Myślę, że w każdym z nas rodzi się chęć zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń. Na każdego trafia w innym momencie życia, ale jest, tkwi gdzieś w środku i albo zostanie z czasem zduszona, albo postanowimy coś z nią zrobić. Robert Rient postanowił zaryzykować – wbrew rutynie, wbrew możliwości spokojnego poukładania życia wybrał wyjazd. Daleko, gdzie wzrok nie sięga, żeby odkryć swoje miejsce w świecie.

Gdy tylko usłyszałem o zamyśle na „Przebłysk”, wiedziałem, że to coś właśnie dla mnie. Nie tylko dlatego, że wizja wyjazdu daleko od wszystkiego jawiła mi się jako atrakcyjna forma spełnienia własnych pragnień. Przede wszystkim miałem już okazję spotkać się z Rientem na łamach literatury, podczas lektury „Duchów Jeremiego”. Książki znakomitej, pełnej empatii i szerokiego spojrzenia na omawiany problem. W związku z tym mogłem domniemywać, że także w tej podróży autor znajdzie coś, czego nie spodziewałbym się na pierwszy rzut oka.

Wyprawa, którą możemy śledzić, zatacza niezwykle szerokie kręgi. Rozpoczyna się od swoistego powrotu do korzeni, dotarcia na Syberię. Miejsca, które ma pomóc w poukładaniu przeszłości, pogodzenia się z pewnymi aspektami rodzinnych niepokojów i spojrzenia na pewne rzeczy na nowo. Później na drodze pojawią się tajlandzkie plaże – zarówno pełne turystów, jak i wyludnione. Peru wraz z niesamowitymi zabytkami i jeszcze bardziej szokującymi rytuałami oczyszczenia.

Powyższa wyliczanka to skrawek wojaży głównego bohatera i autora zarazem, który opowiada o codzienności, swoim spojrzeniu na świat i jego rozumieniu. Chwilami przybiera to prostą formę zwykłych obserwacji, jak podczas podróży pociągiem na Syberię wraz z charakterystycznymi pasażerami. Innym razem przypomina swego rodzaju esej, mantrę przekazywaną słowami, kiedy Rient opowiada o tygodniu medytacji w specjalnym ośrodku, której nic nie może zakłócić.

To wszystko brzmi fascynująco i pociągająco zarazem, chciałoby się dotknąć kawałków tego świata i zabrać je ze sobą… choć nie do końca. Wszystko dlatego, że w moim przekonaniu ta narracja jest dość nierówna i wśród fragmentów, które porywają na nieznany ląd, pojawiają się inne, proszące wręcz o prędkie przekartkowanie. Autor, co naturalne, wspomina o własnych przekonaniach, które często przyjmują formę filozoficznej dysputy. Problem tkwi w tym, że często odczuwałem, jakby nie tyle była mi ta wizja prezentowana, co w pewien sposób narzucana. Odnosiłem wrażenie, że Rient, świadomie czy też nie, próbuje mi wszczepić pewien sposób myślenia.

„Przebłysk” to w moim mniemaniu książka niespełniona. Przepięknie wydana, z magicznymi fragmentami, w które buciorami wchodzą dyskursy nie tyle otwierające na to, co nowe i nieznane, co w pewien sposób zniechęcające. Wydaje się, że brak spójnej koncepcji książki odbija się na jej jakości. Nie jest to ani pozycja typowo podróżnicza, ani wyprawa w głąb siebie, ani też forma realizacji własnego światopoglądu. W każdej z tych zmiennych dostajemy kawałek, w związku z czym żaden z tematów nie jest wyrażony w pełni, a soczyste smaki mieszają się z gorzkimi. Czyta się to mimo wszystko nieźle, ale zamiast rozbudzenia chęci zmiany, pozostaje wrażenie obojętności, które do niczego szczególnego nie prowadzi.

Patryk Rzemyszkiewicz