Ta książka po prostu mnie zmiażdżyła! Autorka naprawdę wie, jak opowiedzieć te historie w sposób, który odróżnia ją od innych książek na ten temat. Czytając ją, czułem się jakby to wszystko działo się tuż obok mnie, na prawdziwym froncie.

Opowieści są tak realistycznie opisane, że miałem wrażenie, że sam przeżywam te dramatyczne chwile razem z bohaterami. Emocje, które mi towarzyszyły, były nie do opisania.

Cały czas zadawałem sobie pytanie, jak takie okrucieństwo mogło mieć miejsce. Ta książka nie tylko ukazuje nam skalę straszliwości Holokaustu, ale także sprawia, że zastanawiamy się nad naturą człowieczeństwa. Czytając, przemyślałem sobie, jak nienawiść i nietolerancja mogły doprowadzić do takiej tragedii.

"Holokaust. Prawdziwe historie ocalonych" to prawdziwa lekcja historii, która budzi empatię i zmusza nas do refleksji. Przypomina nam, że nigdy nie możemy zapomnieć o tym, co się wydarzyło.

Ta książka po prostu mnie zmiażdżyła! Autorka naprawdę wie, jak opowiedzieć te historie w sposób, który odróżnia ją od innych książek na ten temat. Czytając ją, czułem się jakby to wszystko działo się tuż obok mnie, na prawdziwym froncie.

Opowieści są tak realistycznie opisane, że miałem wrażenie, że sam przeżywam te dramatyczne chwile razem z bohaterami. Emocje, które mi...

Autorka w ciekawy sposób przedstawiła te historie, przez co książka wyróżnia się na tle innych o tej tematyce. Bardzo polecam.

Autorka w ciekawy sposób przedstawiła te historie, przez co książka wyróżnia się na tle innych o tej tematyce. Bardzo polecam.

Bardzo ciekawa pozycja dla zainteresowanych tematem Holocaustu. Co więcej inaczej niż w większości literatury na ten temat, relacje świadków obejmują również czas przed zagładą i czas po wyzwoleniu z obozów, a nie tylko okres wojny. Szybko się czyta bo książka składa się z samych wspomnień świadków, każdy rozdział jest jedynie poprzedzony krótkim wprowadzeniem do tematu.

Bardzo ciekawa pozycja dla zainteresowanych tematem Holocaustu. Co więcej inaczej niż w większości literatury na ten temat, relacje świadków obejmują również czas przed zagładą i czas po wyzwoleniu z obozów, a nie tylko okres wojny. Szybko się czyta bo książka składa się z samych wspomnień świadków, każdy rozdział jest jedynie poprzedzony krótkim wprowadzeniem do tematu.

Autorka sprawnie zbiera fragmenty wywiadów z różnymi osobami i dozuje je nam zachowując chronologię wydarzeń zaczynając od powoli narastających prześladowań Żydów w latach 30.

Autorka sprawnie zbiera fragmenty wywiadów z różnymi osobami i dozuje je nam zachowując chronologię wydarzeń zaczynając od powoli narastających prześladowań Żydów w latach 30.

Polecam

Polecam

To na pewno jedna z najbardziej wstrząsających książek, jakie kiedykolwiek przeczytałem. Wypowiedzi ponad 100 osób, które przeżyły coś niewyobrażalnego.

Książka autorstwa Pani Lyn Smith jest o tyle nietypowa, że nie pokazuje nam tylko okresu wojny i Holokaustu. Czytelnik dostaje szerszą perspektywę tego jak zaczęły się prześladowania Żydów po dojściu Hitlera do władzy. Cytując słynne już słowa Pana Mariana Turskiego, „Auschwitz nie spadło z nieba”. Oczywiście są wspomnienia z życia wojennego, gett, obozów, marszu śmierci, wyzwolenia, życia powojennego. To wszystko tworzy straszny obraz. W jednej chwili masz przyjaciół nie-Żydów, a po chwili stajesz się dla nich największym wrogiem. Oczywiście nie wsadzam wszystkich do jednego worka, chcę nakreślić sposób myślenia i niesamowitą propagandę nazizmu.

