"Zagadka trzeciej mili" to już szósta część serii o perypetiach inspektora Morse'a i druga - po "Ostatnim autobusie do Woodstock" - jaką miałam okazję przeczytać. Tym razem genialny i błyskotliwy detektyw z komisariatu policji Dolnej Tamizy zmierzy się z zagadką zniknięcia jednego z wykładowców Uniwersytetu Oxfordzkiego, profesora Browne-Smitha.
Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że to właśnie zwłoki profesora wyłowiono z kanału w pobliskim miasteczku. Ciało, choć straszliwie zmasakrowane, pozbawione głowy i kończyn, co skutecznie uniemożliwia identyfikację, miało jednak na sobie garnitur należący do Browne-Smitha. Śledztwo komplikują jednakże kolejne odkrycia inspektora, który stara się nie tracić rozeznania w starannie i przemyślnie podrzucanych fałszywych tropach; pytanie tylko: przez kogo? Kto w istocie jest ofiarą, a kto sprawcą? W toku śledztwa Morse trafia w mury szacownej uczelni, gdzie - jak się okazuje - w młodości studiował. Ta wizyta przywołuje wspomnienia dawnych czasów, szalonej miłości i z hukiem zakończonej uniwersyteckiej kariery, które to wydarzenie przesądziło o dalszym życiu inspektora.
Morse z pomocą nieocenionego sierżanta Lewisa odkrywa, że informacja pozostawiona przez zaginionego profesora jest podrobiona, a Browne-Smith trafił w pewne podejrzane miejsce w londyńskim Soho, gdzie korzystał z usług prostytutki. Próbuje również zorientować się w skomplikowanej i hermetycznej sieci uniwersyteckich układów i powiązań. Morse znajduje wkrótce list od Browne-Smitha, który w zasadzie potwierdza tylko jego przypuszczenia, ale niewiele więcej wyjaśnia. Inspektor przekonuje się, że sprawa nie jest tak prosta, jak się z początku wydawało - wręcz przeciwnie; jest pewien, że trafił na godnego siebie przeciwnika - a może przeciwników? Kolejne trupy chwilowo dezorientują Morse'a, ale też pozwalają wreszcie ujrzeć światełko w ciemnym tunelu wyjątkowo skomplikowanego śledztwa...

Muszę szczerze przyznać, że książka totalnie mnie zaskoczyła. Colin Dexter przeszedł samego siebie konstruując zagadkę kryminalną tak zawiłą i dezorientującą, że nawet zakończenie niewiele wnosi do naszej wiedzy o niej, a i uważna lektura nie gwarantuje całkowitego rozeznania w powiązaniach pomiędzy poszczególnymi wydarzeniami składającymi się na fabułę. Właściwie aż do ostatnich stron autor trzyma nas w niepewności co do tożsamości nie tylko ofiary, ale i sprawcy, kandydatów do każdej z tych ról jest kilku, między nimi istnieją niejasne powiązania, które trudno wyraźnie uchwycić, zaś kolejne fałszywe tropy, poszlaki i ślady dodatkowo wprowadzają zamęt w tok śledztwa. Jednak czytelnik, który liczy na to, że autor ostatecznie wyjaśni wszystko w finale, będzie zawiedziony. Dexter wyraźnie liczy na inteligencję odbiorcy wymagając aktywnego uczestnictwa w śledztwie swojego bohatera, wymuszając dotrzymywania kroku temu genialnemu umysłowi. Muszę przyznać, że mniej więcej w połowie lektury dałam sobie spokój z rozwiązywaniem zagadki zdając się na błyskotliwą intuicję Morse'a - i to był błąd, który po zakończeniu lektury kosztował mnie wertowanie kartek w poszukiwaniu utraconego wątku. "Zagadka trzeciej mili" to z całą pewnością nie jest lektura wyłącznie rozrywkowa, lecz niezła gimnastyka intelektualna, choć zapowiada się na zwyczajny, być może nawet przewidywalny kryminał. Styl autora jest jak zawsze lekki, przyjemny, przepełniony subtelnym, angielskim humorem, lecz zagadka należy do najbardziej skomplikowanych, z jakimi dotąd się zetknęłam. Nawet po zakończeniu lektury nie byłam pewna, czy udało mi się uchwycić wszystkie sznurki tej nietypowej łamigłówki. Szóstą część przygód inspektora Morse'a charakteryzuje wyjątkowo pomysłowa, przemyślana, a przy tym zaskakująco tajemnicza i zawiła fabuła, która zmusza do myślenia i która z pewnością zadowoli nawet bardzo wymagającego czytelnika.

"Zagadka trzeciej mili" to już szósta część serii o perypetiach inspektora Morse'a i druga - po "Ostatnim autobusie do Woodstock" - jaką miałam okazję przeczytać. Tym razem genialny i błyskotliwy detektyw z komisariatu policji Dolnej Tamizy zmierzy się z zagadką zniknięcia jednego z wykładowców Uniwersytetu Oxfordzkiego, profesora Browne-Smitha.
Na pierwszy rzut oka wydawać...