Udane filmowe adaptacje powieści Margaret Atwood sprawiły, że o prozie tej kanadyjskiej pisarki znów zrobiło się głośno. Wydawnictwa również skrzętnie korzystają z tej okazji, by na nowo przypomnieć czytelnikom jej powieści. To akurat dobra wiadomość dla wszystkich, którzy cenią dobrą literaturę, a być może przeoczyli lub z jakiś powodów nie docenili wcześniej Atwood. W przypadku „Pani Wyroczni” radość i zaskoczenie jest podwójne, gdyż akurat ta książka pozostaje w cieniu innych tytułów autorki. Tymczasem z każdą jej stroną byłam pod coraz większym wrażeniem kunsztu i pomysłowości Atwood, która – jak się okazuje – już w początkach swej kariery przejawiała cechy właściwe doświadczonym pisarzom.

Mając świadomość tego, że wszelkie próby opisu „Pani Wyroczni” i tak zakończą się jej spłyceniem i uproszczeniem, zaryzykuję swoją wersję. Przede wszystkim „Pani Wyrocznia” to opowieść o kobiecie o wielu twarzach. Wcześniej otyła córka swoich rodziców, teraz znudzona żona, a po godzinach i w wielkiej tajemnicy przed mężem autorka poczytnych romansów historycznych, w międzyczasie również uwodzicielka. Za tym wszystkim stoi niepozorna Joan Foster (aka Luiza Delacourt). A żeby było ciekawej, poznajemy ją w momencie, gdy właśnie upozorowała własną śmierć i próbuje uwolnić się od kłopotliwej przeszłości. Choć na pierwszy rzut oka wydaje się to dość nieprawdopodobne, to w wydaniu Atwood staje się fascynującą i wiarygodną historią. Nie da się zaprzeczyć, że już sama fabuła mogłaby zapewnić sporo wrażeń, ale bez warstwy psychologicznej byłaby ona niewiele warta. I tu właśnie Margaret Atwood ma przewagę.

To właśnie kreatywność i elokwencja, z jaką Atwood najpierw kreśli swoje zdania, a następnie tworzy z nich misterne fabuły, stanowi o jej sukcesie. W przypadku „Pani Wyroczni” obok licznych wątków znalazło się jeszcze miejsce na „powieść w powieści” (pamiętajmy, że główna bohaterka para się w końcu pisaniem). Taka szkatułkowa forma w pełni rozkwitnie dopiero w „Ślepym zabójcy”, ale już tutaj, choć na mniejszą skalę, autorka z upodobaniem oddaje się tworzeniu równoległych historii. A robi to w sposób tak naturalny, że nie może być mowy o żadnym zbędnym tekście (inna sprawa, że losy fikcyjnych bohaterek często odzwierciedlają rozterki samej ich autorki). Co więcej, Atwood nie opuszcza poczucie humoru ani skłonność do ironii, mimo że losy jej bohaterki wydają się dość burzliwe. Być może właśnie ta powieść faktycznie jest lżejsza od innych, ale to wcale nie przemawia na jej niekorzyść.

Z biegiem lat jednym z największych autów Margaret Atwood stała się wszechstronność; w jej bogatym dorobku każdy może znaleźć coś dla siebie. Ja, która nie zdołałam nawet przebrnąć przez „Opowieść podręcznej”, bez większego trudu odnajduję się w powieściach współczesnych i historycznych tej pisarki. Dlatego „Pani Wyrocznia” tak bardzo przypadła mi do gustu, podobnie jak niegdyś „Ślepy zabójca”. A gdy przeczytałam jedno ze zdań padających z ust fikcyjnej Joan, pomyślałam od razu, że to właśnie jest Margaret Atwood we własnej osobie: w sprawach świata wyobraźni ja byłam profesjonalistką, one zaledwie amatorkami.

Cytat za autorką.

Anna Aniszczenko