W przedziale kolejowym zjawia się pasażer; uwolniony od zarzutu zabójstwa żony, zaczyna opowieść o przyczynach, które doprowadziły go do tego zbrodniczego czynu. Pozdnyszew z człowieka przekonanego o swoich pozytywnych właściwościach podbudowanych społeczną akceptacją, na skutek rozczarowań, poddaje w wątpliwość wszystko, co wielu z nas ceni sobie najbardziej jak małżeństwo i posiadanie dzieci. Winy za taki stan rzeczy upatruje w pożądaniu cielesnym, które broni człowiekowi drogi do prawdziwej harmonii i spokoju. By się od niej wyzwolić człowiek powinien praktykować czystość, prostotę i wstrzemięźliwość. Jeżeli tego nie czyni, pogrąża się coraz bardziej, powstaje w nim oschłość i rozgoryczenie, które niechybnie prowadzi go do dramatycznego końca. I o ten koniec chyba tu chodzi. Czym on jest ? To ostatni przystanek, na którym ostatecznie uświadamiamy sobie nasz ludzki dramat, że swoich ideałów nie zrealizujemy, gdyż rozbiją się one o świat materii. Choćbyśmy usilnie starali się zmienić relacje międzyludzkie, których najsilniejszym spoiwem – według Tołstoja - są żądze cielesne, to pragnienie człowieka, który chce zbliżenia ze stwórcą, rozbije się zawsze o rozum, który jest jedyną kategorią pojęciową dostępną pisarzowi.

Wiele ze zdarzeń między Pozdnyszewem a jego żoną zawiera wątki autobiograficzne z rodziny Tołstoja. We własnej opowieści próbuje on układać role, rzucając słowa z przekonaniem o słuszności swojego odkrycia. Mówi o przygniatającej asymetrii w relacjach damsko-męskich, wygłasza sąd o kobiecie wprost kipiącej kontekstem, przeładowanej erotycznym znaczeniem. Wobec niej mężczyzna nie może zachować się ze spokojem i wtedy właśnie upada moralnie. Wedle pisarza: „Rozpustnik może się hamować, walczyć, ale prostego, szczerego stosunku do kobiety – braterskiego stosunku - nigdy już mieć nie będzie”. Kobieta jest wprawdzie w tamtejszych stosunkach narzędziem rozkoszy, ale nie jest całkowicie bezbronna. Swoje poniżenie i degradację, rekompensuje sobie wpływem na mężczyzn przez swój urok, który ostatecznie doprowadza do ich ujarzmienia. W efekcie to ona wybiera. Pisarz uważał, że „niezdrowa rywalizacja” płci jest niepotrzebna, stąd postulat zwrotu w kierunku prostoty i wstrzemięźliwości.

Z przykładowego zdania wypowiedzianego we wzburzeniu przez głównego bohatera: „Byłem jak przewrócona butelka, z której woda nie płynie dlatego, że jest zbyt pełna”. dowiadujemy się wiele na temat siły wyrazu prozy Tołstoja. Stosuje proste zabiegi następstwa czasowego, dzięki czemu Pozdnyszew z niezwykłym zacięciem opowiada o sprawach, które dawno sobie ułożył i przemyślał. Przyjęty sposób narracji dowodzi, jak bardzo jest przekonany do własnych poglądów, których manifestacją jest tytułowa „Sonata Kreutzerowska”. I gdy tylko wsłuchać się w przenikanie fraz, to fortepian to skrzypce i tak na powrót wiele razy, zaczynamy rozumieć, że w takiej muzyce autorowi zjawiło się pierwotne napięcie, ten pierwszy ruch, który doprowadza świat do skażenia cielesnością.

Znamienny jest w opowiadaniu brak wahania. Człowieka, który zyskał pewność nie interesuje balansowanie. Tylko poważny kryzys, można zrodzić taką dyscyplinę. Niszczycielska siła, zwątpienie, które wypaliło żywione dotąd zapatrywania były podłożem kształtowania się systemu etycznego Tołstoja. Pisarz pochłonął się naukami ewangelii: umiarkowania, prostoty, wstrzemięźliwości; odchodził od dogmatów, które uważał za groźny formalizm. Z nich stworzył pogląd licząc na to, iż rozsadzi on skostniały szlachecko-burżuazyjny porządek. Liczył na uzyskanie tą drogą bliskości, spokoju i harmonii niedostępnej w świecie przeładowanym zatrutymi zależnościami.

W przedziale kolejowym zjawia się pasażer; uwolniony od zarzutu zabójstwa żony, zaczyna opowieść o przyczynach, które doprowadziły go do tego zbrodniczego czynu. Pozdnyszew z człowieka przekonanego o swoich pozytywnych właściwościach podbudowanych społeczną akceptacją, na skutek rozczarowań, poddaje w wątpliwość wszystko, co wielu z nas ceni sobie najbardziej jak małżeństwo...