Książka była interesująca, ale wymaga dobrej znajomości historii rewolucji we Francji, epoki napoleońskiej oraz I i II Restauracji. Autor, od początku, opisywał życie Talleyranda bez tła epoki. Mnie to nie przeszkadzało - myślę jednak, że bez tła historycznego, trudniej jest zrozumieć Talleyranda i jego decyzje, trudniej jest wyobrazić go sobie jako żywego człowieka, nie wspominając o jego uczuciach czy motywach.

Autor pozował na obiektywnego, tj. podawał argumenty za i przeciw Talleyrandowi, choć sam podtytuł: "Zdrajca i zbawca Francji":) jest symptomatyczny i wskazuje, że autor nie uniknął wniosków kategorycznych, co moim zdaniem, obniża wartość tej powieści.

Uważam, że w odniesieniu do Talleyranda - należy ostrożnie szafowac słowami - zdrajca lub zbawca:) .

Powszechnie uważa się, że Talleyrand zdradził kolejno: Kościół Katolicki, ideały rewolucji, Napoleona, I i II Restaurację. Pewne jest jednak jedno - nigdy nie zdradził Francji i francuskiej racji stanu. Myślę, że nie należy utożsamiać konkretnego monarchy czy nawet Napoleona z Francją:). Nie potępiam Talleyranda za to, że spiskował przeciwko Napoleonowi, bo należy zwrócić uwagę, że Talleyrand opowiedział się przeciwko Napoleonowi już w 1807, a więc u szczytu potęgi Napoleona. Oceniając Talleyranda nie można zapomnieć o burzliwych czasach rewolucji, w których zaczynał karierę, no i oczywiście nie powinno się zapomnieć, że "wyciął" znakomity figiel i pojednał się z Bogiem na łożu śmierci:).

Talleyrand był politykiem, oportunistą, człowiekiem wyjątkowo sprytnym i inteligentnym. Zawsze działał, najpierw we własnym interesie, ale jednocześnie służył francuskiej racji stanu i miał na celu wielkość Francji. Lubię Talleyranda, za to, jak lawirował na Kongresie Wiedeńskim - potrafił zamienić wówczas klęskę w zwycięstwo, a słabość w siłę. Cenię go za zdolności dyplomatyczne, i za to jak porozumiał się z Brytyjczykami. Uważam, że Talleyrand, w pewnych momentach życia, był prawdziwym mężem opatrznościowym Francji i myślę, że autor tej powieści, czasami umniejszał jego rolę.

Bardzo ciekawe było stanowisko Talleyranda wobec Polski. Otóż dostrzegał, że rozbiory Polski zachwiały równowagą w Europie. Mimo, że nie miał pochlebnej opinii o Polakach w ogólności, na Kongresie Wiedeńskim, robił co w jego mocy, by forsować plan niepodległej Polski.

Żałuję, że Rzeczpospolita Obojga Narodów, nie doczekała się nigdy polityka, choć w połowie, tak dobrego jak Talleyrand. Uważam, że to potworna niesprawiedliwość dziejów, że Francja miała polityka aż takiego formatu, podczas gdy był on potrzebny Polsce. Myślę, że w okresie zamieszania związanego z I, II i III rozbiorem Polski - brakowało polityka ostrego, cynicznego, inteligentnego, bez skrupułów, który potrafiłby lawirować między zaborcami, królem, sejmem, szlachtą i duchowieństwem, który potrafiłby ocalić, choć minimum niepodległości, obojętnie jakim kosztem. Od upadku Polski do Napoleona i zawirowania w Europie brakowało niespełna 10 lat! Dlatego właśnie nienawidzę Kościuszki! Wystarczyło poczekać niespełna 10 lat, a nie składać bezsensowne przysięgi i rwać się do powstania. Od Insurekcji Kościuszkowskiej - Polska już nigdy nie wróciła na tory dawnej świetności. Można sławić heroizm powstańców, ale po co, skoro straciliśmy byt narodowy! Czasami dobrymi chęciami, brukuje się piekło, a czasami polityk z piekła rodem, jest w stanie ocalić państwo w czasie upadku. Żałuję, że Talleyrand nie urodził się Polakiem!

Książka była interesująca, ale wymaga dobrej znajomości historii rewolucji we Francji, epoki napoleońskiej oraz I i II Restauracji. Autor, od początku, opisywał życie Talleyranda bez tła epoki. Mnie to nie przeszkadzało - myślę jednak, że bez tła historycznego, trudniej jest zrozumieć Talleyranda i jego decyzje, trudniej jest wyobrazić go sobie jako żywego człowieka, nie...