"Powinowactwa z wyboru" są oryginalną powieścią psychologiczną opartą na osobistych doświadczeniach autora. Akcja utworu toczy się w posiadłości niemieckiego baronostwa, Edwarda i Szarloty. Podstawowy wątek stanowi uczucie męża do Otylii, siostrzenicy żony. Idea "wyrzeczenia" w konflikcie między miłością a moralnością jest zaś głównym motywem dzieła. Powieść wyróżnia się doskonałością stylu, jest pełna głębokiej wiedzy o ludzkich uczuciach, również o miłości starszego mężczyzny do młodziutkiej dziewczyny. J. W. Goethe twierdził, że każdy wiersz tego utworu został przez niego przeżyty.