Człowiek w sytuacji najgorszej z najgorszych jest w stanie zrobić dosłownie wszystko. Ktoś może powiedzieć „ja nigdy nie zrobiłbym tego czy tamtego”. Wielu ludzi w tym ja nie ma zielonego pojęcia czym jest głód, strach, brak człowieczeństwa, całkowite zezwierzęcenie. Takie rzeczy bardzo ciężko sobie wyobrazić, żeby nie powiedzieć, że to niemożliwe. Co dopiero próbować zrozumieć, poczuć. Ciężko sobie wyobrazić, że dzisiaj nagle przychodzą po Ciebie, bo nie wierzysz w Boga albo jesteś innego wyznania, bo masz taki pogląd, a nie inny. Dzieci są siłą odbierane matkom, tłumy czekają w kolejce do komory gazowej i nagle nie ma wszystkich Twoich najbliższych. Ciężko sobie wyobrazić, że dzisiaj musisz przejść kilkaset kilometrów w jakiś szmatach przy potężnych mrozach będąc wyczerpanym, poniżonym i głodnym do granic szaleństwa. 1945 roku był zaledwie 76 lat temu.

Czy dzisiaj mordowanie na skalę przemysłową jakiejś grupy czy narodu byłoby możliwe? To już musi sobie każdy sam odpowiedzieć. Patrząc na to ile jest nienawiści, pogardy, braku szacunku, podziałów taki scenariusz wcale nie jest niemożliwy, chociaż wielu z nas może pukać się w głowę twierdząc, że coś takiego już nigdy się nie wydarzy. Jeśli ktoś zaczyna dopiero zgłębiać tematykę Holokaustu, to ta książka jest idealna na początek. Żeby od początku mieć świadomość, jakie sceny tam się działy.

To na pewno jedna z najbardziej wstrząsających książek, jakie kiedykolwiek przeczytałem. Wypowiedzi ponad 100 osób, które przeżyły coś niewyobrażalnego.

Książka autorstwa Pani Lyn Smith jest o tyle nietypowa, że nie pokazuje nam tylko okresu wojny i Holokaustu. Czytelnik dostaje szerszą perspektywę tego jak zaczęły się prześladowania Żydów po dojściu Hitlera do władzy....

W zasadzie tytuł i podtytuł (uwaga: podtytuły są różne w różnych wydaniach) określają jednoznacznie treść książki. Jednak jest ona nieco odmienna od wielu innych pozycji na temat Zagłady, które czytałem.

„Co więc różni te relacje od tego, z czym polski odbiorca miał do czynienia choćby w trakcie szkolnej nauki? Przede wszystkim są to świadectwa prywatnych ludzi nagrywane od zakończenia wojny praktycznie do dzisiaj – historia przekazywana jest przez pryzmat osobistych przeżyć, bardzo subiektywnie. Najważniejszą kwestią wydaje się włączenie do historii Holokaustu wydarzeń z okresu poprzedzającego wojnę i późniejszego, tuż po jej zakończeniu”[1].

Autorka cytatu ma w nim rację tylko częściowo – osobiste wspomnienia prywatnych osób nie są w tym temacie niczym nowym. „Dziennik Anne Frank”, na przykład, jest tak prywatny i osobisty, że nie da się bardziej. Natomiast rzeczywiście niewiele jest relacji z Holokaustu, które pokazują czasy przed wojną światową. Wprawdzie plan „ostatecznego rozwiązania” formalnie narodził się dopiero około 1943 roku, ale nie pojawił się znikąd. Zagłada była wynikiem wielu lat przemian. Przemian świadomości, przekonań, postaw życiowych. Oczywiście także polityki. Nie kończy się też w dniu kapitulacji Trzeciej Rzeszy – byłoby to zbytnie uproszczenie. Można to porównać do tematu nazistowskich obozów koncentracyjnych: obóz (taki lub inny) zostaje wyzwolony… i co? Odtąd żyli długo i szczęśliwie? Od tego dnia wszystko już było w porządku? Czyżby?

Podczas lektury przyszło mi do głowy porównanie: można napisać książkę o uprawach leśnych, o lasach po prostu, w Grecji, Polsce, Bułgarii, Niemczech, Austrii, o polityce wykorzystywania drewna i odtwarzania zasobów, ale… nie będzie w niej ani jednego słowa o jakimkolwiek drzewie. Lyn Smith napisała właśnie o pojedynczych drzewach.

