„Nigdziebądź” pierwotnie było sześcioodcinkowym serialem telewizyjnym, do którego scenariusz napisał Gaiman. Często ujęcie scenariusza w formę powieści oznacza dla pisarza jedynie dopisanie kilku krótkich zdań między dialogami – tak stało się na przykład ze „Stowarzyszeniem umarłych poetów”, świetnym w wersji filmowej i bardzo przeciętnym jako powieść Nancy Kleinbaum. Zasada ta nie dotyczy jednak „Nigdziebądź”.

Gaiman wykreował w „Nigdziebądź” świat wyjątkowo mroczny i ponury. Fabułę opiera na klasycznym schemacie powieści drogi: Drzwi, by wypełnić polecenie niedawno zmarłego ojca udaje się wraz z Richardem, Markizem De Carabas i Łowczynią – wynajętą strażniczką – do anioła Islingtona. Ten z kolei żąda, by przyniosła mu klucz przechowywany przez mnichów. Cała grupa wędruje po Londynie Pod, uciekając przed ścigającymi Drzwi wynajętymi zabójcami – Vandemarem i Croupem. Ci ostatni przypominają nieco znanych z powieści „Prawda” autorstwa Terry’ego Pratchetta pana Tulipana i pana Szpilę (być może Pratchett parodiuje kreację Gaimana celowo – pisarze mieli okazję kilka razy ze sobą współpracować). Są też jednym z najmocniejszych punktów powieści.

O ile Richard Mayhew wydaje się być bohaterem tak typowym dla literatury fantasy, że aż nudnym, o tyle reszta wypada na jego tle znacznie lepiej. Na uwagę zasługuje nie tylko krwiożercza para zabójców, ale i znakomity Markiz De Carabas. Gaiman swobodnie gra z przypuszczeniami czytelnika, każąc mu podejrzewać niemal wszystkich bohaterów o złe zamiary a następnie rehabilitując ich w zaskakujących okolicznościach. Równie swobodnie bawi się rozmaitymi nawiązaniami kulturowymi, na przykład każąc postaciom upijać się winem z Atlantydy.

„Nigdziebądź” spodoba się na pewno fanom literatury fantasy. Cytując wstęp Andrzeja Sapkowskiego: Już wiem, że Neil Richard Gaiman to jeden z kamieni milowych fantasy, kanon, który poznać trzeba. Szczerze do poznawania Szanownych Czytelników nakłaniam – zapewniając zarazem, że przebiega ono wyjątkowo sympatycznie.

Maria Guzelak-Robaszkiewicz