Zacząć trzeba od tego, że "Pierwsza krucjata" to skrócona wersja pierwszego tomu "Dziejów wypraw krzyżowych" Runcimana. Jakie są więc podobieństwa, a jakie różnice? Tak samo dobra jest oczywiście narracja. Świetna tak pod względem merytorycznym, jak i stricte literackim, a obrazu tego nie psują nawet pewne drobne potknięcia tłumacza. Autor ukazał czytelnikowi w sposób niezwykle plastyczny świat średniowiecza, ideologię oraz wojnę schyłku XI wieku. Oprócz głównego tematu, jakim była pierwsza wyprawa krzyżowa poruszył bardzo wiele kwestii związanych ze światem arabskim czy bizantyńskim. Runciman przekazał niezwykle złożony obraz, w którym przywódcy krucjatowi najpierw mają wątpliwości, czy złożyć przysięgę lenną cesarzowi Aleksemu, potem spierają się o władzę nad nowo zdobytymi obszarami Palestyny, a wreszcie idą do Jerozolimy po drodze dogadując się nieraz z poszczególnymi frakcjami muzułmańskimi. Dzięki tej książce można zobaczyć, jak wiele w tamtej epoce było spraw niejednoznacznych i jak tak naprawdę spłaszczające ówczesną rzeczywistość są nasze współczesne proste sądy.

Jest to więc bardzo dobre opracowanie dotyczącej pierwszej krucjaty, przy czym muszę uczciwie przyznać, że pozbawienie pracy przypisów, ilustracji, map, indeksów i aneksów nie wyszło jej na korzyść. Śmiem twierdzić, że lepiej jest sięgnąć do "Dziejów wypraw krzyżowych", które - przynajmniej w PIW-owskim wydaniu z 1997 r. - prezentuje się świetnie także pod względem graficznym. Odnoszę wrażenie, że w "Pierwszej krucjacie" brakuje mocno mapek, które osobom mało znającym zagadnienie (a do takich chyba książkę tę zaadresowano, skoro zrezygnowano z aparatu naukowego) mogą znacząco utrudnić lekturę.

Opisana przez Runcimana pierwsza wyprawa krzyżowa to znacznie więcej niż lista postaci oraz wyliczanka starć militarnych. To swego rodzaju wprowadzenie do średniowiecznego świata, który pod pewnymi względami tak się od naszego różnił, a pod innymi w sposób zgoła zastanawiający przypomina ten współczesny... Książka jest bardzo dobra, ale każdemu polecałbym raczej pełniejszą jej wersję, pierwszy tom "Dziejów...". Bo jest po zwyczajnie jeszcze lepszy. Dobry przykład na funkcjonowanie w przyrodzie powiedzenia, że lepsze jest wrogiem dobrego.

Tomasz Babnis

Zacząć trzeba od tego, że "Pierwsza krucjata" to skrócona wersja pierwszego tomu "Dziejów wypraw krzyżowych" Runcimana. Jakie są więc podobieństwa, a jakie różnice? Tak samo dobra jest oczywiście narracja. Świetna tak pod względem merytorycznym, jak i stricte literackim, a obrazu tego nie psują nawet pewne drobne potknięcia tłumacza. Autor ukazał czytelnikowi w sposób...