Trzeci, ostatni tom z serii "Życie prywatne Polaków w XIX wieku" wymaga podsumowania całości. Prawdę mówiąc, sięgając po opracowania naukowe oczekiwałam czegoś więcej. Liczyłam na wiele pogłębionych artykułów, na śmiałe tezy i na poruszenie kontrowersyjnych tematów. Niestety, większość artykułów jest bardzo powierzchownych, odtwórczych. Niczego nie wnoszą do nauki, nie pogłębiają też wiedzy czytelnika.
Podczas lektury wielokrotnie miałam wrażenie, że ktoś tym młodym naukowcom zerkał przez ramię, pisali tak, żeby nikogo nie urazić i zgodzić się z tezami, których podważać nie należy, które są mocno ugruntowane, spójne z dawno ustaloną wizją. Czy jednak rozwój nauki nie polega na tym, że zadaje się kontrowersyjne pytania, dialoguje się z autorytetami i poszukuje własnej ścieżki? Przedzieranie się przez kolejne artykuły było przygnębiające, tak bardzo były odtwórcze i pozbawione treści.
Moja jedyna myśl po lekturze była taka, że trzeba wrócić do książek Marii Janion. Jej ducha niestety w tych tomach nie widać. Może i chciała zrobić rewolucję, ale wszystko i tak wróciło na utarte, bezpieczne tory.

Jedynym artykułem, który został w mojej pamięci po lekturze III tomu, była "Mańka Kalosz wiodąca lud Warszawy na barykady" Wojciecha Gruchały. Autor opisuje życie prostytutek, które jako jedyna grupa społeczna kobiet miały jakąkolwiek możliwość stanowienia o sobie. To oczywiście przygnębiający wniosek (w poprzednich tomach zdarzały się artykuły, z których jasno wynikało, że warto było być wdową, z tych samych powodów). Pozostałe sportretowane kobiety to patriotki, do szpiku kości przesiąknięte walką o wolność ojczyzny. A tak naprawdę ofiary decyzji swoich mężów, ojców czy braci, z których powodu były pozbawiane majątków, jechały potulnie na Sybir czy decydowały się na emigrację.
Przydałyby się bardziej pogłębione studia w tym temacie jak i odrobina wolności w myśleniu - czego pracownikom naukowym serdecznie życzę.

Trzeci, ostatni tom z serii "Życie prywatne Polaków w XIX wieku" wymaga podsumowania całości. Prawdę mówiąc, sięgając po opracowania naukowe oczekiwałam czegoś więcej. Liczyłam na wiele pogłębionych artykułów, na śmiałe tezy i na poruszenie kontrowersyjnych tematów. Niestety, większość artykułów jest bardzo powierzchownych, odtwórczych. Niczego nie wnoszą do nauki, nie...