Utwór harmonijnie łączy cechy gawędy z cechami powieści obyczajowej i romantyczną tajemniczością. Tytułowy Murdelio to postać zagadkowa być może przestępca, uosobienie zła, a być może sam diabeł...

"Murdelio" to najwybitniejszy utwór cyklu "Ostatni z Nieczujów", zaliczany do klasyki literatury polskiej. Akcja koncentruje się wokół postaci Ignacego Piotrowicza zwanego od herbu Murdelionem, tajemniczego mnicha z Krosna. Wątki z romansu awanturniczego i sensacyjnego, pierwiastki romansu grozy oraz specyficzny koloryt epoki przesądzają o atrakcyjności powieści.