Ktoś kiedyś stwierdził, że pięciu zabitych, to ofiary, ale pięć milionów zabitych, to tylko polityka i statystyka (albo jakoś tak, podobnie). Trudno się przecież identyfikować lub utożsamiać z milionami, ale w przypadku konkretnych osób wygląda to zgoła inaczej. Poza tym często wydaje nam się, że wszystko, całe zło, można zrzucić na wojnę. Niby wyjaśnienie nie jest usprawiedliwieniem, ale… Lyn Smith bardzo boleśnie uświadamia czytelnikowi, że te okropieństwa różnego typu działy się zarówno przed wojną, jak i wiele lat po jej zakończeniu.

„Ruth Foster. Uczennica niemiecka pochodzenia żydowskiego, Lingen.
Urodziłam się w 1923 roku w Lingen, prowincjonalnym miasteczku blisko granicy holenderskiej. Rodzina mojego ojca mieszkała w tej okolicy od 1670 roku. Matka pochodziła z Holandii. Lingen w tym czasie liczyło około 5000 mieszkańców, w tym około 20 rodzin żydowskich. Byłam jedynym dzieckiem”[2].

„John Lawrance. Austriacki uczeń pochodzenia żydowskiego, Wiedeń.
Urodziłem się w Wiedniu, w dziewiątej dzielnicy, 29 maja 1922 roku. Rodzice byli narodowości austriackiej, ale nie pochodzili z Wiednia – ojciec urodził się w Krakowie, w Polsce, a matka w Oświęcimiu. Mieszkałem w Wiedniu aż do naszego wyjazdu 29 czerwca 1938 roku. Mieliśmy ładne mieszkanie…”[3].

„Roman Halter. Polski uczeń pochodzenia żydowskiego. Chodecz.
Urodziłem się w Chodczu, małym mieście nazywanym jidysz sztetl. Osiemsetosobowa społeczność żydowska składała się z ludzi biednych i bardzo biednych”[4].

Jan Hartman – czeski uczeń. Steven Frank – holenderski uczeń. Edith Baneth – czeska uczennica. Jacob Pesate – rumuński student. Marsha Segall – litewska uczennica. Leon Greenman – angielski biznesmen. Janine Ingram – grecka uczennica…
Rodzice, rodzeństwo, mieszkanie, warunki, szkoła, przyjaciele, pasje, zajęcia – to już nie są bezimienne miliony. To konkretni ludzie, czasem nawet widoczni na zdjęciach, i cały ich świat. Nie tak trudno znaleźć rodzinę, miejsce lub okoliczności podobne do swoich. Zwłaszcza, że nie wszystkie relacje dotyczą Żydów, bo Niemcy usiłowali zgładzić też Cyganów, Świadków Jehowy, niepełnosprawnych, komunistów i wielu innych „podludzi”.

Relacje zebrane przez Lyn Smith podzielone zostały na kilka okresów, a więc początek lat trzydziestych i pierwsze prześladowania, próby szukania schronienia w latach 1937-39, wojna, getta, obozy, marsze śmierci, wyzwolenie w 1945 roku i… wcale nie tak cudowne życie po wyzwoleniu.

„Taube Biber. Uczennica polska pochodzenia żydowskiego. Mielec.
Było to w wigilię żydowskiego Nowego Roku, kiedy ortodoksyjni Żydzi przygotowywali się do święta. Oczywiście Polacy współpracowali (z Niemcami),oprowadzali i pokazywali, gdzie jest synagoga, a gdzie łaźnia rytualna. Niemcy weszli do łaźni, wygarnęli wszystkich na korytarz, oblali naftą i podpalili”[5].

Oczywiście…
Choć nie jest to polska książka i Polaków raczej w niej niewielu, to, zdaje się, nie zaprezentowaliśmy się zbyt dobrze (eufemizm!),niestety. Kościół katolicki też nie.

Właściwie prawie każdy rozdział zawiera wspomnienia przerażające, ale – pomijając koszmary obozowe – najbardziej poruszył mnie temat manipulacji władzy, która szuka (i tak łatwo znajduje) potrzebnych jej wrogów narodu, winnych całego zła. To przecież ci straszni Żydzi chcą zniszczyć wielkie Niemcy! Żydzi są winni przegranej w pierwszej wojnie światowej, a poza tym – zabili Jezusa. Tylko niech się nikt nie waży wspominać, że Jezus też był… To syjonistyczna propaganda i tyle.
Kilkanaście lat później nasza, to jest polska, władza też mocno potrzebowała wrogów i natychmiast wynalazła sobie „zaplutych karłów reakcji”, „wrogów ludu pracującego miast i wsi” itp. A najgorsze wydaje się to, że ta prymitywna z pozoru sztuczka nadal się udaje i to już w XXI wieku, w pozornie cywilizowanym kraju w środku Europy. I miliony ludzi władza skutecznie przekonuje, że… „oni są straszni, ale my was przed nimi obronimy, uratujemy”.

