Jeżeli zamierzasz sięgnąć po tę książkę, ostrzegam: Jo Nesbø przykłada nóż do szyi czytelnika i nie odpuszcza do ostatnich stron. Nie wiesz, jakiego rodzaju to nóż – puginał jawajski, rampuri, karambit, mający kształt tygrysiego pazura, czy taki z ostrzem o długości blisko piętnastu centymetrów. Nie możesz się poruszyć, oderwać wzroku, w ustach zasycha, serce wali, ale czytasz. Czytasz jednym tchem, do końca. Nie masz wyjścia. Po drodze autor bawi się twoją intuicją, prowadzi cię w mroczne zakamarki psychiki bohaterów, a Harry Hole jest twoim przewodnikiem. Tylko czy na pewno chcesz, żeby nim był?

Harry dobiega pięćdziesiątki, znowu pije i toczy boje ze swoimi demonami – tymi z przeszłości i teraźniejszości. Spotykamy go w momencie, w którym po alkoholowym ciągu nie pamięta wydarzeń poprzedniej nocy… I już przerywam, bo każdy zdradzony szczegół może zaburzyć proces dedukcji, przez który musi przejść czytelnik. Mój mózg pracował na najwyższych obrotach, aby ułożyć elementy makabrycznej układanki. Autor potrafi jednak mylić tropy bezkonkurencyjnie. Ta część ma w sobie sporo z thrillera psychologicznego, bo oprócz zawodowo prowadzonego śledztwa, Nesbø skupia naszą uwagę na psychice postaci, wnikliwie tłumacząc motywy, które nimi kierują. Narracja prowadzona jest za pomocą eleganckiego i dojrzałego języka, a doświadczenie pisarza pozwala od początku do końca panować nad ścieżką myśli czytelnika.

To kryminalny literacki majstersztyk i niewątpliwie jedna z najlepszych części cyklu. Po arcydobrej „Policji” i mistrzowskim „Pragnieniu”, „Nóż” utrzymuje najwyższy poziom. Jest mniej brutalny, za to jeszcze bardziej sugestywny. Akcja rozwija się wolniej, ale bardziej precyzyjnie. Gwarantuję, że za każdym razem, kiedy już w myślach krzykniesz: „wiem, kto zabił!”, poczujesz lodowate ostrze, a Jo Nesbø udowodni, że znowu się mylisz.

Czy można przeczytać „Nóż”, nie znając poprzednich części cyklu z norweskim śledczym w roli głównej? Można. Tylko jestem pewna, że na tym jednym kryminale się nie skończy, więc przygodę z Harrym Hole’em polecam rozpocząć od początku. Zazdroszczę wszystkim, którzy mają ją jeszcze przed sobą.

Izabela Sadowska