Właściwie w oryginalnym tytule ("Western Impact and Middle Eastern Response") mowa o wpływie Zachodu i odpowiedzi islamu na ten wpływ.
Książka była właśnie gotowa do druku, gdy rozpadały się wieże World Trade Center, więc w przedmowie autor mówi o tym, że książka jest o tym, jak do tego doszło. Nie bezpośrednio, ale przez stulecia konfrontacji.
Punktem wyjścia jest pytanie, co spowodowało, że wyżej od Europy rozwinięta w średniowieczu kultura i nauka świata islamu w miarę stuleci coraz bardziej podupadała, coraz bardziej pozwalając się zdominować Zachodowi.
Autor, emerytowany profesor Studiów Bliskowschodnich w Princeton przedstawia to w następujących rozdziałach (napisanych w oparciu o wykłady głoszone w Wiedniu, Madrycie, Castel Gandolfo i w Strasburgu):
- Lekcje na polach bitew
- Pogoń za bogactwem i władzą
- Bariery społeczne i kulturowe
- Modernizacja a równość społeczna
- Sekularyzm i społeczeństwo świeckie
- Czas, przestrzeń i nowoczesność
- Aspekty zmian kulturowych
- Wnioski

Czytałam z ciekawością. Zainteresowana zarówno różnicami jak i podobieństwami w kulturze. W książce nacisk na różnice. Np w faktach, że Bliski Wschód pomiary czasu i przestrzeni zawdzięcza Europejczykom. Sam z siebie Bliski Wschód dzielił czas dnia ze względu na pięć modlitw muzułmańskich. Odległość długo mierzono u nich jednostkami czasu i ruchu. Do dziś można usłyszeć , że wioski odległe są od siebie "jeden papieros" (zapalisz go ruszając ku wiosce, skończysz doszedłszy do niej).
Muzułmański i żydowski dzień zaczyna się o zachodzie słońca. Dlatego w Księdze Rodzaju przy opisie stworzenia świata czytamy "I tak upłynął wieczór i poranek - dzień pierwszy".

Czytałam książkę już jakiś czas temu. Zdarzenia życia oddzieliły mnie już od wrażeń z niej.
Przedstawię więc na chybił trafił to, co zaznaczyłam w książce, co obudziło moja ciekawość:
- Iran - wojujący fundamentaliści przeciw zaangażowaniu kobiet w pracę, Homeini po zwycięstwie islamskiej rewolucji w 1979 roku "gromi demoralizację na skutek nauczanie dorastających chłopców przez kobiety"
- Wschód rezygnujący z tradycyjnego nakrycia głowy, które miało znaczenie symboliczne i religijne na rzecz nakrycia głowy typu zachodniego
- "kobieta muzułmańska posiadała prawo do własności, z którym do stosunkowo niedawnych czasów nie można było znaleźć paranteli na nowoczesnym Zachodzie".
- " jeszcze na początku XIX wieku biedny człowiek niskiego pochodzenia miał większe szanse na zdobycie władzy i majątku i godności w krajach islamu niż w którymkolwiek państwie w Europie chrześcijańskiej, w tym również w porewolucyjnej Francji"
- " zniesienie niewolnictwa w imperium osmańskim w XIX wieku, jednak nie wobec tych, którzy w niewoli przeszli na islam
- w XIX wieku reformy w imperium osmańskim - zakaz handlu niewolnikami, emancypacja kobiet, zezwolenie niewiernym na zamieszkanie w Arabii i tolerowanie mieszanych małżeństw (niemuzułmanów z muzułmanami, ale nie muzułmanów z niemuzułmankami) budziły niepokój konserwatystów, obawę o utratę tożsamości kultury islamskiej
- Kurrat al-Ajn (1814-1852) - perska bojowniczka o prawa kobiece, wszechstronnie wykształconą córka szyickiego teologa, nie nosiła zasłony, wygłaszała kazania, potępiała wielożeństwo, zmarła podczas tortur
- islam nie uznaje sakramentów ani pośrednictwa kapłanów, ma nauczycieli, przewodników, uczonych w teologii, ale nie kapłanów
- "Islam władca i lud są jak namiot, maszt, sznury i kołki. Namiot to islam, maszt to władca, sznury i kołki to lud. Żadna z tych części nie może się utrzymać bez pozostałych."
- "pojęcie tożsamości opartej na religii, podczas gdy w chrześcijańskiej Europie zastąpiła ją w dużym stopniu tożsamość oparta na terytorium lub etnicznym państwie narodowym"
- odmienność doświadczeń islamu i chrzescijanstwa. Islam nie zna reformacji, Inkwizycji, krwawych wojen XVI i XVII wieku w Europie i sekularyzmu jako próby uniknięcia prześladowań. "Muzułmanie po raz pierwszy zetknęli się z sekularyzmem podczas Rewolucji Francuskiej, którą...uznali za antychrześcijańską, a więc zasługującą na uwagę"
- tylko 1 państwo muzułmańskie, Turcja przyjęła sekularyzm, dekretem usunęła islam z konstytucji i zniosła szariat
- nacjonalizm i patriotyzm potępiane przez konserwatystów jako antyislamskie, bo zawężają tożsamość do narodu, nie sprowadzając jej do religii.
- pierwsza w Europie przyznała prawa obywatelskie niechrześcijanom Holandia, potem Anglia i angielskie kolonie w Ameryce Północnej
- " nie ma przymusu religii" sura 2, 256 Koranu
- w miarę rozszerzania się wpływów muzułmanów na Indie zaczęto tolerować też politeistów, ale nie - niewierzących
- w polswieckich państwach narodowych mniejszości niemuzulmanskie traktowane są z mniejsza wyrozumiałością niż w czas rozkwitu islamskiej kultury
- europejscy władcy w koloniach wdrażali swoją edukację, by wspomóc kolonizacje posługujac się tubylcami w administracji. Poznając Zachód Wschód przyswajał sobie idee wolności politycznej, suwerenności narodowej i demokratycznych rządów. Gdy idee te wzbudziły ducha buntu europejscy kolonizatorzy doświadczyli, że ich własne idee i zasady obróciły się przeciwko nim. Prozachodni intelektualiści np w Indiach wywalczyli wolność od Zachodu jego własną bronią intelektualną. "Czasem nawet walczyli z Zachodem przy pomocy i zachęcie ludzi Zachodu. Zachodni sympatycy odegrali dużą rolę w rozwoju nacjonalizmu arabskiego, tureckiego i indyjskiego.".
Ojcowie wolności w Indiach - Gandhi, Nehru - studiowali prawo w Anglii.
- "na Zachodzie robi się pieniądze, aby móc kupić władze. na Wschodzie zdobywa się władze, aby jej użyć do robienia pieniędzy"
Itd

Właściwie w oryginalnym tytule ("Western Impact and Middle Eastern Response") mowa o wpływie Zachodu i odpowiedzi islamu na ten wpływ.
Książka była właśnie gotowa do druku, gdy rozpadały się wieże World Trade Center, więc w przedmowie autor mówi o tym, że książka jest o tym, jak do tego doszło. Nie bezpośrednio, ale przez stulecia konfrontacji.
Punktem wyjścia jest pytanie,...