Odkrywanie dobrze nam znanych postaci nigdy nie jest łatwe. Szczególnie jeśli mamy do czynienia z ikonami, których wizerunek, okrzepły już od wielu lat gnieździ się w naszej wyobraźni i otaczającej rzeczywistości. Tymczasem nowe materiały i nieustraszeni odkrywcy potrafią całe to spojrzenie może niekoniecznie odwrócić, ale dodać do niego wystarczająco wiele nowości, by dotychczasowy postument został w pewnym stopniu zrewidowany.

Takie właśnie zadanie wyznaczył sobie Nathan Reynolds w swojej książce „Towarzysz Hemingway”, gdy przez pryzmat nowo nabytej wiedzy postanowił się przyjrzeć na świeżo postaci amerykańskiego klasyka. Jak sam autor opowiada we wstępie, zdobyte informacje jakoby jeden z jego ukochanych pisarzy współpracował z Sowietami, były dla niego szokujące. Mimo to, a może właśnie dlatego postanowił, wyczerpać temat i sprawdzić na ile współpraca ta miała znaczenie, ale też jak wpłynęła na opisywany okres życia Ernesta Hemingwaya.

Można powiedzieć, że Reynolds skupia się na momentach przełomowych, które miały szczególny wpływa na postrzeganie świata przez twórcę „Komu bije dzwon”. Począwszy od śmierci wielu weteranów na Key West, przez uczestnictwo w rewolucji hiszpańskiej, po walkę i wsparcie podczas drugiej wojny światowej, aż po znajdowanie się w samym centrum przewrotu na Kubie i zdobyciu władzy przez Fidela Castro.

Trzeba przyznać, że to imponujący splot wydarzeniowy, szczególnie jeśli zwrócimy uwagę, że to zaledwie kawałek życie Hemingwaya, nie zaś przelot po całej jego egzystencji. Poznajemy pierwsze rozczarowania i gruntowne zmiany poglądów, które to były monitorowane i wykorzystywane przez radzieckich szpiegów. Zawiera się w nich rozczarowanie demokracją i systemem, który miał stać murem za ludźmi, a tymczasem w spojrzeniu pisarza odwracał się do nich plecami.

Praca jaką wykonał Reynolds podczas wiwisekcji swojego bohatera sprawdza się na kilku poziomach. Na pewno świetnie oddaje skomplikowanie i niedopasowanie się Ernesta. Swoiste rozedrganie potrzebujące katalizatora, swego rodzaju ujścia, które w krańcowych wypadkach owocowało impulsywnymi decyzjami, niekoniecznie prowadzającymi do pożądanych konsekwencji. Przy tym to interesujący wycinek niedawnej historii, przetykanej długimi okresami wojen i niepokojów. Uśpionego wulkanu, którego erupcje pozostawiały po sobie trwały ślad.

Wracając na chwilę do samego Hemingwaya, warto nadmienić, że choć autor ukazuje nam dobrze znane przymioty tej osobistości, jak pociąg do płci pięknej, żelazną prezencję, czy odwagę i pragnienie, by znaleźć się w epicentrum konfliktu, skupia się też na mniej eksponowanych przymiotach. Znajdziemy tu także człowieka zagubionego i cokolwiek przytłoczonego tym, że jego jak najlepsze chęci, odwracają się przeciw niemu. Równie zafascynowanego, jak przerażonego złożonością zastanej rzeczywistości i jej zmiennością na przestrzeni lat.

„Towarzysz Hemingway”, to bez wątpienia gratka dla fanów wielkiego twórcy, ale i chętnych przyjrzenia się wielkiej historii, przez bardziej osobisty pryzmat bohatera osobiście w nią zawikłanego. Nawet jeśli chwilami prostolinijna historyczna narracja się zużywa, to barwność wydarzeń, ich wymowność i charyzma autora „Pożegnania z bronią” sprawiają, że nie sposób się o to szczególnie czepiać.

Patryk Rzemyszkiewicz