do powieści mowę potoczną. Duża część książki składa się z dialogów, dzięki czemu z łatwością można ją sobie wyobrazić wystawianą na scenie, do tego akcja nabiera pewnej dynamiki, a postacie życia. Zresztą, jak uprzedza autor: „Postacie występujące w tej powieści są prawdziwe i wszelkie podobieństwo do osób nieistniejących jest przypadkowe” – jak można zignorować książkę, która tak dobrze się zaczyna?

Agnieszka Kruk