Jeśli samo pisanie o Izraelu jest wyzwaniem, to wyjazd tam, dla niektórych, graniczy z szaleństwem. Moja babcia na przykład była gotowa na tej podstawie wystawiać prywatne zaświadczenia o poziomie zdrowia psychicznego (O takich, co się TAM sami pchają, można się tylko modlić, tu nie pomoże żaden lekarz) i zawsze była tak samo zdziwiona, kiedy słyszała, że ktoś wracał stamtąd cały i zdrowy, okazywało się, że nie wybuchła przed nim mina, nikt też regularnie nie wysyłał w jego kierunku serii rakiet.

Każde doniesienie znad wschodniego brzegu Morza Śródziemnego wzmagało u mojej babci potrzebę modlitwy za wszystkich, którzy aktualnie byli na miejscu („w szczególności za te biedne dzieci, które – SAMA WIDZIAŁAM – siłą ciągną do wojska”). Całkiem niedawno babcia zobaczyła w którejś telewizji informacyjnej materiał wideo: trwa alarm przeciwrakietowy, ale zagłusza go śmiech siedzących w kawiarniach Izraelczyków („albo oni tym manipulują, albo ja nie wiem…”). Książka Eli Sidi, Polki od ponad dwudziestu lat mieszkającej w Izraelu, może dla wielu być tym, czym to wideo było dla mojej babci: zaskoczeniem, ale też spostrzeżeniem, że może w strasznym/biednym Izraelu nie do końca jest tak, jak nam się wydaje. A raczej na pewno jest zupełnie inaczej. 

Czytam o kraju, o którym nie mam pojęcia. Gdzie Izraelczyk może obrazić się za nazwanie go Żydem, a niektórym Żydom słowo „Izraelczyk” w ogóle nie przejdzie przez gardło. Gdzie sytuacja kobiet, zwłaszcza ich prawo do decydowania o sobie, powoduje, że jesteśmy gotowi pomyśleć o średniowieczu jak o epoce emancypacji. Przewracam stronę i dowiaduję się, że w Izraelu dokonuje się najwięcej zapłodnień in vitro, a aborcje w większości przypadków przeprowadzane są na koszt państwa. Że Paradę Miłości swoim błogosławieństwem otwiera homoseksualny rabin.

Patrzenie tylko przez pryzmat kontrastów byłoby zbyt dużym uproszczeniem. Mamy jeszcze Historię, cień Zagłady i związane z nimi fale emigracji. Dużo miejsca poświęca autorka dwóm falom emigrantów z Polski, którzy licytują się między sobą o krzywdy, jakich doświadczyli przez wyjazdem. Izrael musiał przejść transformację w wielu umysłach.

„Izrael oswojony” to dość osobista opowieść, o miejscu, które przypadkowo stało się domem. Podoba mi się, że jest to Izrael bardzo subiektywny, którego się nie demonizuje ani nie próbuje na siłę do niego przekonywać. 

Aleksandra Bączek