Zabawne. Mijają lata, ba, mijają wieki i... i pytam i co...?? To pozycja obowiązkowa. Po prostu...

Zabawne. Mijają lata, ba, mijają wieki i... i pytam i co...?? To pozycja obowiązkowa. Po prostu...

Mnogość istotnych zagadnień społecznych i komentarz polityczny (dziś, w dobie polowania na wszędobylski 'neomarksizm' i wyrastające zewsząd 'ideologiczne' chochoły, żywy jak nigdy) w postaci nieprzesadnie wciągającej książki. Dobra do wypracowań, średnia do przyjemnej lektury. Na uwagę zasługuje też jako kolejna bywalczyni polskiej szkoły dobitnego tłumaczenia tytułów ("Czarownice z Salem' wyczarowane z enigmatycznego "The Crucible").

Mnogość istotnych zagadnień społecznych i komentarz polityczny (dziś, w dobie polowania na wszędobylski 'neomarksizm' i wyrastające zewsząd 'ideologiczne' chochoły, żywy jak nigdy) w postaci nieprzesadnie wciągającej książki. Dobra do wypracowań, średnia do przyjemnej lektury. Na uwagę zasługuje też jako kolejna bywalczyni polskiej szkoły dobitnego tłumaczenia tytułów...

Nowy rok zaczynam recenzując wspaniałą książkę. Czarownice z Salem to niesamowitą opowieść o tym jak łatwo znaleźć kozła ofiarnego. Do przeczytania książki zainspirowała mnie sztuka w Teatrze Wybrzeże

Nowy rok zaczynam recenzując wspaniałą książkę. Czarownice z Salem to niesamowitą opowieść o tym jak łatwo znaleźć kozła ofiarnego. Do przeczytania książki zainspirowała mnie sztuka w Teatrze Wybrzeże

Są książki poruszające i ta niewątpliwie do nich należy. Wspaniale napisany dramat. Nie mogłam przestać czytać, niesamowicie wciągająca pozycja. Bardzo gorzka wymowa całości. "Czarownice z Salem" mają niezwykle uniwersalny przekaz, który można odnieść i do teraźniejszości. Jakże łatwo osądza się innych, krzywdy wyrządzone poprzez działania zaślepionych nienawiścią jednostek często są nieodwracalne, tragiczne w skutkach. Polowania na czarownice trwają w najlepsze. W dramacie przeraża instytucja sądu, to iście szatańska organizacja. Logika prokuratorów, sędziów wzbudzała więcej grozy niż wszelakie postacie z horrorów. Wszystko tu jest odwrócone - zło jest dobrem, a dobro złem. Straszna i smutna książka.

Są książki poruszające i ta niewątpliwie do nich należy. Wspaniale napisany dramat. Nie mogłam przestać czytać, niesamowicie wciągająca pozycja. Bardzo gorzka wymowa całości. "Czarownice z Salem" mają niezwykle uniwersalny przekaz, który można odnieść i do teraźniejszości. Jakże łatwo osądza się innych, krzywdy wyrządzone poprzez działania zaślepionych nienawiścią jednostek...

Dodam tylko jeszcze do znakomitych opinii innych czytelników, że temat polowania na czarownice został również przedstawiony w filmie czeskiego (czechosłowackiego) reżysera Otakar Vavra pt. Młot na czarownice z 1969 roku. Film wstrząsający i oparty również na faktach autentycznych.

Dodam tylko jeszcze do znakomitych opinii innych czytelników, że temat polowania na czarownice został również przedstawiony w filmie czeskiego (czechosłowackiego) reżysera Otakar Vavra pt. Młot na czarownice z 1969 roku. Film wstrząsający i oparty również na faktach autentycznych.

Ekranizacja dzieła nie posiada takiego mrocznego klimatu jak książka. Bardzo pomocna jest przedmowa w odbiorze dramatu.

Ekranizacja dzieła nie posiada takiego mrocznego klimatu jak książka. Bardzo pomocna jest przedmowa w odbiorze dramatu.