Poruszająca lektura. Skłaniająca do refleksji. Wzbudzająca skrajne emocje. Polecam.

[1] Anna Puziewicz – z przedmowy do polskiego wydania książki „Holokaust. Prawdziwe historie ocalonych”, Lyn Smith, Wydawnictwo RM, wyd. IV, 2020, s. XIII.
[2] „Holokaust. Prawdziwe historie ocalonych”, Lyn Smith, przekład Anna Puziewicz, Wydawnictwo RM, wyd. IV, s. 7.
[3] Tamże, s. 10.
[4] Tamże, s. 11.
[5] Tamże, s. 74.


Książka została otrzymana z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.

W zasadzie tytuł i podtytuł (uwaga: podtytuły są różne w różnych wydaniach) określają jednoznacznie treść książki. Jednak jest ona nieco odmienna od wielu innych pozycji na temat Zagłady, które czytałem.

„Co więc różni te relacje od tego, z czym polski odbiorca miał do czynienia choćby w trakcie szkolnej nauki? Przede wszystkim są to świadectwa prywatnych ludzi nagrywane...

Bardzo dobra książka. Jest trudna, ciężka i skłania do pomyślenia, zastanowienia się. Warta przeczytania, zdecydowanie.

Bardzo dobra książka. Jest trudna, ciężka i skłania do pomyślenia, zastanowienia się. Warta przeczytania, zdecydowanie.

Książka ważna i potrzebna, książka, która nie pozwala na oderwanie się od czytanych historii, książka, która wprowadza czytelnika w osłupienie i rozpacz. O obozach koncentracyjnych napisano wiele, wiedzę o nich czerpiemy choćby z lektur szkolnych, ale zgromadzenie w jednym miejscu dziesiątek opowieści czyni głos poniżanych, odzieranych z godności, torturowanych fizycznie i moralnie jeszcze głośniejszym. Na uwagę zasługuje język ofiar, które skupiają się na przedstawianiu wydarzeń, rzadko nazywając emocje, mówiących jedynie, że nie da się żyć normalnie po przeżyciu gehenny i nieustannego widoku potworności obozowych. Destrukcyjne przeżycia ofiar holokaustu uwidacznia konstrukcja książki, która dzieli je na te przed wojną, wzmaganie się prześladowań Żydów, Cyganów, homoseksualistów, niepełnosprawnych, aż do ich "zniknięcia". Potem były getta, obozy, marsze śmierci, wyzwolenie i czas po wyzwoleniu, który dla wielu nadal był koszmarem.Propaganda nazistowska w połączeniu z antysemityzmem nadal zbierała krwawe żniwa. Ci, którzy przeszli przez piekło, ocalili co prawda życie, ale bardzo długo nie mówili o swoich przeżyciach, nadal towarzyszył im strach i poczucie bycia gorszym, trauma trwała. Nie mają rodziców, wujków i ciotek, nie znają miejsc pochówku swoich bliskich, nie wiedzą, jak i kiedy umarli, nie mają żadnej pamiątki z dzieciństwa czy młodości, mówią z dziećmi innym językiem niż język, w którym porozumiewali się w swoim dzieciństwie, mieszkają najczęściej poza Europą, w której wybuchło nazistowskie zło. Na uroczystościach rodzinnych brak bliskich, jest pustka... Tym bardziej świadectwa ocalałych są dla nas cenne, są krzykiem rozpaczy, by ostrzec przed jakąkolwiek segregacją ludzi, by nie dopuścić nigdy do dehumanizacji, jaka miała miejsce w XX wieku w Europie. Pojawia się jednak pytanie, czy chcemy wiedzieć, czy chcemy się uczyć, czy umiemy pamiętać i współodczuwać...

Książka ważna i potrzebna, książka, która nie pozwala na oderwanie się od czytanych historii, książka, która wprowadza czytelnika w osłupienie i rozpacz. O obozach koncentracyjnych napisano wiele, wiedzę o nich czerpiemy choćby z lektur szkolnych, ale zgromadzenie w jednym miejscu dziesiątek opowieści czyni głos poniżanych, odzieranych z godności, torturowanych fizycznie i...

Wstrząsająca, nie do pojęcia.

Wstrząsająca, nie do pojęcia.