„Cud poczęcia” to często stosowane pojęcie, chociaż z punktu widzenia religii za cud uważa się tylko takie zjawisko, którego człowiek nie potrafi niczym uzasadnić i objaśnić. Kiedy racjonalne metody zawodzą, rozum podsuwa pomysł, że przyczyna niewyjaśnionego musi być nadprzyrodzona. Samo poczęcie jest jednak możliwe do wytłumaczenia, zatem używając tego określenia popełniamy pewien błąd. Ja mimo tego z ogromną przyjemnością nadal w tym przypadku lubię mówić o cudzie.

Embriologia i genetyka były dla mnie zawsze jednymi z ciekawszych zajęć na studiach. To te dziedziny, których nie można badać w domowym zaciszu, przyglądając się zachodzącym procesom tak po prostu gołym okiem. Przez to naturalne utrudnienie są okryte pewną tajemnicą, jakże intrygującą i onieśmielającą. Oto z niczego powstaje coś, choć może nie do końca z niczego. Mamy komórkę jajową i plemnik, które same z siebie do niczego nie doprowadzą i niczego nie zmienią, ale razem… Najważniejszy i najpiękniejszy cel istnienia każdego człowieka, zwierzęcia i rośliny – wydać na świat potomstwo.

Katharina Vestre jest embriologiem. Zawodowo zajmuje się badaniem rozwoju istot żywych od zapłodnienia po narodziny. Swoją ścieżkę zawodową wybrała bardzo wcześnie, bo już w szóstym roku życia. Moja córka też ma teraz tyle lat i z regału z moimi książkami podbiera najczęściej komiksy albo, o zgrozo, horrory. Oczywiście nie robi tego, by poczytać, pragnie jedynie pooglądać obrazki. Ze względu na tematykę, w mojej opinii nieodpowiednią dla niej, zmuszona byłam przenieść te książki na najwyższą półkę. Katharina Vestre podbierała natomiast z regału mamy książkę „Ciąża i poród – praktyczny poradnik dla przyszłych rodziców” i otwierała ją na stronie siedemdziesiątej, zawsze tej samej. Znajdowała się na niej rycina zatytułowana „Rosnący płód”. Dziewczynka była nią tak bardzo zafascynowana, że do dziś pamięta nawet numer strony, na której należało tamtą książkę otworzyć. Dziś ta fascynacja przybrała na sile. Autorka w swojej pracy zawodowej wciąż odnajduje mnóstwo radości, którą postanowiła podzielić się ze światem właśnie w tej publikacji.

To nie jest podręcznik do embriologii, na szczęście. Nie jest przeznaczony do nauki. Autorka chciała ukazać wspaniałość natury, która przy pomocy bardzo skomplikowanych procesów przekształca dwie komórki rozrodcze w człowieka. Opisuje zachodzące zmiany w dość uproszczony, ale jednak rzeczowy sposób. Prowadzi nas przez całą ciążę, omawia rozwój zarodka, później płodu, wyjaśnia, skąd mamy rynienkę podnosową albo kość ogonową. Wybiega dalej niż można by się po takiej publikacji spodziewać, mówi o ewolucji i śladach, jakie pozostały nam w spadku po praprzodkach. Ogon czy skrzela to tylko jedne z wielu struktur pojawiających się w życiu płodowym człowieka i zanikających na długo przed porodem. Okazuje się bowiem, że rozwój wewnątrzmaciczny to w pewnej mierze odtwarzanie osiągnięć ewolucji, która czasem wiązała się z robieniem kroku w tył. Mamy więc ogon, który potem zanika. Mamy meszek płodowy przypominający sierść, który z czasem odpada. Czy to nie jest fascynujące? Jakże blisko jest nam do naszych mniejszych braci, zwierząt. Jesteśmy najstarszymi z rodzeństwa, przynajmniej z tego ewolucyjnego punktu widzenia.

Autorka zwraca się do czytelnika w bardzo ciekawy sposób. Opowiada mu to wszystko niczym kochająca babcia, która zdradza wnukom sekrety ich rodziców z czasów, jakich nawet oni nie pamiętają. Ta forma narracji jest przemiła. Czujemy się otoczeni opieką, bezpieczni i podekscytowani. Oto ktoś włożył tyle starań, byśmy mogli poznać swoje korzenie. Ktoś zabiera nas w podróż do początków naszego istnienia, zdradza nam największą zagadkę świata – skąd się wzięliśmy i kim jesteśmy.

Jeśli lekcje biologii nie uporządkowały waszej wiedzy w temacie embriologii, co miało miejsce w moim przypadku, polecam wam tę książkę gorąco. W ciekawy i nietuzinkowy sposób prezentuje nam to, co zostało już dawno odkryte i poznane, ale wciąż jest trudne do zrozumienia dla przeciętnego człowieka, który w swoim życiu nie ma zbyt wielu powiązań z naukami biologicznymi. Dla mnie była to pasjonująca przygoda, mimo że mam z racji wykształcenia dość sporą wiedzę w tym temacie.

Izabela Straszewska