"Dolina Issy" to powieść o inicjacji i dojrzewaniu, o pierwszych wtajemniczeniach w sacrum, w miłość, w przyjaźń, erotykę czy śmierć. Ale jest to równocześnie powieść o zachwycie istnieniem i o buncie przeciw światu, o afirmacji bytu i niezgodzie na jego porządek, o pochwale Boskiego dzieła stworzenia i o otwartej, bluźnierczej rebelii przeciw jego Stwórcy. Dolina Issy to metaforyczna nazwa rzeczywistej doliny Niewiaży, gdzie wychował się Czesław Miłosz.
Książka Miłosza (1955) jest na pozór daleką od tego, co w sztuce pisarskiej uważano pół wieku temu za modne i nowoczesne, szybko jednak stała się jedną z najbardziej popularnych powieści polskiej literatury emigracyjnej.