Ostatni tom opisuje dojrzałość i schyłek życia Krzysztofa. Warto zaznaczyć, że całe dzieło Rollanda jest artystycznie przetworzoną biografią Beethovena, natomiast literackim mistrzem dla autora książki był Lew Tołstoj.

W końcowym tomie, podobnie jak wcześniejszych bardzo ważną rolę odgrywają przyjaźnie tytułowego bohatera z innymi ludźmi, a także renesans jego dawnych miłości. Szczególnie nastrojowo jest przedstawione uczucie cierpienia, głębokiej rozpaczy z powodu śmierci bliskich osób.

Świetnie ukazany został ludzki cynizm na przykładzie stosunku do Krzysztofa. Ludzie, którzy w młodości pogardzali mało znanym bohaterem, w późniejszym okresie zaczęli się do niego łasić, przymilać, gdy został uznanym muzykiem.

Nie brakuje odniesień społeczno – politycznych (związki zawodowe, rewolucja); „Jeśli słabi są sympatyczni jako uciśnieni, przestają nimi być, jeżeli to oni staną się ciemiężycielami”.

Mnóstwo jest trafnych bon – motów, obserwacji ludzkiej natury w całym cyklu powieściowym przepojonym ideałami humanitaryzmu i sztuki. Bez wątpienia „Jan Krzysztof” Romaina Rollanda to wybitna powieść, godna polecenia. Przyznam, że przed lekturą tak obszernych, wielotomowych dzieł mam nierzadko obawy, czy książka się sprawdzi, czy nie zanudzi, czy będzie przejrzyście napisana... Tutaj te wszystkie obawy na szczęście się nie sprawdziły. Dzieło noblisty Rollanda, a także jednocześnie ojca powieści rzeki jest jak najbardziej rzetelnie i ciekawie napisane. Każdy z czterech tomów jest ciekawy, zwarty, trzymający w napięciu – w przeciwieństwie choćby do stosunkowo nużącej, trzytomowej „Drogi przez Mękę” , którą niedawno czytałem.

Ostatni tom opisuje dojrzałość i schyłek życia Krzysztofa. Warto zaznaczyć, że całe dzieło Rollanda jest artystycznie przetworzoną biografią Beethovena, natomiast literackim mistrzem dla autora książki był Lew Tołstoj.

W końcowym tomie, podobnie jak wcześniejszych bardzo ważną rolę odgrywają przyjaźnie tytułowego bohatera z innymi ludźmi, a także renesans jego dawnych...