Kilka ciekawych faktów na początek: Arthur Miller w swoim czasie był przesłuchiwany przez komisję do spraw antyamerykańskich. Przesłuchania trwały wiele godzin, miały charakter wymuszania zeznań. W późniejszych latach życia Miller poparł publicznie jednego mężczyznę od którego również wymuszano zeznania, natomiast już w bardzo poważnej sprawie, ponieważ dana osoba przyznała się do zamordowania swoich rodziców, za co ostatecznie w końcu została uniewinniona. I ostatni fakt na koniec - pewna Chinka(nie pamiętam czy jakoś bardziej znane nazwisko),w rozmowie z Millerem powiedziała mu, że książka "Czarownice z Salem" w pewnym stopniu przypominały jej przesłuchania, którym została poddana w Chinach.
Te fakty pod kątem tej książki są bardzo istotne z kilku ważnych przyczyn. Po pierwsze sama książka opisuje realne zdarzenia i realnych ludzi. Po drugie opisuje w pewnym stopniu proces wymuszania zeznań od ludzi, który jak relacje czytelników będących ofiarami takich praktyk ujawniają, są one podobne do siebie na całym świecie.
Co do samej historii opisanej na łamach tej książki to jest ona bardzo smutna i ukazuje w jaki sposób autorytety, pewne wartości są wykorzystywane do manipulacji innymi. Polecam tę książkę osobom wierzącym(różnych wyznań) w celu autorefleksja na temat własnej wiary oraz tego co przez czas swojego istnienia reprezentowała i w jaki sposób była, bądź jest wykorzystywana w złym celu. W tej książce ludzkie cierpienie związane z wiarą już nie jest statystycznymi liczbami tylko przybiera postać konkretnych imion i nazwisk prawdziwych ludzi.
Na koniec kilka danych statystycznych:
Ilość osób powieszonych za czary - 19
Śmierć poprzez zmiażdżenie kamieniami za odmowę zeznań - 1
Śmierć w więzieniu oczekując na powieszenie - 4
Ilość osób oskarżonych, które zostały aresztowane - 150
Ilość osób oskarżonych łącznie - 200

Całość miała miejsce w latach 1692-1693, czyli nie tak dawno temu jakby się mogło wydawać.

Kilka ciekawych faktów na początek: Arthur Miller w swoim czasie był przesłuchiwany przez komisję do spraw antyamerykańskich. Przesłuchania trwały wiele godzin, miały charakter wymuszania zeznań. W późniejszych latach życia Miller poparł publicznie jednego mężczyznę od którego również wymuszano zeznania, natomiast już w bardzo poważnej sprawie, ponieważ dana osoba przyznała...

Osobliwe prowadzenie dramatu; pierwszy akt przetykany jest co rusz komentarzami wprowadzającymi kontekst historyczny i społeczny albo kreślącymi dokładniej sylwetki poszczególnych postaci. Nie są to didaskalia ani osobna postać narratora. Autor najwyraźniej przeprowadził dość szczegółowe badania nad sprawą procesu o czary w Salem; nie chciał pisać ich naukowego opracowania, a do fabularyzacji niestandardowo wybrał dramat (niestandardowo do tego celu, bo tak w ogóle - jest to przecież podstawowa forma Millera).

Z tego co zrozumiałam "The Crucible" wydano już po kilkukrotnym wystawieniu tej sztuki w teatrach; owe komentarze są wtórne i demonstrują to, czego nie sposób pomieścić w fabule dramatu. To okazuje się bardzo pożyteczne i znacznie komplikuje siatkę wewnętrznych relacji, pęknięć, zatargów i zawiści w osadzie. Poza tym obrazuje zręczność autora i pogłębia pomostowanie między specyfiką tamtych czasów i miejsca (purytańska osada w nieprzyjaznej i "dzikiej" jeszcze Ameryce pod koniec XVIIw.) a reakcjami, sposobem przeżywania i zachowaniem zupełnie zrozumiałymi i przekładalnymi dla nas współczesnych. W ten sposób nie jest potrzebna ani przesadna archaizacja, ani rażące przenoszenie typowo nowoczesnych konfliktów w nieadekwatne ku temu realia.

Najpoważniejsze zwichnięcie jakościowe miało miejsce, gdy Miller rozpędził się cokolwiek w jednym z historycznych komentarzy i - niejako przypadkiem - rozwinął go we wtręt ideologiczny. Naturalnie przyjął za oczywistość fakt, że psychoza strachu przed opętaniem i szatanem jest zabobonem, a przy tym pedagogicznie ostrzegł czytelników, by nie dali się zwieść kulturowej, wielowiekowej indoktrynacji, każącej przypisywać dobro i zło jakimś nieświadomie nawet wyobrażanym, rzekomo rozdzielnym absolutom. Zdecydowanie lepiej poradziłam sobie z tym tekstem bez prowadzenia mnie za rękę i narzucania interpretacji. Rzeczywiście, odrzuciwszy nachalną sugestię autora można czytać "Czarownice z Salem" nie tylko jako historyczną przypowieść o zgubności religijnych fantazmatów i o trudnym, ale zakończonym sukcesem zrzucaniem z tronu teokratów. Zupełnie realny nastrój grozy, bez konieczności uruchamiania nadprzyrodzonych elementów, wytwarza w swej podstawowej warstwie thriller o zbiorowej psychozie; tymczasem olśniewającym odkryciem było dla mnie, że to może być naprawdę doskonale zakamuflowana opowieść o - wbrew wszystkim pozorom! - opętaniu.

