generalnie rozczarowujące. Komparatystyka zajmuje może 10% książki, reszta - czyli 90% to wywody nt różnych polskich tematów. Po co np. w rozdziale o ustroju długie, ciągnące się na kilka stron informacje o sanacji i trybie jej działania? Wygląda mi to na wtykanie kilogramów słownej waty między te kilka deka prawdziwych porównań.

Zresztą, nawet te poświęcone Polsce wywody są nieprzekonujące. Na przykład, dlaczego Wielki Kryzys uderzył w IIRP tak mocno, mimo że była krajem peryferyjnym, słabo połączonym z rynkami światowymi? Piszą, piszą, że dwutorowa gospodarka, że rolnictwo rozdrobnione, ja czytam i dalej nie rozumiem.

Mało tabel. Porównanie mają na ogół charakter wyliczeń. Ja już nie mówię, że brak tabeli np. z produkcją cementu w krajach Europy w roku 1930. Ale co szkodziło np. dać tabelę z powierzchnią i ludnością krajów Europy? No chyba trudno o coś łatwiejszego.

Książka była w w pierwodruku wydana w roku 1980. I w wielu przypisach znajdziemy odniesienia do pracy Landaua z roku 1956. Czy w ciągu ćwierć wieku nic nowszego się nie pojawiło?

Ambitna próba, ale nieudana. W ogóle dramatyczny brak w polskiej historiografii prac komparatystycznych.

generalnie rozczarowujące. Komparatystyka zajmuje może 10% książki, reszta - czyli 90% to wywody nt różnych polskich tematów. Po co np. w rozdziale o ustroju długie, ciągnące się na kilka stron informacje o sanacji i trybie jej działania? Wygląda mi to na wtykanie kilogramów słownej waty między te kilka deka prawdziwych porównań.

Zresztą, nawet te poświęcone Polsce wywody...

Książka z całej serii, porównującej Polskę do innych krajów europejskich poprzez wieki.

Komparatystyka to chyba jedna z najtrudniejszych dziedzin historiografii. Główny problem: uzyskanie porównywalnych danych. Taki przykład: skolaryzacja. Porównajmy kraje A i B. 1) Dla kraju A mamy rocznik statystyczny, dla kraju B dane te nie są ujęte w rocznikach, trzeba znaleźć prace szczegółowe; 2) dla kraju A mamy dane za okres 1924-1925, dla kraju B za okres 1935-1938; 3) w kraju A obowiązek szkolny był dla dzieci w wieku 7-14 lat, w kraju B w wieku 6-16 lat; 4) w kraju A 95% dzieci chodziło do szkół publicznych, w kraju B tylko 55%, a reszta do szkół prywatnych, głównie kościelnych, gdzie formuła nauczania była inna; 5) w kraju A na 1 nauczyciela przypadało 50 dzieci, w kraju B 300 dzieci, z oczywistą różnicą co do jakości nauczania. I jak to zestawić, żeby miało sens? A to są tylko dwa kraje; a co, jesli chcemy przedstawić kraj A na tle krajów B, C, D, E i F?

Autorzy korzystali głównie z części międzynarodowej polskich roczników statystycznych oraz z podobnych wydawnictw Ligi Narodów i afiliowanych organizacji, oraz niektórych monografii zagranicznych. Które przedstawiają dane wybiórczo i na podstawie rozbieżnych metodologii.

Skutek: praca jest nierówna. Najlepsze są części ogólne (terytorium, ludność, urbanizacja) i poświęcone gospodarce (zwłaszcza przemysł i handel, z rolnictwem gorzej) oraz finansom. Z tymi poświęconymi kwestiom społecznym (szkolnictwo, bezrobocie) gorzej, a niekiedy znacznie gorzej (opieka zdrowotna, mieszkalnictwo).

Obraz ogólny, jako wyłania się z książki, generalnie nie jest zaskoczeniem. Ale w niektórych aspektach jest. Jeśli porównujemy II RP nie do Niemiec czy Wielkiej Brytanii, czyli najbrdziej rozwiniętych krajów świata, tylko np. do Hiszpanii (podobne terytorium, ludność, peryferyjna lokalizacja) to wychodzi, że Polska była tylko nieco z tyłu, a w niektórych dziedzinach (transport kolejowy, alfabetyzacja, radiofonizacja) nawet nieco z przodu.

Książka z całej serii, porównującej Polskę do innych krajów europejskich poprzez wieki.

Komparatystyka to chyba jedna z najtrudniejszych dziedzin historiografii. Główny problem: uzyskanie porównywalnych danych. Taki przykład: skolaryzacja. Porównajmy kraje A i B. 1) Dla kraju A mamy rocznik statystyczny, dla kraju B dane te nie są ujęte w rocznikach, trzeba znaleźć prace...

„Polska w Europie i świecie 1918-1939” to bardzo interesujące ujęcie dziejów II RP w perspektywie porównawczej z innymi państwami. W prawdzie Autorzy mogliby pominąć w tytule „świat”, bo właściwie nie odnieśli się do spraw pozaeuropejskich, ale nie jest to istotny mankament. Treść książki podzielona jest na dziewięć rozdziałów poświęconych zróżnicowanej problematyce, choć w moim odczuciu najwięcej miejsca poświęcone zostało kwestiom gospodarki. Nic dziwnego, bo przecież Z. Landau i J. Tomaszewski gros swoich prac właśnie historii gospodarczej. Drugim stosunkowo najmocniej zarysowanym zagadnieniem jest społeczeństwo II RP. Problemy ściśle polityczne przedstawione zostały przede wszystkim w rozdziale pierwszym (Powstawanie Rzeczypospolitej Polskiej) i dziewiątym (Mocarstwowe aspiracje).

Książka Landaua i Tomaszewskiego ukazuje II RP jako państwo o słabej gospodarce, uzależnione od kapitału obcego, pełne trudnych do rozwiązania problemów społecznych, a na domiar złego położone między dwoma wyraźnie agresywnymi sąsiadami. Sami Autorzy w zakończeniu odwołują się do kategorii pesymistycznego, czy też optymistycznego postrzegania dziejów i stwierdzają, że nie było ich zamiarem przedstawianie Polski przedwojennej w negatywnym świetle, a jedynie ukazanie prawdziwych problemów w porównaniu z innymi państwami, zwłaszcza tymi o podobnej do polskiej sytuacji społeczno-gospodarczej. Myślę, że najcenniejsze są w tej pracy uwagi o zagadnieniach ekonomicznych, zwłaszcza że zwykle niezbyt wiele się o nich mówi. Książka z pewnością godna polecenia, uzupełnia trochę obraz znany z podręczników dziejów XX wieku.

Tomasz Babnis

„Polska w Europie i świecie 1918-1939” to bardzo interesujące ujęcie dziejów II RP w perspektywie porównawczej z innymi państwami. W prawdzie Autorzy mogliby pominąć w tytule „świat”, bo właściwie nie odnieśli się do spraw pozaeuropejskich, ale nie jest to istotny mankament. Treść książki podzielona jest na dziewięć rozdziałów poświęconych zróżnicowanej problematyce, choć...

Podstawy, ale nieźle podane.

Podstawy, ale nieźle podane.