Lubię powieści, które oprócz ciekawych bohaterów, tła historyczno-obyczajowego, mieszanki filozofii i literatury, mają w sobie ślad czystej chęci autora, by zwrócić się do czytelnika. Można to zrobić, w mistrzowski zresztą sposób, jak Gogol w "Martwych duszach", można też pozbawić się takich bezpośrednich wypowiedzi, nie zaprzepaszczając tym samym szansy na to, by czytelnik zrozumiał, że autorka chce mu coś powiedzieć; tak, właśnie jemu. Marguerite Yourcenar wykorzystuje w tym celu myśli, wypowiedzi i aluzje zatrzymujące się o krok od anachronizmu, tak że powieść pozostaje w zgodzie ze stanem wiedzy XVI wieku, a jednocześnie odsyła czytelnika do tego, co jemu współczesne.
Przemyślenia Zenona, nierzadko pełne goryczy wynikającej ze świadomości, iż niektóre z jego pism wydają się przewrotne tylko dlatego, że żyje w tej a nie innej epoce, pobudzają czytelników do jednoczesnego docenienia wieków XX i XXI - nieco bardziej otwartych na inność niż czasy kontrreformacji - lecz także zrozumienia, że rzeczy, które dla wielu wydają się wciąż nie do przyjęcia, kiedyś mogą stanowić trzon codzienności.
Nie należy doszukiwać się w tym dziele zbyt wielu elementów powiązanych z alchemią - stanowi ona raczej podłoże metaforyczne, traktowana jest jako jeden z wielu aspektów działalności ówczesnych filozofów i lekarzy; jako jeden krok dalej w celu zdobycia wiedzy.
Jednym z motywów wysuwających się na pierwszy plan jest subtelna gra (z) tożsamością, przeplatanie się "idem" i "ipse", by znowu porzucić jakąkolwiek odrębność jednostki od reszty świata, wymazać działalność człowieka, polegającą na nazywaniu, a więc różnicowaniu i oswajaniu natury.
Pominąwszy wszystko to, co do tej pory napisałam, niezwykle ważny jest fakt, że "Kamień filozoficzny" to powieść ciekawa, wciągająca, choć jednocześnie zachęcająca, by nie czytać jej jednym tchem, by czasem zatrzymać się i skupić na swoich ulotnych myślach, kłębiących się gdzieś z tyłu głowy podczas lektury.
Bardzo polecam.

Lubię powieści, które oprócz ciekawych bohaterów, tła historyczno-obyczajowego, mieszanki filozofii i literatury, mają w sobie ślad czystej chęci autora, by zwrócić się do czytelnika. Można to zrobić, w mistrzowski zresztą sposób, jak Gogol w "Martwych duszach", można też pozbawić się takich bezpośrednich wypowiedzi, nie zaprzepaszczając tym samym szansy na to, by czytelnik...