Mendoza „Wyspą niesłychaną” potwierdza po raz kolejny, że nawet, gdy nie próbuje czytelnika bawić, udaje mu się utrzymać jego uwagę aż do ostatniej strony. Czytelnicy oczekujący podobnego poziomu humoru, który znają z detektywistycznej trylogii: „Sekretu hiszpańskiej pensjonarki”, „Oliwkowego labiryntu” i „Przygody fryzjera damskiego” mogą czuć się nieco zaskoczeni – „Wyspa niesłychana” jeśli nawet bawi, to raczej absurdem i groteską, niż klasycznym komizmem sytuacyjnym.

Dodatkowo jest to humor mocno kontrowersyjny, pisarz bowiem kieruje ostrze satyry przeciw religii. Wyśmiewa między innymi chrześcijańskie legendy hagiograficzne (każąc Fabregasowi skrytykować opowieść o świętym Franciszku i ptakach) i teologiczne dysputy (jak w śnie głównego bohatera, który przysłuchuje się absurdalnej dyskusji prowadzonej przez dostojników kościelnych dotyczącej tego, czy ciało Chrystusa mogło się rozkładać, czy też nie). Pojawia się też groteskowa wizja celebrowania święta Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia.

Mendoza kpi również z rozmaitych tradycji i rodzinnych legend przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Fabregas, wędrując po Wenecji spotyka coraz to dziwniejszych bohaterów, a każdy z nich chce mu opowiedzieć historię swego życia. Powieść od pewnego momentu przyjmuje więc konstrukcję szkatułkową – ilość opowieści w opowieści bezustannie się mnoży, zacierając granice między tym, co realne, a fikcją. Kolejne postaci przedstawiają coraz to bardziej absurdalne anegdoty, dykteryjki i wspomnienia z dawnych lat, których prawdziwość często negowana jest przez następnego rozmówcę.

Chaos powieści pogłębia również wątek oniryczny – część przedstawionych wydarzeń rozgrywa się jedynie w snach Fabregasa, który podczas swojej wędrówki po Wenecji często budzi się zaskoczony w różnych niezwykłych miejscach. Stale decyduje przy tym o konieczności wyjazdu, jednak za każdym razem, gdy zaczyna już pakować walizki, coś skłania go do odroczenia podróży. Wydaje się być jedynie biernym obserwatorem wydarzeń, wiecznym słuchaczem cudzych historii. To sama opowieść go prowadzi, on sam jedynie poddaje się jej biegowi. Potwierdza to zresztą jedyna jego pasja: wypożyczanie i oglądanie filmów. Fabregas stale śledzi życie innych, nie mając jednak odwagi włączyć się w nurt wydarzeń.

„Wyspa niesłychana” to zaskakująca charakterystyka człowieka całkowicie zagubionego w otaczającej go rzeczywistości, senna opowieść o niebanalnej historii miłosnej rozgrywającej się w Wenecji, satyryczna historia pewnej podróży – wszystko to i jednocześnie o wiele więcej.

Maria Guzelak-Robaszkiewicz