Od czerwca wpuściłem do mojego czytelniczego krwiobiegu cztery powieści Kena Folletta. Mam na jego temat dość jasne, sprecyzowane zdanie – to świetny rzemieślnik, władający niezłym piórem, potrafiący kilkoma kreskami zarysować dość złożony charakter.

Nie spodziewam się po jego książkach wzruszenia lub głębokich przeżyć estetycznych. To w czystej postaci literatura rozrywkowa. Raz lepsza, raz gorsza…

No i trafiłem na tę gorszą – „Skandal z Modiglianim”, to imię mojego rozczarowania. Opowieść lekka, łatwa i przyjemna. Momentami zbyt łatwa, za bardzo przewidywalna, czerpiąca pełnymi garściami ze skarbnicy zgranych chwytów literatury sensacyjnej.

Mamy paru bohaterów, dość sympatycznych w sumie, których łączy świat sztuki – snobistyczni kolekcjonerzy, niedocenieni malarze, postrzeleni fałszerze, zepsute aktorki, studentki tropiące zaginione płótna wielkich artystów…

Całość wiruje w takt nieprawdopodobieństw, zbiegów okoliczności, zbyt czystych przypadków.

Błyskotka prosząca się o ekranizację, na jaką byśmy z braku laku wybrali się w leniwe letnie popołudnie…

Nie pisałbym tutaj jednak o tak przeciętnej książce, gdybym nie znalazł w niej czegoś hmm…inspirującego (?).

Wstęp. Wstęp do „Skandalu..” dał mi więcej do myślenia niż cała powieść.

Follett jest z nami szczery – zdradza swoją intencję.

"W rzeczywistości okoliczności, na które zupełnie nie mamy wpływu, zwykle decydują
o naszym życiu lub śmierci, o tym, czy będziemy szczęśliwcami czy nieszczęśnikami, nagle zdobędziemy kupę forsy czy wszystko utracimy. Na przykład: większość ludzi bogatych stała się nimi, odziedziczywszy pieniądze. Większość dobrze odżywionych po prostu miała szczęście
urodzić się w zamożnym kraju. Większość ludzi szczęśliwych urodziła się w kochających
rodzinach, a większość nieszczęśliwców miała trzaśniętych rodziców.

Ani nie jestem fatalistą, ani nie wierzę, że wszystkim w życiu rządzi ślepy los. Nie
kierujemy naszym życiem w taki sposób, w jaki gracz w szachy przesuwa swe bierki, ale
życie nie jest też grą w ruletkę. Prawda, jak zwykle, jest skomplikowana. Mechanizmy,
na które nie mamy wpływu – a niekiedy nawet ich nie rozumiemy – determinują los
człowieka; ale wybory, jakich sam dokonuje, mają swoje konsekwencje, nawet jeśli są to
konsekwencje, których nie przewidywał.

Pisząc Skandal z Modiglianim próbowałem napisać powieść nowego rodzaju,
ukazującą ledwie uchwytne podporządkowanie wolności indywidualnej potężniejszemu
mechanizmowi. Tego nieskromnego planu nie udało mi się zrealizować. Możliwe, że
takiej powieści nie da się napisać: nawet jeśli Życie nie jest opowieścią o indywidualnych
wyborach, być może Literatura nią jest.

To, co napisałem, okazało się w końcu niefrasobliwą powieścią kryminalną, w której
grupa różnorodnych postaci, w większości młodych ludzi, dokonuje różnych figielków,
z których żaden nie powoduje takich skutków, jakich oczekiwali. Krytycy chwalili tę
książkę jako wesołą, kipiącą od pomysłów, lekką, błyskotliwą, zabawną, lekką (znowu!)
i szampańską. Rozczarowało mnie, że nie zauważyli moich poważnych intencji.
Ale teraz już nie uważam tej książki za moje fiasko. Rzeczywiście jest szampańska
i to jej bynajmniej nie zaszkodziło. Sam zaś fakt, że jest tak różna od książki, jaką
zamierzałem napisać, nie powinien mnie zaskakiwać. Bo przecież on właśnie udowadnia
moją tezę."

Odtworzyłem więc sobie tę powieść „do góry nogami” – może te wszystkie poplątane losy i momenty, gdy zaczynamy wątpić w zbyt łatwe rozwiązania intryg, są właśnie dowodami na twardy realizm tej historii?

Wszak otaczają nas nieprawdopodobieństwa. Pomyślmy, ileż przypadków musiało się skrzyżować na drodze naszego życia, byśmy spędzili dzisiejszą noc obok akurat tej a nie innej osoby, w tym a nie innym łóżku, budząc do przedszkola to a nie inne dziecko…

… chociaż to chyba już całkiem inna historia.

Od czerwca wpuściłem do mojego czytelniczego krwiobiegu cztery powieści Kena Folletta. Mam na jego temat dość jasne, sprecyzowane zdanie – to świetny rzemieślnik, władający niezłym piórem, potrafiący kilkoma kreskami zarysować dość złożony charakter.

Nie spodziewam się po jego książkach wzruszenia lub głębokich przeżyć estetycznych. To w czystej postaci literatura...