O starzeniu się. Podnieść na siebie rękę. Jean Amery - czyli wszystko czego nie wiecie o swoim życiu, bo boicie się zapytać. I słusznie.

PROSIMY USIĄŚĆ WYGODNIE I ODPRĘŻYĆ SIĘ

„Co to jest „niebieskie”? Trudno to wyjaśnić; jednak mógł, spytany o kolor niebieski, wskazać na swoja teczkę i powiedzieć: tu teraz niebieskie. Jak jednak miałby udostępnić komuś innemu swoje poczucie czasu? Nie było tu żadnego palca wskazującego, który można by wyciągnąć w stronę czegoś intersubiektywnie postrzegalnego.” (Amery, s.29)

Czym jest czas? Niektórzy myśliciele w sprytny sposób wymigiwali się od odpowiedzi. Sam św. Augustyn uczynił to z erudycyjną zwinnością godną egzaminowanego studenta: "Jeśli nikt mnie o to, nie pyta, wiem. Jeśli pytającemu usiłuję wytłumaczyć, nie wiem". Inni w prawdzie jej udzielali, lecz przyznajmy z pokorą - przeciętnemu zjadaczowi chleba niewiele rozjaśniała ona w głowie - przykładem Kant i jego ujęcie czasu jako apriorycznej formy zmysłowości. (że hę, co?) W jeszcze inny sposób do kwestii czasu podeszli pisarze tacy jak Proust, próbujący zamrozić i unieśmiertelnić strumień upływających chwil w lodowych odpryskach słów, czy też naukowcy wtłaczający go z kolei w abstrakcyjne szeregi cyfr teorii matematyczno-fizycznych.

No tak ale co MNIE to obchodzi? - mógłby wykrzyknąć ktoś z wnętrza mniej teoretycznie zorientowanego umysłu. I miałby rację. Częściowo. Czas jako taki, ten abstrakcyjny, zamknięty w definicyjne określniki faktycznie może nas mało obchodzić. Lecz poza tym rodzajem czasu istnieje jeszcze inny, ten (za)dany każdemu z nas, mnie i Tobie - czas wewnętrzny, subiektywny, niepowtarzalny, czas który jest zagadką, domagającą się od nas indywidualnej odpowiedzi. O takim właśnie czasie, o tym który pulsuje odmiennym u każdego z nas rytmem upływu dni, chwil przeżytych, i tych „których jeszcze nie znamy”- pisze Amery. Pisze bezkompromisowo i boleśnie. Swoim eseistycznym, lekkim, tryskającym erudycją skojarzeniową stylem obrysowuje ciemne oblicze czasu, czasu który nas z(a)wodzi. Czasu starości. Nie jest on już tożsamy z radosnym oczekiwaniem młodego człowieka, na świat, na życie, na przyszłość, lecz jest czasem (u)traconym - zaciągniętym długiem nadziei bez szans na spłatę. Amery pisze o nim mocno, prawdziwie, z wnętrza siebie, bez owijania w miękki woal mądrych rad i teoretyzacji.

WCHODZIMY W TURBULENCJE, PROSIMY ZAPIĄĆ PASY

Żyję - zdaje się stwierdzać Amery - i wydaje mi się że mam czas. Ale to czas ma mnie. Istnieję w jego wnętrzu i poprzez niego, nie mogę egzystować poza jego ramami. Został mi dany tylko w pewnym zakresie, który złudzenia młodości zdają się wydłużać w nieskończoność. Lecz dany mi czas jest skończony. Tak jak i ja. Jestem skończony. Z czasem (nomen omen) moje ciało staje się obce. Pojawiają się żółte plamy na twarzy. Skóra wiotczeje. Mięśnie nie wykonują już w pokornym milczeniu swojej codziennej posługi. Starzejąc się czuję oddech śmierci, który jest moim oddechem. Śmierć „ze starości” nie przychodzi bowiem z zewnątrz w postaci wypadku, czy inwazji choroby lecz z wnętrza mnie samego, zadaje mi ją moje własne ciało. I to jest nie do zniesienia.

Starzejąc się dzień po dniu tracę siebie. Przegrywam walkę z własnym życiem, które wycieka ze mnie przez szczeliny czasu, wobec którego jestem bezbronny jak dziecko. Chyba że…

NIESTETY TO COŚ WIĘCEJ NIŻ TURBULENCJE - PROSIMY WŁOŻYĆ MASKI TLENOWE

No właśnie chyba, że… Druga część książki „Podnieść na siebie rękę” prezentuje poglądy Amery’ego na temat dobrowolnej śmierci. Wciąga nas swym silnym, sugestywnym tokiem osobistej argumentacji, głęboko w problematykę wolności względem życia i jego absurdu. Chwilami może zabraknąć nam powietrza jak i argumentów wobec jego tak osobistego „Nie” rzuconego przez autora życiu. „Nie”, które przybrało ostatecznie kształt dobrowolnego aktu autodestrukcji (Amery w 1978 roku odebrał sobie życie w salzburskim hotelu).

..........BUM!!!..........

Książka jest piękna, lecz przerażającym pięknem, jakie nabiera niekiedy aksamitna czerń najczarniejszej nocy ducha. Jeśli nie musisz zapuszczać się w jej obszary - zastanów się czy to naprawdę konieczne. Wszystkich z nas czeka śmierć, większość starość - i choć w sposobie ich przeżywania prezentowanym przez Amery’ego nie można odmówić swoistej dumy i godności - to są one jednocześnie ciężkie, ciężarem którego nie da się już potem ot tak usunąć z barków. Każda minuta waży potem inaczej i dzień, i rok. Może istotnie prawdziwej, ale znacznie trudniej jest po tej książce (u)nieść życie.
No chyba, że…

O starzeniu się. Podnieść na siebie rękę. Jean Amery - czyli wszystko czego nie wiecie o swoim życiu, bo boicie się zapytać. I słusznie.

PROSIMY USIĄŚĆ WYGODNIE I ODPRĘŻYĆ SIĘ

„Co to jest „niebieskie”? Trudno to wyjaśnić; jednak mógł, spytany o kolor niebieski, wskazać na swoja teczkę i powiedzieć: tu teraz niebieskie. Jak jednak miałby udostępnić komuś innemu swoje...