W tym obszernym studium francuski historyk podjął ważny temat stosunku ludzi do śmierci. Zagadnienie to przedstawił w ujęciu historycznym: od wczesnego średniowiecza po drugą połowę XX wieku. Geograficznie ograniczył się do kręgu zachodnioeuropejskiego, w zasadzie zaś wyłącznie do Francji, Anglii oraz Włoch. Nieliczne są wycieczki poza ten obszar w stronę Rosji czy innych krajów. Największą zaletą tej książki jest wykorzystanie obszernej i różnorodnej bazy źródłowej. Autor wykorzystuje bowiem nie tylko to, co najbardziej chyba kojarzy się ze śmiercią: napisy nagrobne i testamenty, ale przeprowadza analizę różnych zabytków, literatury pięknej, wreszcie tekstów fachowych powiązanych z tematem śmierci, np. memoriałów nt. cmentarzy.

W pracy tej bardzo dobrze widać, jak chrześcijaństwo wpływało na postrzeganie śmierci i jakie wytworzyło wokół niej instytucje i obrzędy. Tu szczególnie ciekawe są opisy zmieniających się rytuałów pogrzebowych: powstanie cmentarzy i ich eksodus poza centra miast. Bardziej podobała mi się ta część książki, która dotyczyła średniowiecza. Śmierć w XIX i XX wieku - może dlatego, że bliższa naszym współczesnym odczuciom - nie została już opisana w sposób tak oryginalny i wywołujący zdziwione pytanie "a więc naprawdę zachowywano się w ten sposób?". "Człowiek i śmierć" to książka niełatwa, ale godna uwagi, a zarazem wymagają stopniowej, uważnej lektury.

Tomasz Babnis

W tym obszernym studium francuski historyk podjął ważny temat stosunku ludzi do śmierci. Zagadnienie to przedstawił w ujęciu historycznym: od wczesnego średniowiecza po drugą połowę XX wieku. Geograficznie ograniczył się do kręgu zachodnioeuropejskiego, w zasadzie zaś wyłącznie do Francji, Anglii oraz Włoch. Nieliczne są wycieczki poza ten obszar w stronę Rosji czy innych...