Opowieść jest pokomplikowana i zniuansowana na wielu poziomach - od, jak wspomniałam, społecznych rozłamów, po psychologiczną subtelność, wymykającą się czasem autorskim zakusom szufladkowania i niemal żyjącą własnym życiem. Wydobycie na pierwszy plan Johna Proctora, szczególnie w ostatnim akcie, przejmująco zaowocowało sproblematyzowaniem walki o samego siebie w nietypowym i nieoczywistym, więc tym ciekawszym aspekcie.

Osobliwe prowadzenie dramatu; pierwszy akt przetykany jest co rusz komentarzami wprowadzającymi kontekst historyczny i społeczny albo kreślącymi dokładniej sylwetki poszczególnych postaci. Nie są to didaskalia ani osobna postać narratora. Autor najwyraźniej przeprowadził dość szczegółowe badania nad sprawą procesu o czary w Salem; nie chciał pisać ich naukowego opracowania,...

"Opisana na tych stronach tragedia Salem rozwinęła się z paradoksu, w którego cieniu nadal żyjemy, i nic nie wskazuje, że kiedykolwiek potrafimy się z niego wyzwolić. Chodzi po prostu o to, że ze względu na zbożne, wręcz wzniosłe cele, ludność Salem zaakceptowała teokrację - kombinację władzy państwowej i religijnej.
Do zadań osób rządzących należało utrzymywanie jedności społeczeństwa i zapobieganie wszelkim działaniom destrukcyjnym ze strony nieprzyjaciół zarówno materialnych, jak i ideologicznych. Zasada ta powstała z konieczności i osiągnęła swój cel. Ale tak jak dwa obiekty nie mogą zajmować tej samej przestrzeni, podobnie każda organizacja opiera się na koncepcji wykluczenia i zakazu. Najwyraźniej w Nowej Anglii nastał czas, kiedy sankcje karne okazały się poważniejsze niż zagrożenia, przeciw którym je ustanowiono. Polowanie na czarownice było perwersyjną manifestacją paniki, która zapanowała wśród wszystkich klas, kiedy balans zaczął przechylać się na stronę większej indywidualnej wolności."

Polowanie na czarownice, które rozegrało się w Salem, to piękny przykład zbiorowej histerii, w której każdy przejaw zdrowego rozsądku traktowany był jako zamach na autorytet. Ten, kto wskazał że król jest nagi, a proces to farsa obłąkańców, lądował automatycznie na ławie oskarżonych jako wróg. I gdyby nie to, że niewinni ludzie stracili w tych "procesach" życie, można by je uznać za komedię.

Nie można też pominąć perfidnych osobników, którzy wykorzystywali nagonkę do własnych celów. Nie lubisz sąsiada? Mały donosik na pewno pomoże się z nim rozprawić! Masz chrapkę na męża koleżanki? Wbij sobie igłę w brzuch i biegnij do sądu ogłosić, że jest ona czarownicą i właśnie chciała cię zabić. Jak ją powieszą będziesz mogła wskoczyć do jego łóżka na jej miejsce.

"Czarownice z Salem" to dramat oparty na faktach, można jednak śmiało przenieść jego realia i do czasów nam współczesnych. Nie ma gwarancji, że makkartyzm i podobne twory nigdy się nie powtórzą. Wystarczy tylko, że znów ktoś zacznie siać panikę i tworzyć atmosferę podejrzeń, a opozycję będzie traktował tylko i wyłącznie jako wroga. Stąd już blisko do fanatyzmu, jedynych słusznych rozwiązań i decyzji, a ten kto nie jest z nami - jest przeciw nam. Obyśmy nigdy nie stali się świadkami podobnych scen.

"Opisana na tych stronach tragedia Salem rozwinęła się z paradoksu, w którego cieniu nadal żyjemy, i nic nie wskazuje, że kiedykolwiek potrafimy się z niego wyzwolić. Chodzi po prostu o to, że ze względu na zbożne, wręcz wzniosłe cele, ludność Salem zaakceptowała teokrację - kombinację władzy państwowej i religijnej.
Do zadań osób rządzących należało utrzymywanie jedności...

Książka, choć będąca scenariuszem filmowym, jest wartką, przyjemną lekturą. Fabułę zbogacają liczne wtrącenia i refleksje autora, często o naturze historycznej. Wyjątkowa pozycja!

Książka, choć będąca scenariuszem filmowym, jest wartką, przyjemną lekturą. Fabułę zbogacają liczne wtrącenia i refleksje autora, często o naturze historycznej. Wyjątkowa pozycja!