Są takie pytania, które pobudzają wyobraźnię. Wymagają, by nie tylko znaleźć na nie odpowiedź, ale i pochylić się nad okolicznościami ich powstania. Dlaczego ktoś zadaje takie pytania? Co go do tego skłoniło? Rozmyślamy nad konsekwencjami udzielenia odpowiedzi, ale i nad przyczynami powstania pytania. Tak rodzi się cała historia. Bohaterka debiutanckiej powieści „Pod wodą” aktorki Catherine Steadman zadaje nam jedno z takich pytań już na początku swojej opowieści. „Czy zastanawiałeś się kiedyś, ile czasu zajmuje wykopanie grobu?” – zdanie otwierające „Pod wodą” to jednocześnie bomba, która eksploduje na pierwszej stronie, i obietnica trzymającej w napięciu opowieści. Czy obietnica zostanie dotrzymana?

„Pod wodą” ukazuje losy narzeczeństwa, a później młodego małżeństwa, Erin i Marka. Ona jest dokumentalistką, on pracuje w bankowości. Kochają się, wspólnie cieszą ze wzlotów i wspierają przy upadkach. Podczas bajkowej podróży poślubnej para podejmuje pewną decyzję, której konsekwencje nieodwracalnie wpłyną na ich wspólną przyszłość. Po powrocie z miesiąca miodowego mieli wkroczyć na nową drogę życia, nie spodziewali się jednak, że oprócz węzła małżeńskiego połączy ich coś jeszcze… Coś złowieszczego, coś zabójczo niebezpiecznego…

Ile trzeba, by przeciętny człowiek przeszedł na ciemną stronę? Czy w każdym z nas tkwi ciemność, która potrzebuje jedynie okazji, by wyjść na światło dnia? Steadman w osobie bohaterów przedstawia sylwetki zwyczajnych osób, które nie budzą początkowo skojarzeń z hasłem „zło”. Normalne małżeństwo zmagające się, jak wielu, z kryzysem finansowym czy tym na rynku pracy, nieporozumieniami, własnymi ambicjami, wiecznym brakiem czasu, ale i kochające się, wspierające, ciągle próbujące się dotrzeć. W rutynie codzienności raczej nie poświęcałoby wiele czasu takim pojęciom, jak „dobro” i „zło”, gdyby nie nowy projekt Erin.

Bohaterka pracuje nad dokumentem poświęconym więźniom, którzy niedługo wyjdą na wolność i rozpoczną nowe życie. Gdy zatrzaskują się za nią kraty i patrzy skazanym w oczy, granice są jasne: dobro – zło, prawo – bezprawie, przykładna obywatelka – przestępca. Po rozmowie oni wracają do celi, a ona do ukochanego męża i przyjaciół. Gdy granice są jasne, jasne jest też, kiedy je przekraczamy. Ale czy na pewno? Zestawienie perypetii Erin z losami więźniów jest ciekawym zabiegiem i najmocniejszą stroną „Pod wodą”, razem z widniejącym na okładce cytatem z powieści („Nie jestem złym człowiekiem. A może jestem. Może to ty powinieneś zdecydować?”), stanowiąc dla autorki punkt wyjścia do przedstawienia tego, jak zwyczajne życie prowadzi do aktu zła i co się dzieje później. Steadman stawia przed bohaterami kolejne wyzwania, a to, jak sobie z nimi radzą i jakie decyzje podejmują, stopniowo odsłania ich prawdziwe twarze. Pozwala zaobserwować narodziny ciemności, która wpełza na ślubne zdjęcie Erin i Marka.

W „Pod wodą” bardzo łatwo można przewidzieć zwrot akcji, nawet jeśli ktoś nie jest wielbicielem thrillerów małżeńskich czy domestic noir. Odniosłam wrażenie, że nawet osoby stroniące od tego gatunku byłyby w stanie powiedzieć, dokąd zmierza większość wątków i jakie „niespodzianki” czekają na nas po drodze. Autorka, prawdopodobnie w dobrej wierze, podrzuca bowiem czytelnikom różne wskazówki, dlatego energia obecna na pierwszych stronach powieści nieco zanika.

Pod powierzchnią można ukryć wiele tajemnic i żyć tak, jakby nigdy nic się nie wydarzyło. Można też pod spokojnym lustrem wody natknąć się na pułapki i pójść na dno razem ze swoimi sekretami, prosto w stronę mroku. Literacki debiut brytyjskiej aktorki Catherine Steadman to kolejna próba opowiedzenia o meandrach małżeństwa i tajemnicach, które łączą aż po grób. Tylko najpierw trzeba go wykopać.

Natalia Karolak

* Cytat z książki, s. 9.