Jest poruszający. Momentami śmieszny i pretensjonalny, ale też ciekawy jako zapis epoki i - przede wszystkim - jako obraz wewnętrznych zmagań młodego pisarza (20 lat!),na którego barki spadło tak wiele. Zmagań z twórczością, z odpowiedzialnością za innych ludzi, zmagań z własnym brakiem wiary. Dramatycznego wydźwięku całości dodaje fakt, że z każdą kolejną przeczytaną stroną zbliżamy się do tragicznego końca życia Trzebinskiego, który przecież znamy z góry.
I jeszcze to zakończenie: ostry kontur świata rozmazuje się w źrenicach... Niesamowite.

Jest poruszający. Momentami śmieszny i pretensjonalny, ale też ciekawy jako zapis epoki i - przede wszystkim - jako obraz wewnętrznych zmagań młodego pisarza (20 lat!),na którego barki spadło tak wiele. Zmagań z twórczością, z odpowiedzialnością za innych ludzi, zmagań z własnym brakiem wiary. Dramatycznego wydźwięku całości dodaje fakt, że z każdą kolejną przeczytaną...

"Pamiętnik" na zawsze pozostanie mi bliski. Andrzej Trzebiński dzięki temu dziennikowi stał się dla mnie kimś namacalnym. Czuję się jakbym niemal go znała. Polecam do uzupełnienia ogólnego wrażenia tekst (relacja) Alfreda Łaszowskiego "Z Andrzejem Trzebińskim na gorąco...".

"Pamiętnik" na zawsze pozostanie mi bliski. Andrzej Trzebiński dzięki temu dziennikowi stał się dla mnie kimś namacalnym. Czuję się jakbym niemal go znała. Polecam do uzupełnienia ogólnego wrażenia tekst (relacja) Alfreda Łaszowskiego "Z Andrzejem Trzebińskim na gorąco...".

Trzebiński nigdy nie był pierwszoplanową, pełnowartościową postacią naszej kultury. Znany raczej 'ze słyszenia' albo co najwyżej ze sporu z Miłoszem, zawsze w cieniu Baczyńskiego i Gajcego.
Jego "Pamiętnik" jest niesamowity. Odbija w sobie złożoność tego młodego człowieka. Jest to lektura wyczerpująca emocjonalnie, wymagająca tolerancji i samozaparcia. Jednak jego część I w porównaniu z popularnymi dziś dziennikami starszych pisarzy jest bardzo ożywcza. Co w nim najniezwyklejsze - zupełnie pomija codzienne życie w okupowanej Warszawie. Dopiero późniejsze wzmianki z części II, dojrzalszej - o aresztowaniach, śmierci, przesłuchaniach - przypominają nam w jakim momencie historycznym się znajdujemy. Trzebiński jest tak skupiony na swojej działalności kulturalnej, na życiu kulturą, na ciągłym tworzeniu, ale i na związkach z kobietami, przeżyciach erotycznych (co znamionuje część pierwszą),że nie sposób wyjść z podziwu: jak on właściwie w tym świecie funkcjonował? Reprezentuje postawę zupełnie inną niż pozostali twórcy tej generacji. Lwia część jego poglądów jest dla mnie zupełnie niezrozumiała, obca, nierealna, niekiedy odstręczająca ale fascynuje mnie złożoność jego osobowości, dążenie ku autodestrukcji - bo za taką uważam ostatnie karty jego dziennika. Nigdy, w całej przeczytanej dotąd literaturze nie odnalazłam tak zaskakującej i nieprzystępnej postaci jak Trzebiński, tym bardziej dziwi mnie zasłona milczenia okalająca jego osobę.
Irytował mnie, złościł, zadziwiał, rozczulał, niekiedy zastanawiałam się czy nie wzbudza wręcz litości. Ale nie - raczej przerażenie i gniew na niego. Świadome odsuwanie się od życia, zasklepianie w samotności przeraża kiedy uświadomimy sobie, że ten mężczyzna miał zaledwie 21 lat w chwili śmierci... Jego niedojrzałość zaskakująco miesza się z przedwczesną starością wewnętrzną. Nie mogę zaakceptować jego postawy. Nigdy nie sądziłam, że tak własnie wyglądają kulisy poświęcania się idei. Dla mnie była to wstrząsająca lektura, która trzeba nieustannie w sobie przepracowywać.
Spotkałam się z pytaniami czy Trzebiński w chwili śmierci był autorem skończonym czy dopiero był na progu swoich możliwości. Z przykrością muszę stwierdzić, że ten niesamowity mężczyzna wypalał się coraz bardziej. Na pewno stworzyłby jeszcze wybitne dzieła, ale zastanawiam się jak odnalazłby się w powojennej rzeczywistości, nieśmiało przeczuwając odpowiedź...

