Tytuł książki Ernsta Wiesa odnosi się do mitu Barbarossy. Cóż, dla Polaków jest to postać, która nie obrosła mitologią w najmniejszym choćby stopniu. Na Polskę się dwa razy wyprawił (1157, 1172), to fakt, ale głównie kojarzy się go u nas z walkami o Italię oraz z III krucjatą i spektakularnym utonięciem w małoazjatyckiej rzece Salef. Autor jednak już na pierwszych stronach tej biografii zarysował nieznane mi dotąd zagadnienie, mianowicie obecność Fryderyka I Barbarossy w niemieckiej tradycji historycznej. Tam bowiem faktycznie stał się postacią wręcz mityczną. Podczas lektury momentalnie przypomniałem sobie swoją wizytę w mieście Goslar i tamtejszą parę pomników: Barbarossa i Wilhelm I. Sam Wies też się do nich odwołuje. Myślę, że to całkiem ważna sprawa.

Ad rem jednak! Sama książka zgodnie z tytułem przedstawia postać wielkiego cesarza z dynastii Hohenstaufów. Tron odziedziczył on po stryju Konradzie III w roku 1152, gdy miał trzydzieści lat. Tych pierwszych trzydziestu lat życia Autor książki właściwie nie omawia. Trochę szkoda, choćby z tego względu, że był przecież młody Fryderyk uczestnikiem II wyprawy krzyżowej. W efekcie temat krucjat potraktowany został marginalnie, a chyba zasługiwałby na nieco dokładniejsze omówienie. To taki mały zarzut z mojej strony. Mały i w najmniejszym stopniu nie obniżający mojej wysokiej oceny tej pracy. Wies skupił się przede wszystkim na polityce Barbarossy względem Italii oraz papiestwa. To bardzo interesujące zagadnienia, może w nich zresztą dostrzec czytelnik co najmniej dwa różne oblicza tytułowego bohatera. Cesarz-wojownik i cesarz-dyplomata.

Dużo miejsca poświęcił też Autor książki osobie Rainalda z Dassel, który był kanclerzem Rzeszy i chyba najważniejszą postacią w otoczeniu Barbarossy. Na dobrą sprawę to jego koncepcje doprowadziły do schizmy w Kościele zachodnim i walki między Fryderykiem I a papieżem Aleksandrem III. W tym sporze będącym kontynuacją XI-wiecznych zmagań o inwestyturę (pozornie tylko zakończonych konkordatem wormackim w roku 1122) ważną rolę odegrały też północne Włochy. Ten specyficzny rejon pod wieloma względami wyprzedzał swoją epokę. W świecie królów i książąt autonomiczne republiki kupieckie z trudem tylko znajdywały dla siebie miejsce. Jednak nie bez pewnego powodzenia, czego świadectwem bitwa pod Legnano. Sześć włoskich wypraw Barbarossy ma zasadniczo dość pozytywny wydźwięk, gdyż zdaje się wskazywać na to, że czasem metody bezkrwawe są dużo lepsze od wojny. W kontekście średniowiecza brzmi to cokolwiek nowocześnie, czyż nie?

Mało w książce poloniców. Ale chyba nie w ich poszukiwaniu będzie polski czytelnik sięgał po biografię Barbarossy. Stosunkowo niewiele także miejsca poświęcił Wies stosunkom Rzeszy z Francją, czy innymi krajami (poza oczywiście Italią). Stąd też śmiało można powiedzieć, że praca niniejsza jest również źródłem wiedzy o dziejach Włoch. Autor posługuje się ciekawym językiem, faktycznie próbuje trochę demitologizować, wszystko czyni z dobrym efektem. Moja ocena „Fryderyka Barbarossy” jest dużo wyższa niż „Karola Wielkiego” tegoż autora. To jedna z ciekawszych średniowiecznych biografii, jakie miałem okazję czytać. Godna polecenia książka, przedstawia bowiem ciekawego człowieka na tle naprawdę ciekawych czasów.

Tomasz Babnis

Tytuł książki Ernsta Wiesa odnosi się do mitu Barbarossy. Cóż, dla Polaków jest to postać, która nie obrosła mitologią w najmniejszym choćby stopniu. Na Polskę się dwa razy wyprawił (1157, 1172), to fakt, ale głównie kojarzy się go u nas z walkami o Italię oraz z III krucjatą i spektakularnym utonięciem w małoazjatyckiej rzece Salef. Autor jednak już na pierwszych stronach...