Jedni ludzie chodzą z głową w chmurach. Inni sprawiają wrażenie, jakby urwali się z choinki. A zdarzają się i tacy, którzy spędzą swe życie zamiast po brudnej, ciemnobrązowej powierzchni Ziemi, stąpając po srebrnym globie.

I o kimś takim jest właśnie książka Paula Austeria pt. „Księżycowy Pałac”. Pojawiający się w niej bohater – Marco Stanley Fogg – jest człowiekiem tak dalece oderwanym od materialistycznej rzeczywistości lat ’70 i rodzącej się właśnie popkultury, że zdaje się nie pasować do otaczającego świata. Fogga poznajemy gdy ten rozpoczyna studia na prestiżowej uczelni. Jest zdolnym i inteligentnym młodym człowiekiem, wydaje się jednak podążać własną, niezależną ścieżką, zamiast potocznie utartych. Szybko przekonuje się jednak, że tak obrany kierunek nie zapewni mu spokojnej i dostatniej egzystencji. Znajomych ma niewielu, wiedzę – chaotyczną, a niebawem [jeszcze przed zakończeniem edukacji] zaczynają się problemy finansowe. Marco w młodym wieku stracił matkę; ojca natomiast nigdy nie znał. Od 11. roku życia opiekował się nim wujek, a robił to w sposób tak nieszablonowy, jak to tylko możliwe. Teraz jednak także on pożegnał się z ziemskim żywotem, tak, że siostrzeniec został zdany tylko na siebie, osamotniony pośród dzikich i nieprzyjaznych meandrów Nowego Jorku.

Mówi się, że czasami trzeba dotknąć dna, by się od niego odbić. Pewnie jest w tym twierdzeniu więcej, niż tylko odrobina prawdy, niemniej jednak powolne staczanie się Fogga, nieuchronnie prowadzące do nieludzkiego upadku było niezwykle bolesne. Mimo to czas się nie zatrzymał, świat mknął dalej, nie czekając na spóźnialskich i zagubionych, a koleje losu rzadko bywały przychylne. W tym sensie „Księżycowy pałac” to historia życia człowieka, poszukiwania przez niego własnej, autonomicznej tożsamości i – w efekcie porażki - próba budowy takowej. Nie jest to jednak wyłącznie opowieść o życiu nieprzystosowanego do panujących realiów młodego mężczyzny. W książce Austeria bierna autodestrukcja miesza się z młodzieńczymi namiętnościami [nawiasem rzecz ujmując; natury wszelakiej], prowadząc do zaskakujących rozwiązań, w których największy sceptyk dopatrzyłby się roli przeznaczenia. I w efekcie zamiast jednej historii poznajemy trzy, których wspólnym łącznikiem jest to, że los w określonym miejscu i czasie zetknął ze sobą konkretnych ludzi…

W „Księżycowym pałacu” dochodzi do licznych, sugestywnych zbiegów okoliczności [już samo nazwisko głównego bohatera jest znaczące]. Autor podejmuje refleksję na temat natury zdarzeń, ich potencjalnej przypadkowości i celowości. Trudno nie odnieść wrażenia, że fabułę łączy jakaś odmiana mitologicznej nici Ariadny, która nie tylko spaja mające miejsce zdarzenia, ale także styka ze sobą bohaterów, niejednokrotnie w ostatniej chwili, tak jakby miało to służyć wyższemu zamierzeniu, konkretnej idee fixe. Dzięki temu Auster ukazał także w sposób przekonywujący, jak splątane ze sobą i wzajemnie przenikające bywają losy z pozoru obcych ludzi, a mimo tego szczególnego rodzaju powinowactwa, ludzie ci nadal pozostają samotni. Wizja ta [obok innych, lecz nieodmiennie prowadzonych lekkim piórem rozważań filozoficznych] przedstawiona jest ledwie jako frapująca hipoteza, jakoby każde, nawet niepozorne, zdarzenie miało konkretny sens i konsekwencje w przyszłości. Takich wypadków w życiu Fogga jest pod dostatkiem.

Pisząc o twórczości Austera byłoby niemożliwością nie wspomnieć o specyficznym stylu, opanowanym przez autora. Z jednej strony jest on bogaty w rozmaite środki stylistyczne, z których na pierwszy plan wysuwają się niebanalne metafory, z drugiej zaś – nie męczy czytelnika przerostem formy nad treścią. I to jest chyba we współczesnej literaturze pięknej najważniejsze; zawrzeć istotny przekaz w taki sposób, by zainteresować i dać do myślenia – jednocześnie. Historia życia młodzieńca błądzącego w mroku, szukającego w nim drogi, do spółki z prawdą, niewątpliwie spełnia te wymogi.

Jedni ludzie chodzą z głową w chmurach. Inni sprawiają wrażenie, jakby urwali się z choinki. A zdarzają się i tacy, którzy spędzą swe życie zamiast po brudnej, ciemnobrązowej powierzchni Ziemi, stąpając po srebrnym globie.

I o kimś takim jest właśnie książka Paula Austeria pt. „Księżycowy Pałac”. Pojawiający się w niej bohater – Marco Stanley Fogg – jest człowiekiem tak...