Trzebiński nigdy nie był pierwszoplanową, pełnowartościową postacią naszej kultury. Znany raczej 'ze słyszenia' albo co najwyżej ze sporu z Miłoszem, zawsze w cieniu Baczyńskiego i Gajcego.
Jego "Pamiętnik" jest niesamowity. Odbija w sobie złożoność tego młodego człowieka. Jest to lektura wyczerpująca emocjonalnie, wymagająca tolerancji i samozaparcia. Jednak jego część I w...

Otwieram "Pamiętnik" na stronie z autoportretami Andrzeja Trzebińskiego. Wpatruje się we mnie para dumnych, ciemnych oczu – spojrzenie człowieka, który nigdy nie nauczył się pokory. Rozkładam tę nakreśloną ołówkiem postać na części pierwsze. Oglądam kolejno bujne włosy, surowe rysy, zaciśnięte wargi. W głowie mam jedno zdanie napisane przez Tadeusza Borowskiego – przyjaciela Trzebińskiego z czasów licealnych: "Nigdy nie wiedziałem, co w nim jest z udania, z pozy, a co z prawdy, z żywego człowieka." [1]

Więc jaki był naprawdę ten wieczny dwudziestolatek – poeta, dramatopisarz, publicysta i konspirator? Jaki był naprawdę jeden z grona tych tragicznych redaktorów naczelnych "Sztuki i Narodu"?

Odpowiedzi szukam w "Pamiętniku", na który złożyły się dwa, ocalałe z ognia powstania warszawskiego, zeszyty z dziennikiem poety.

Z pierwszej części (obejmującej okres od 15 grudnia 1941 do 25 listopada 1942 roku) wyłania się obraz młodego człowieka, który stara się za wszelką cenę zaistnieć literacko. Krótkie zapisy wypełniają relacje ze spotkań, przeczytane książki, notatki dotyczące utworów, które tworzy poeta lub pomysły na nowe. To Trzebiński jakiego znamy – ten, który jest pewny siebie, chce uwodzić kobiety, stara się zorganizować sobie życie, tworzy tabele z wynikami swojej pracy, skrupulatnie zapisuje dochody i wydatki. To Trzebiński, który pracuje ponad swoje siły, chodzi "wiecznie głodny i niewyspany" [2], żyje ideą. Wpisy tu są krótkie, zdania urywane, myśli często zapisywane hasłowo – to Trzebiński, który się śpieszy i spala się.

Ale potem następuje druga część [3], w której zapisy są już dłuższe i bardziej refleksyjne. Trzebiński traci najbliższego przyjaciela – Wacława Bojarskiego, próbuje zabić w sobie miłość do Anny. Widzimy jak ten dumny chłopak męczy się, przeżywa swoją samotność, jak szarpią nim sprzeczności. Pojawia się refleksja nad wiarą, samotnością, śmiercią. Z czasem przybiera ona formę modlitwy.

Trzebiński pisze: "Nigdy nie buntowałem się przeciw śmierci. – Ty, wiesz to przecież – ale buntuję się przeciw śmierci bezcelowej. To nie daje nic i niczemu nie służy." [4]

O ironio! Nie zabiła Trzebińskiego działalność konspiracyjna, chociaż był poszukiwany przez gestapo. Zabił go głód – poetę zatrzymano w fabrycznej stołówce, w której nielegalnie jadał obiady. Miał przy sobie fałszywą kenkartę, więc nierozpoznany przez Niemców trzeci redaktor naczelny "Sztuki i Narodu" - Andrzej Trzebiński, został rozstrzelany 12 listopada 1943 roku podczas ulicznej egzekucji na rogu Nowego Światu i do dziś nie doczekał się własnego grobu. Obecnie trochę zapomniany, pozostaje w cieniu nazwisk Baczyńskiego i Gajcego, a szkoda, bo to postać ciekawa i niejednoznaczna.

Według jednej z legend w chwili śmierci miał Trzebiński zagipsowane usta. Ale nie udało się go uciszyć, mówi do nas jego spuścizna, mówią karty jego dziennika.

_______________

[1] Cyt. za: P. Rodak, O Andrzeju Trzebińskim i jego "Pamiętniku", [w:] A. Trzebiński, Pamiętnik, Warszawa 2001, s. 6.
[2] Loc. cit.
[3] Zapisy z drugiego zeszytu nie są datowane, ale można przypuszczać, że pisane są od maja do października 1943 roku.
[4] A. Trzebiński, op. cit., s. 231.

Otwieram "Pamiętnik" na stronie z autoportretami Andrzeja Trzebińskiego. Wpatruje się we mnie para dumnych, ciemnych oczu – spojrzenie człowieka, który nigdy nie nauczył się pokory. Rozkładam tę nakreśloną ołówkiem postać na części pierwsze. Oglądam kolejno bujne włosy, surowe rysy, zaciśnięte wargi. W głowie mam jedno zdanie napisane przez Tadeusza Borowskiego –...

Jedna z najbardziej porywających opowieści przedstawiciela pokolenia Kolumbów.

Jedna z najbardziej porywających opowieści przedstawiciela pokolenia Kolumbów.

Może vyc

Może vyc