A wonderful depiction both of covert operations and office politics, Charity is packed with action, incident and intrigue, bringing to a triumphant conclusion a series of ten novels that represents one of the great achievements of modern English fiction - głosi notka wydawcy Miłosierdzia, ostatniej powieści z Bernardem Samsonem.

Najpierw małe uściślenie: agent operacyjny brytyjskiego wywiadu, Bernard Samson, jest protagonistą dziewięciu książek, poprzedzonych, jak je nazywa autor, przez preludium, opisujące historię berlińskiej rodziny Winterów w latach 1900-1945, której losy splotły się z karierą wywiadowczą ojca Bernarda. Jest zatem Bernard kontynuatorem, na dobre i na złe, tradycji szpiegowskiej zainicjowanej przez ojca i, podobnie jak on, działa głównie w Berlinie, tyle że obecnie, w latach 1980-ych, w mieście, kraju i Europie podzielonych murem.

Mur u Deightona nie pada. Serial kończy się w 1988 roku, mimo że jego ostatnie tomy pisane były już za czasów zjednoczonych Niemiec. Jednak do snucia wiodącego szpiegowskiego wątku, przewijającego się przez wszystkie części cyklu, potrzebna była sceneria podzielonej Europy. Co więcej, brytyjscy szpiedzy do końca nie wierzą w jej zjednoczenie. Choć z punktu widzenia prawdy historycznej najważniejszy, nie jest to jedyny fakt kompromitujący kompetencje wywiadowcze bohaterów Lena Deightona. Wszystkie operacje, w których uczestniczy Bernard Samson, są co najmniej pośrednio powiązane z tą najważniejszą, wymyśloną bez jego udziału, której na dodatek nie tylko on stał się ofiarą. Ulokowanie jego żony Fiony po drugiej stronie muru, jej działanie jako podwójnego agenta, wyzwoliło lawinę wydarzeń, których planowanie i wykonanie obnaża kuchnię zimnowojennych poczynań SIS, czyli MI6.

Oczywiście Len Deighton nie za ów żałosny obraz wywiadu jest ceniony (jak wiadomo, sama rzeczywistość mocno Brytyjczyków skompromitowała),tylko za to JAK to zrobił. Nadając Bernardowi Samsonowi status pierwszoosobowego narratora, uczynił z niego, doświadczonego agenta operacyjnego, również bystrego obserwatora i inteligentnego analityka, bijącego na głowę swoich szefów, wywodzących się ze społecznej elity symbolizowanej przez Oxbridge. Jest przy tym Bernard, wbrew temu co sam o sobie sądzi, bardzo angielski w sposobie postrzegania i opisywania świata, z dystansem i lekko cynicznym humorem, ze starannym ważeniem słów, z pełną świadomością, że niedomówienia niekoniecznie zaciemniają obraz, często mogą służyć wydobyciu prawdy na jaw.

Tak, zgadzam się z opinią, że proza Lena Deightona plasuje go w czołówce dwudziestowiecznej literatury angielskiej. Dlatego wybaczam mu brak konsekwencji w opisie niektórych epizodów intrygi szpiegowskiej, a nawet melodramatyczne akcenty w końcówce Miłosierdzia.

A wonderful depiction both of covert operations and office politics, Charity is packed with action, incident and intrigue, bringing to a triumphant conclusion a series of ten novels that represents one of the great achievements of modern English fiction - głosi notka wydawcy Miłosierdzia, ostatniej powieści z Bernardem Samsonem.

Najpierw małe uściślenie: agent operacyjny...