Elektryzująca okładka niczym ze snu, cztery Oscary dla filmu i intrygujący klimat – a to tylko namiastka tego, co składa się na jedną z najciekawszych premier tego roku. „Kształt wody” to powieść, która zaskakuje pomysłem i brawurą autorów. Tak, autorów, bo jest ich aż dwóch. Guillermo del Toro i Daniel Kraus napisali książkę ni to obyczajową, ni to science fiction. Akcja toczy się w latach 60, w okresie zimnej wojny. Jeśli oglądaliście film i spodziewacie się podobnej fabuły – to musicie wiedzieć jedno, książka skupia się na nieco innych wątkach.

Elisa pracuje w tajnym ośrodku badań kosmicznych Occam. Nagle jej rutynowe życie całkiem się zmienia, gdy z amazońskiej dżungli do ośrodka zostaje przywieziony dziwny, wodny stwór. Rząd chce go wykorzystać w walce zbrojeń. Elisa z kolei dostrzega w nim piękno i duszę.

Na pierwszy plan wysuwa się sam pomysł na fabułę – dawno nie czytałam tak dziwnej i pokręconej książki, ale jednocześnie ciekawej. „Kształt wody” pełen jest sprzeczności. Gdy autorzy skupiali się na dwóch, trzech postaciach – było całkiem dobrze, akcja rozwijała się powoli, ale jednak historia coś w sobie miała. Na wielkim ekranie zachwycały nas przepiękne, plastyczne obrazy. Styl autorów niestety trochę pozbawił nas tej opcji. Narracja poprowadzona została dosyć chaotycznie, z punktu widzenia kilku postaci. Dodatkowo autorzy napisali powieść w czasie teraźniejszym, co okazało się okropnie męczące. Del Toro i Kraus wyróżnili dwóch bohaterów – świat Stricklanda jest mroczny i niepokojący. Zdania są krótkie, przypominające meldunki wojskowych. Później ten charakterystyczny styl całkiem się rozmywa, stając się zupełnie nijaki. Z kolei, gdy to Elisa wychodzi na pierwszy plan, pojawiają się błyskotliwe obserwacje oraz wiele szczegółów, nadających fabule dodatkowego smaczku. Dużo opisów, krótkie, ucięte zdania, zaraz długie i rozwleczone – styl autorów to przesyt wielu pomysłów, które w połączeniu okazały się ciężkostrawne.

I nagle cała filozofia, mistycyzm, która patrzy na nas z okładki, czy jaki można dostrzec w filmie – ucieka. Gdy początkowo mogłam wyobrazić sobie poszczególne sceny, to później straciłam to przez styl. Kolejnym problemem było skupienie się autorów na postaci Stricklanda. Kompletnie nie rozumiem motywów tego bohatera, jego kreacja jest przejaskrawiona i zarazem nijaka – nie wnosi nic konstruktywnego, robiąc z niego jednego z głównych postaci, tracimy sens powieści. Romans kobiety z wodnym stworem niestety również okazał się rozczarowujący i pozbawiony głębi.

Autorzy miejscami prezentują niemal psychodeliczną, duszną atmosferę, wywołującą zaniepokojenie. Ciekawostką jest to, że występują fragmenty, gdy narracja prowadzona jest z punktu widzenia wodnej istoty. Szczerze, to trudno się je czyta, ale końcówka ma klimat – to idealne podsumowanie książki. Stwór okazuje być gdzieś poza tym, jest tłem dla różnych charakterów pojawiających się w powieści – tak naprawdę stworami okazują się ludzie i może w tym tkwi cały sens „Kształtu wody”.

Jak ocenić tę książkę? Nie jest łatwo, bo cały czas w tyle głowie ma się naprawdę świetny film. A niestety „Kształt wody” w wersji papierowej to całkiem inna historia. Jednak fani na pewno znajdą w niej coś pozytywnego i fascynującego – w końcu nie na co dzień czytamy tego rodzaju opowieści.

Gabriela Rutana