„Otchłań” to, w dużym skrócie, opowieść o człowieku zwanym Nauczycielem. Akcja toczy się w podziemiach zniszczonego atomowym wybuchem Wrocławia, a wspomniany Nauczyciel jest mieszkańcem jednej z ludzkich enklaw, przekazującym swą wszechstronną wiedzę i umiejętności nowym pokoleniom kryjących się w podziemiach ocalałych - stąd też jego niezbyt wyszukany pseudonim (ale o tym za chwilę). Nauczyciel zostaje wmanewrowany w intrygę, która zmusza go do opuszczenia spokojnego domu i wyruszenia na niebezpieczną wyprawę przez ruiny Wrocławia, do jaśniejącego tajemniczym światłem cudem ocalałego wieżowca Sky Tower. Ucieka nie sam, lecz z głuchoniemym synem, zwanym Niemotą, który z racji swej dysfunkcji nie może pracować tak jak pozostali mieszkańcy enklawy, przez co staje kością w gardle przywódcy ich małej wspólnoty. Na swej drodze Nauczyciel i Niemota trafiają na młodą, acz rezolutną Iskrę, która ratuje ich z niejednych tarapatów, niejednokrotnie pakując w kolejne. A sama wychodzi na znajomości z Nauczycielem najgorzej ze wszystkich.

Historia, w ogólnym założeniu, wydaje się dobra jak każda inna - z początku jest całkiem logiczna, choć zalatuje trochę elementami wymuszonymi. Z czasem niestety zaczyna się trochę plątać, wprowadzając elementy, które mogą w głowie czytelnika zapalić ostrzegawczą lampkę z napisem „ale po co?”. Im dalej w las, tym wybory bohaterów stają się coraz bardziej zaskakujące, nieuzasadnione, a autor raczy nas do tego momentami rodem z typowych filmów akcji, gdzie bohaterowie co chwila o włos unikają pewnej śmierci. Choć trochę to przekombinowane, to trzeba przyznać, że czyta się całkiem przyjemnie i łatwo, bo akcja pędzi żwawo do przodu, a fabuła rozwija się nieprzerwanie w prawie jednostajnym, szybkim tempie.

W interesujący sposób Robert J. Szmidt podszedł do kreacji świata. Z jednej strony widać, że postapokalipsa nie jest dla autora pierwszyzną. Na powierzchni na ludzi czekają liczne niebezpieczeństwa, w tym całe mrowie wymyślonych przez Szmidta potworów, z których niektóre są naprawdę ciekawe. Na plus przemawia też warstwa techniczna, obejmująca opisywane przez autora rozwiązania budowlane czy też ekwipunek postaci. Ma to sens i dobrze pasuje do realiów, mimo iż niektórym pewnie ciężko wyobrazić sobie podziemną wspólnotę w mieście takim jak Wrocław. Jak widać, da się. Jest jednak druga strona, która cechuje się pewną naiwnością i lekką infantylnością, jak choćby to, że w tym świecie każdy kryje swe prawdziwe miano pod pseudonimem, który pasuje do jego osobowości. A przydomki te pochodzą głównie z przedwojennej popkultury - popularnej literatury i filmów. Mamy więc postaci takie jak Vuko, Jaskier czy Dexter, ale zdarzają się też bardziej oczywiste przydomki jak Biały, który jest albinosem, albo Zwinka, która jest... zwinna.

Jeśli oceniać powieść Szmidta w odniesieniu do pierwszej polskiej historii w Uniwersum Metro 2033, Otchłań wypada naprawdę dobrze. Jest znacznie ciekawsza, efektowniejsza i mniej rozwlekła niż powieść Pawła Majki. W porównaniu jednak z tytułami UM2033 rosyjskich autorów, nie jest już tak zachwycająco i wciąż widać pewne braki. Mimo wszystko jednak „Otchłań” przeczytać warto, bo z pewnością zapewni trochę rozrywki - niezbyt ambitnej, bo opartej głównie na akcji typu „one man army”, ale zawsze rozrywki.

Paweł Kukliński