Istnieją twórcy, których się kocha albo nienawidzi, ale osobiście uważam, że istnieje jeszcze jedna grupa. Obejmująca osobistości, które po prostu się szanuje. Nawet jeśli nie wszystkie ich dokonania nam pasują, to mamy swoich ulubieńców, a te mniej klasowe produkcje i tak mają w sobie coś, co wywołuje mimowolną sympatię. Nie wiem jak wam, ale mi od zawsze takim kimś zdawał się Terry Gilliam.

„Gilliamesque” opowiada właśnie o wybitnym reżyserze, grafiku, niepokornym duchu, który już w słowach zawartych w tytule – „Przed-pośmiertna autobiografia” – zawiera klimat, w jaki zanurzy się czytelnik. Na serio, ale tak naprawdę to nie do końca. Ze sporym przymrużeniem oka i ogromem tego subtelnego i bardziej bezpośredniego humoru. Po prostu mnóstwo radości, z której wyłoni się sam autor, a przynajmniej jego część.

Samo spojrzenie na wydanie tej książki sprawia, że człowiek mimowolnie się uśmiecha. Począwszy od wspomnianej już okładki, po całą zawartość upstrzoną prawie wszędzie twórczością głównego bohatera. I znakomicie się składa, gdyż równolegle z tekstem grafika kreuje głównego bohatera, a przynajmniej tak się może wydawać, bo trudno powiedzieć, czy tyle wyobraźni i wolności da się zmieścić nawet w najpiękniej wydanej i zapisanej książce.

W samej treści, a przynajmniej w jej strukturze, nie ma już tak wielkich niespodzianek. Pomijając liczne dygresje, Gilliam pędzi w swym życiorysie od A do Z i nie bawi się w rozbijanie narracji, na co, muszę przyznać, bardzo liczyłem. I tak poznajemy chłopaka, który przypomina z początku taśmowy produkt made in USA, przylizany, szeroko uśmiechnięty, wciśnięty w stylowy sweterek, który w poszukiwaniu wolności i długich włosów znalazł swój przyczółek w Wielkiej Brytanii u boku Pythonów, gdzie objawił swą reżyserską maestrię.

Nie da się ukryć, że tego pana podrobić się nie da. Szczery, momentami do bólu bezpretensjonalny w ukazywaniu swych wpadek, ujmuje od pierwszej linijki. Ma swój charakter, sarkastyczną zadziorność, ale i chwile zwątpienia. Jednak wszędzie widać jego niezłomność, kończenie powziętych postanowień i duch, który nawet jeśli czasem wątleje, nigdy nie znika. Czuć to w opisywanych losach i tym jak są opisywane.

Nie byłbym jednak sobą, gdybym nie przyczepił się do tych wydarzeń. Zabawnych, wciągających jak diabli, ale w pewien sposób wyrywkowych. Pewnie, trzeba jakoś skondensować swój żywot, jednak trudno nie odnieść wrażenia, że czegoś tu brakuje, że pewne wątki są świadomie pomijane bądź nierozwijane w pełni. Szczególnie widać to w zakresie tematów kinowych, gdzie każda następująca produkcja dostaje mniej miejsca na uwagę. Być może wynika to z mojej kinofilskiej pasji, ale chciałbym dowiedzieć się o wiele, wiele więcej.

Trzeba oddać wielkiej postaci, co jej się należy, i przyznać, że „Gilliamesque” to wizualnie genialna robota, treściowo zaś dobra, z przebłyskami na poziom wyżej. Chciałbym więcej, nic nie poradzę, ale szanuję zarówno Terry’ego Gilliama, jak i tę udaną próbę podsumowania dokonań na własnych warunkach. Ma to swój urok, ma czar i warto dać się mu ponieść.

Patryk Rzemyszkiewicz