"Proza jak blizna"

Wiele już słów zużyto do interpretacji genialnej (nie bójmy się tego słowa!) i ponadczasowej powieści Steinbecka. I za prawdę trudno się dziwić. Bo oto zaistniało w mej świadomości (zaprawdę żałuję, że tak późno) arcydzieło, którego odbiór wymaga kontemplacyjnej ciszy i nabożnego skupienia. To książka z rodzaju tych na którą czeka się całe życie, okupując drogę poznania marnymi i podrzędnymi tekstami. Perełka literacka. Majstersztyk pisarski. Kłaniam się w pas Panie Steinbeck!

„Grona gniewu” to opowieść której akcja przypada na czas Wielkiego Kryzysu - lata 20. i 30. XX wieku. Amerykańska rodzina Joadów w wyniku kłopotów materialnych, ale również postępującego w zawrotnym tempie rozwoju przemysłowego, zmuszona jest opuścić własną ziemię i przenieść się z Oklahomy do Kalifornii. Wszędobylski i bezlitosny kapitalizm zmusza bohaterów, ale także tysiące innych niezamożnych farmerów do sprzedaży całego majątku i wędrówkę do potencjalnej ziemi obiecanej. Jednakże niedługo, rzekomy raj, okaże się ułudą i mrzonką a każdy kolejny dzień stanie się dla rodziny Joadów walką o przetrwanie. Kalifornijscy przedsiębiorcy bez skrupułów wykorzystają biedną i bezbronną masę migrujących ludzi. Dla nich najważniejszy okaże się zysk, nawet kosztem śmierci głodowej współobywateli.

Praca Steinbecka to dzieło wybitne stanowiące przede wszystkim manifest antykapitalistyczny. Życie pojedynczego człowieka nie stanowi żadnej wartości. Ameryka w książce autora jawi się jako miejsce przeklęte a podróż bohaterów to rozpaczliwa odyseja w poszukiwaniu szczęścia. W powieści historia rodziny Joadów stanowi swoiste exemplum – początkowa nadzieja na lepszą, bogatszą egzystencje, następnie etap rozpaczy i poniżenia, w końcu utrata nadziei. To obraz tego w jaki sposób przemiany społeczne i ekonomiczne wpływają na strukturę rodziny a w konsekwencji na moralność całego społeczeństwa. „Grona gniewu” to memento w którym obok fabularnych wątków powieści znalazły się także fragmenty poświęcone ówczesnej, szerzej rozumianej sytuacji na amerykańskiej prowincji, stanowiące ważne uzupełnienie fabularnej struktury książki.

Warto także przyjrzeć się bohaterkom tekstu. To właśnie kobiety, w chwilach największego kryzysu, okazują się silniejsze od zrozpaczonych i bezradnych mężczyzn. Matka Joadów, która podczas niekończącej i beznadziejnej podróży przejmuje dowodzenie, do końca będzie próbowała walczyć. Ta mądra i bezkompromisowa postać zrozumie, że jedyną wartością jest i pozostanie rodzina. Dopóki wszyscy będą trzymać się razem – istnieje szansa na przeżycie. To także jej córka Rosasharn, która w chwili największego kryzysu zdobędzie się na wyjątkowy i bohaterski gest. Gest, który otworzy klucz do licznych interpretacji dzieła. Czytelnik kończący ostatnie zdanie zmuszony zostaje do refleksji i ponownej analizy tekstu. Autor wysoko podnosi poprzeczkę potencjalnemu odbiorcy.

Takich książek, takich arcydzieł dziś się nie pisze (ależ się narażam!). Proza soczysta. Problematyka niezwykle ważna. Życie i śmierć. „Grona gniewu” odbiera się każdym pojedynczym zmysłem. Rozpacz namacalna, która dociera do odbiorcy z każdej strony. Ta książka żyje i bezczelnie wdziera się w zakamarki umysłu. Ale przede wszystkim, co stanowi o sile prozy Steinbecka, tej książki się nie zapomina – nigdy!

"Proza jak blizna"

Wiele już słów zużyto do interpretacji genialnej (nie bójmy się tego słowa!) i ponadczasowej powieści Steinbecka. I za prawdę trudno się dziwić. Bo oto zaistniało w mej świadomości (zaprawdę żałuję, że tak późno) arcydzieło, którego odbiór wymaga kontemplacyjnej ciszy i nabożnego skupienia. To książka z rodzaju tych na którą czeka się całe życie,...