Medycyna to nie tylko walka o życie i zdrowie pacjentów, codzienność wielogodzinnych dyżurów, stres i odpowiedzialność. Jest to niestety również dziedzina, z którą wiążą się ogromne pieniądze. Oczywiście o ile personel średni i niższy wciąż narzeka na zbyt niskie wynagrodzenia, o tyle doświadczeni lekarze narzekać nie mają na co. Prawdziwie potężne sumy pojawiają się jednak dopiero przy pracach nad innowacyjnymi metodami leczenia, często nielegalnymi ze względu na ich nieetyczność. Tam, gdzie obraca się wielkimi pieniędzmi, bardzo łatwo może pojawić się korupcja, manipulacje rynkiem, a nawet zorganizowana przestępczość. Właśnie temu przygląda się Robin Cook w swoich książkach.

Cook jest autorem ponad trzydziestu thrillerów, głównie o tematyce medycznej. Jego zawód lekarza, a ściślej mówiąc chirurga, mocno uwiarygadnia historie, jakie przedstawia on w swoich książkach. Demaskuje intrygi na skalę międzynarodową, doświadczenia związane z rozwojem nowoczesnej medycyny, manipulacje przy tych najwrażliwszych dziedzinach, jak genetyka, wirusologia czy transplantologia, i robi to w taki sposób, że czytelnikowi trudno jest potem zaufać służbie zdrowia. Oczywiście snute przez Cooka teorie są mocno wyolbrzymione, z pewnością celowo, dlatego nie należy traktować ich dosłownie. Napięcie budowane w jego książkach oparte jest na powszechnym niepokoju pojawiającym się w obliczu choćby potencjalnego bycia pacjentem, który skazany jest przecież na łaskę lekarza. Nie posiada zwykle wiedzy medycznej, nie rozumie organizacji służby zdrowia i dlatego zmuszony jest zaufać. Tylko czy przysięga Hipokratesa wystarczy, by taki mało zorientowany pacjent był bezpieczny?

„Epidemia” opowiada o wirusie ebola, który pojawia się nagle w jednej z ekskluzywnych klinik w Stanach Zjednoczonych. Dotychczas znano go głównie z dwóch ognisk afrykańskich, w których rozprzestrzenił się bardzo szybko i uśmiercił ponad dziewięćdziesiąt procent chorych, po czym zupełnie nieoczekiwanie zniknął, nie dając szansy na szczegółowe badania. Nie jest więc wirusem poznanym na tyle, by wiedzieć, co może się wydarzyć, i przede wszystkim by móc przeciwdziałać epidemii.

Do wspomnianej kliniki zostaje skierowana pracownica Centrum Kontroli Epidemiologicznej Marissa Blumenthal, dla której jest to pierwsze zadanie w terenie. To młoda lekarka, pracująca dotychczas za biurkiem oraz w laboratorium. Skierowanie do zgłoszonego przypadku jest dla niej rodzajem awansu zawodowego, stąd podchodzi do swego zadania bardzo skrupulatnie. Prowadzi rozmowy z żyjącymi jeszcze chorymi, analizuje wyniki badań, niewiele przy tym śpi i chociaż wykorzystuje całą swoją wiedzę, nie udaje jej się odkryć źródła wirusa. Kiedy epidemia zostaje opanowana, wraca do domu z poczuciem zawodu. Jej pracodawcy są zadowoleni, chwalą ją, ale jej to nie wystarcza. Kiedy kilka dni później do Centrum wpływa zgłoszenie o kolejnej klinice, w której pojawił się wirus, Marissa ponownie udaje się na miejsce. Im intensywniej pracuje, tym więcej niewiadomych się jednak pojawia. To, co łączy oba ogniska zakażenia, wydaje się nieprawdopodobne. Nikt nie traktuje jednak poważnie hipotez, które same się Marissie nasuwają, dlatego zaczyna ona brnąć w tę tajemnicę na własną rękę. Wszystko bowiem wskazuje na to, że do zakażeń nie doszło w sposób naturalny. Wygląda to tak, jakby ktoś celowo zarażał ludzi. Tylko po co?

„Epidemię” czyta się z wypiekami na twarzy. Główna bohaterka jest osobą dobrze wykreowaną, ciekawą i choć czasami ma więcej szczęścia niż rozumu, a jej decyzje wydają się dziwne, to da się ją lubić. To w przeważającej mierze z jej perspektywy przyglądamy się zdarzeniom, choć autor czasami dokonuje drobnych przeskoków na inne postacie. Akcja sprawnie posuwa się do przodu, trudno przewidzieć zakończenie, co w przypadku thrillera jest bardzo ważne. Czytelnik kibicuje Marissie i zostaje wciągnięty w całą tę intrygę. Sama końcówka tej historii staje się może trochę nużąca, ale to nie pomniejsza wartości książki.

Wyjaśnienia wymaga w mojej opinii również sprawa ekranizacji, dlatego w kilku zdaniach chciałabym o niej wspomnieć. W 1995 roku na podstawie tej książki powstał scenariusz filmu „Virus”, który w Polsce nosi zupełnie niepotrzebnie tytuł „Epidemia”. Problem polega na tym, że w tym samym roku nakręcono również zupełnie inny film o takim tytule. Chodzi o głośną „Epidemię” z Dustinem Hoffmanem w roli głównej, którą w wersji angielskiej zatytułowano z kolei „Outbreak”. To nie jest jednak film, do którego inspiracją była książka Robina Cooka, choć przyznaję, jest o wiele bardziej znany. Takimi nietrafionymi tłumaczeniami wprowadzono duży zamęt, zapewne niezamierzenie, ale jednak trudno przez to odnaleźć ekranizację książki.

Podsumowując, „Epidemia” zasługuje na miano klasyka gatunku, jest ciekawa, nieprzewidywalna i intrygująca. Akcja toczy się wartko, bohaterowie są przejrzyści, ale niejednoznaczni, problem medyczny fascynujący, a śledztwo prowadzone przez Marissę interesujące i, co ważne, logiczne. Trudno przejść obok tej książki obojętnie.

Izabela Straszewska