Mafia pruszkowska, prostytutki, narkotykowe meliny… Powiedziano o tym do tej pory całkiem sporo, ale napisania kryminału z ekspolicjantem pracującym na czarno w magazynie z podrobionymi ciuchami z Chin to już mógł podjąć się tylko Bartosz Szczygielski. Według noty wydawcy „Serce” to ostatnia część trylogii pruszkowskiej. Poprzednie części kompletu też miały anatomiczne nazwy: „Aorta” i „Krew”.

Niestety nie czytałam poprzednich części, ale do lektury „Serca” zachęciła mnie bardzo nietuzinkowa grafika na okładce. Tak jak i stosunkowo rzadki wątek byłego policjanta, do którego – pomimo odcięcia się grubą kreską od niebieskiej profesji – powraca w najmniej spodziewanych okolicznościach trudna przeszłość. Tam, gdzie nieuchwytne demony z przeszłości, tam i mój literacki, wyczulony szczególnie na takie klimaty nos.

Na początku uprzedzam – treść powieści jest przeznaczona zdecydowanie dla czytelników o mocnych nerwach, bo pomimo romantycznych konotacji głównego narządu układu krwionośnego człowieka, pełno jest tu mordu, brutalności i najniższych instynktów. Zapomnijcie o braterstwie, zaufaniu i litości! Wraz z głównymi bohaterami – eksgliną Gabrielem Bysiem, znanym oficjalnie pod nazwiskiem Wasiak, oraz jednoręką eksprostytutką Katarzyną Sokół – i kolejnymi częściami powieści o przemawiających do wyobraźni tytułach, od „Błękitu” po „Czerń”, poznajemy polskie realia mętnych powiązań mafii z policją i władzą sądowniczą, gdzie korupcja i bezpardonowa walka o własne życie jest na porządku dziennym.

Czy w tym świecie pozbawionym skrupułów jest szansa na uczciwość i czyjąkolwiek pomoc? Wydawałoby się, że po znalezieniu ludzkich szczątków w magazynach centrum handlowego w Wólce Kosowskiej oraz natychmiastowym ich zaginięciu w niewyjaśnionych okolicznościach – nie. A jednak Gabriel, którego jedynym marzeniem do tej pory było nie wychylać się i mieć na papierosy oraz tramal, decyduje się wziąć w opiekę Magdę, nieletnią dziewczynę Borysa, swojego nieco opóźnionego znajomego z roboty. Sprawy komplikują się jeszcze bardziej, gdy wraz z Magdą znajdują w domu Borysa ślady po krwawej jatce i – jakby było mało makabryczności – odciętą stopę w sedesie. Na dodatek w pożarze ginie ojciec Gabriela.

W międzyczasie Kaśka Sokół pomieszkuje u swojej najlepszej przyjaciółki – policjantki Moniki Ruszko – i pogrąża się w depresji po traumie zamachu bombowego zleconego przez Aleksa Romanowa – chemika mafii pruszkowskiej – w którym zginęła jej matka, a ona została pozbawiona prawej ręki. Odnajduje sens życia w szczegółowym zaplanowaniu i wcieleniu w życie swojego planu zemsty: na swoim sutenerze Michale, na królu podziemnego królestwa prostytucji i głowy gangu pruszkowskiego Andrzeju Dzierdze, no i oczywiście na Aleksym. Czy mańkut mający problem z pokrojeniem bułki i zagotowaniem wody bez podpalenia blatu kuchennego jest w stanie zrealizować swój plan? Jeśli żądza zemsty jest tak nieposkromiona jak u Kasi, niech czytelnik przygotuje się na zaskakujące zwroty akcji oraz znaczące zmiany planów bohaterki.

Co z tym wszystkim ma wspólnego zmarła żona Gabriela – Alicja, firma Gotówka sp. z o.o., zadłużeni emeryci oraz zaginione dziecko znanego adwokata Pawła Torzewskiego? Dlaczego Monika odradza Kasi podjęcie kolejnych kroków zemsty, w której po kolei następują: morderstwo, pożar, szantaż i porwanie? Brzmi zachęcająco? Dla mnie bardzo, skończyłam powieść po trzech wieczorach, licząc od rozpoczęcia czytania, w czasie nauki do egzaminu. Jak nie zdam, napiszę do Szczygielskiego! Lektura warta przeżytych emocji, a zakończenie, będące świetną puentą tej karuzeli zbrodni i ludzkiego dramatu, zostało ze mną na długo.

Bez odrobiny wątpliwości zgadzam się z rekomendacją Chmielarza, który pisze: „To naprawdę świetna książka”! Mnie zdecydowanie lepiej czytało się części z Gabrielem niż z Kasią. W Gabrielu można z łatwością odnaleźć człowieka z krwi i kości, którego potrzeby egzystencjalne realnie mają prawo zasłonić dylematy moralne. Temu bohaterowi kibicuje się w jego wyboistej drodze do sprawiedliwości. Sokół wydaje się pozbawiona jakichkolwiek uczuć i działa jak odhumanizowany robot – to może odrzucać, ale za to jej historia jest dużo bardziej mroczna.

Na końcu wypada też zwrócić uwagę na język – jest żywy, plastyczny, pełen ciekawych metafor łączących młodzieżowy slang i język reklam z wręcz wzorową, starą polszczyzną. Liczne odniesienia do popkultury nie tworzą bezładnej mieszaniny, a kryminalna układanka trzyma się kupy i z każdą kolejną stronicą puzzle historii dziejącej się w pruszkowskim światku nieśpiesznie powadzą czytelnika do odkrycia całego obrazu intrygi i mocnego finału.

Myślę, że „Sercem“ Szczygielski udowadnia przynależność do czołówki polskiego kryminału. Jeśli macie ochotę na krew, pot i łzy wściekłości, to nie znajdziecie nic bardziej krwistego i zarazem nieoczywistego na te coraz dłuższe i zamglone jesienne wieczory. Gorąco polecam!

Alicja Klebba