Ambitna porażka. To, że Dennis Lehane jest w dupie, jest jasne. Widać to po jego kilku ostatnich powieściach. Problem w tym, że zaczyna się w tej dupie urządzać. Choć najgłębszy kryzys – powieści „Brudny szmal” oraz „Nocne życie” i „Miniony świat” z trylogii retro – ma chyba za sobą, wciąż się miota i zamiast budować własne księstwo, wpasowuje się świat układany przez innych. Zrezygnował z bycia pisarzem, autorem wybitnych dramatów sensacyjno-obyczajowych („Rzeka tajemnic”, „Wyspa skazańców/tajemnic”) i stojącej na najwyższym poziomie, łamiącej granice gatunkowe prozy detektywistycznej („Pułapka zza grobu”, „Gdzie jesteś, Amando?” i „Modlitwy o deszcz” z cyklu Kenzie/Gennaro) a stał schlebiającym masowemu czytelnikowi wyrobnikiem pióra. Sprawnym, bo „Pokochać noc” jest znakomicie, bardzo dynamicznie i lekko napisana, ale tylko wyrobnikiem. Mógł zdobyć popliteracką koronę ziemi, ale po kilku nieudanych podejściach eksploruje co najwyżej góry świętokrzyskie.
„Pokochać noc” to dość żałosna próba połączenia, z natury swojej mieszczańskiego, chic noir w stylu tanich podróbek Hitchcocka z „Dziewczyną z pociągu”, „Kobietą w oknie” czy kawałków Petera Swansona na czele, z naturalnie antymieszczańską, outsiderską powieścią łobuzersko-łotrzykowsko-gangsterską, w tym przypadku niebezpiecznie podobną do „Ucieczki gangstera” Jima Thompsona. Tyle, że to połączenie bardzo nieudolne, raczej cerowane niewprawną ręką ucznia na szkolnych zajęciach praktyczno-technicznych niż szyte ręką sprawnego krawca. Bo „Pokochać noc” to właściwie dwie powieści – pierwsza o pani mającej problemy psychiczne i odkrywającej, że coś jest nie tak nie tylko z jej życiem emocjonalnym, ale i tym prawdziwym, codziennym oraz druga – o pani muszącej się wznieść ponad własne słabości i stawić czoła. Ten podział na dwie historie jest tak wyraźny, że aż dziw bierze, że nie wydano tego w dwóch częściach. Zysk byłby większy, a strata fabularna żadna.
Na dokładkę nad tym wszystkim unosi się śmiałe w zamyśle, w istocie zaś bełkotliwe love story. Lehane stara się w nim połączyć dwa porządki: poetyczny – przesłodzonego, sentymentalnego (i równie mieszczańskiego) melodramatu o miłości jako sile zdolnej pokonać wszelkie przeciwności oraz naukowy, atawistyczno-antropologiczny, w którym działa tylko chemia, a kobieta wybiera/wyczuwa partnera z najlepszym materiałem, by jej potomstwo miało jak największe szanse na przeżycie.
Nieprawdopodobieństwo psychologiczne doskonale uzupełnia się tu z nieprawdopodobieństwem dramaturgicznym. Machina narracyjna w „Pokochać noc” przynajmniej kilka razy się zacina. Kilka rozwiązań narracyjnych Lehane’a aż kłuje w uszy fałszywą nutą. Widać, że pisarz bardzo się wysilał i musiał wyciągać królika z kapelusza, żeby popchnąć akcję do przodu.
Na szczęście jest tu też kilka naprawdę znakomitych, bardzo tarantinowsko-filmowych scen (policja w mieszkaniu, gangsterzy w mieszkaniu) dla których warto „Pokochać noc” przeczytać. Pokazują one też, jak dobrym pisarzem Dennis Lehane może być. Finał zaś można sobie darować. Co prawda też jest filmowy, tyle, że tchnie tanim kinem akcji z lat 80. Poza tym dużo wcześniej wiadomo, jak to się skończy.
Literatura kolejowa. Najwyżej. Szkoda.

Ambitna porażka. To, że Dennis Lehane jest w dupie, jest jasne. Widać to po jego kilku ostatnich powieściach. Problem w tym, że zaczyna się w tej dupie urządzać. Choć najgłębszy kryzys – powieści „Brudny szmal” oraz „Nocne życie” i „Miniony świat” z trylogii retro – ma chyba za sobą, wciąż się miota i zamiast budować własne księstwo, wpasowuje się świat układany przez...