Jeszcze jeden z fragmentów układanki pokazującej stan polskiej inteligenckiej emigracji powojennej. Przede wszystkim ciężka walka o utrzymanie się na powierzchni a czasem nawet o to, żeby w ogóle móc mieć co jeść. To co jest intrygujące, a o czym szczególnie mocno pisał gdzie indziej Marian Hemar: olbrzymi kłopot ze sprzedażą książek polskich autorów i czasopism takich jak “Kultura”. Nowa emigracja powojenna to było może nawet i pół miliona ludzi ale ta emigracja przywiozła ze sobą z przedwojennej Polski także i niechęć do czytania. A to była tylko jedna z wad, którą przywiozła. Kolejną a może nawet ważniejszą była kłótliwość, która jednak była nieco inna bo choć kłótnie były równie silne jak te przedwojenne to nastąpiło przegrupowanie obozów.

Z ciekawszych rzeczy, których się z tej korespondencji dowiedziałem to jest “charakterek” Melchiora Wańkowicza. W innych jego testach on trochę się ujawniał ale w korespondencji widać go niezwykle wyraźnie: przekonanie o wyższości intelektualnej względem oponentów, przekonanie o słuszności i nieuchronności własnej wizji “międzyepoki”, swoisty, specyficzny antysemityzm a czasem wręcz obraźliwe komentarze za plecami innych korespondentów. Intrygujące jest też, że w bardzo trudnej sytuacji “rynkowej” miał Wańkowicz skłonność i plany tworzenia jakichś niezwykle monumentalnych, wielotomowych dzieł z góry wyglądających na przegadane (jak można wnioskować z jego “Klubu trzeciego miejsca” zamieszczonego tu jako załącznik a także i samych listów do Giedroycia). Sukces (wykonawczy a nie finansowy) “Bitwy o Monte Cassino” chyba kompletnie odebrał mu rozsądek wydawcy.

Nie zdawałem sobie wcześniej sprawy jak niezwykle mocno był on przywiązany i zaaferowany w owym czasie swoją koncepcją “Międzyepoki”, którą, w pewnym sensie, zaraził chwilowo Jerzego Giedroycia. Do pewnego stopnia oceniam to jako przejaw optymizmu Wańkowicza, który najwyraźniej spodziewał się, że Świat będzie jednak zmierzał do lepszej przyszłości, którą on sam w skrócie definiował jako “maksymalnie wolny człowiek w maksymalnie planowym świecie”. Ewidentnie mylił się ale nie dlatego, że jego cele były złe, tylko że jego optymistyczna wiara w rozsądek ludzkości była przesadzona i to grubo. Co ciekawe dziś wydaje się, że znów stoimy w sytuacji konieczności dokonania takiego kroku ale o wiele wyraźniej widzimy, że nie ma żadnej szansy, żebyśmy mogli się w tej kwestii dogadać.

Jeszcze jeden z fragmentów układanki pokazującej stan polskiej inteligenckiej emigracji powojennej. Przede wszystkim ciężka walka o utrzymanie się na powierzchni a czasem nawet o to, żeby w ogóle móc mieć co jeść. To co jest intrygujące, a o czym szczególnie mocno pisał gdzie indziej Marian Hemar: olbrzymi kłopot ze sprzedażą książek polskich autorów i czasopism takich jak...