Chyba najbardziej znana z serii książek o "nieograniczonych możliwościach ludzkiego umysłu". Wedle tej na wskroś New Age'owskiej ideologii, która ostatnimi laty urosła do rangi guasi religijnej wręcz mody, nie ma rzeczy niemożliwych. Wystarczy tylko zamknąć oczy, wziąć głęboki oddech, no może trzy, i wyobrazić sobie pożądany rezultat a ludzki mózg - hocus pocus - zaczyna nieświadomie pracować nad jego materializacją.
Idea jest szczytna, a zagadnienie możliwości ludzkiego umysłu należy niewątpliwie do najbardziej fascynujących i najsłabiej zbadanych. Nie przecząc oczywistości, że nie wiemy jeszcze wszystkiego o działaniu naszego mózgu, chciałbym się krytycznie odnieść do tego typu publikacji z perspektywy swoich kilkunastoletnich przemyśleń nad tym wartym uwagi zagadnieniem. Sięgając po tego typu publikacje kilkanaście lat temu byłem pozytywnie nastawiony do tematyki. Z czasem, poznawszy różne punkty widzenia, nabrałem jednak sceptycyzmu, nie co do samej idei może, a co do jej sprymitiwizowanego przedstawienia w popularnonaukowych publikacjach w rodzaju recenzowanej książki.

Pierwsze, co się rzuca w oczy po lekturze kilku książeczek tego rodzaju, to niezwykle rozdęte ego autorów takich publikacji. Przekonani, że posiedli wiedzę tajemną, występują przed czytelnikiem w roli kogoś w rodzaju guru, autorytarnie przekonując, że ich metoda MUSI zawsze zadziałać a wszelkie niepowodzenie tkwi w błędnym jej zastosowaniu. Jest w tym jakiś niezwykły rodzaj pychy, charakterystyczne dla intelektualnego neofity przekonanie, że posiadł tajemnicę wszechrzeczy. Doprawdy daleko tym samozwańczym parapsychologom do wszystkich tych prawdziwych intelektualistów, którzy dostrzegając złożoność zjawisk, ciągle się wahają i zastanawiają. Efekt tego podejścia jest łatwy do przewidzenia. Niepowodzenie tego czy tamtego osobnika, nie stanowi dla autorów bodźca do krytycznej refleksji nad trafnością przedstawianych idei, lecz skutkuje bardziej lub mniej zaowalowaną pogardą dla jednostki, której metoda akurat nie pomogła. Na wszystko jest jedna rada - więcej medytować. Dokładnie jak w komunizmie - na niedostatki socjalizmu - więcej socjalizmu.

Sama idea jest dość prymitywna intelektualnie. Przekonanie, że znalazło się remedium na wszelkie ludzkie problemy jest, przyznajmy, założeniem dość odważnym, któremu przeczy doświadczenie każdego rozsądnego człowieka nakazujące stosować różne środki zaradcze w zależności od sytuacji. Pomijam fakt, że nikt nie udziela odpowiedzi na cisnące się na usta pytanie, jak obronić tezę o nieograniczonych możliwościach umysłu w sytuacji gdy dwoje ludzi w tym samym momencie zapragnie tego samego. Odpowiedź znowu ta sama - nie podburzać, więcej medytować.

Idea pozytywnego myślenia doczekała się także krytyki stricte naukowej. Część badań potwierdziła niektóre dobroczynne skutki medytacji czy relaksacji, lecz te bezsporne dobrodziejstwa ograniczają się raczej do zmian czysto fizjologicznych jakie zwykle towarzyszą stanowi odprężenia. Inne z kolei wykazały, że osoby krytyczne wobec siebie (a więc myślące "negatywnie") w pewnych sytuacjach szybciej i skuteczniej osiągały założone cele. W kolejnych jeszcze skrytykowano powszechnie funkcjonujące przekonanie o tym, że człowiek wykorzystuje tylko niewielki procent możliwości swojego mózgu. Wszystko więc wskazuje na to, że zagadnienie jest dużo bardziej złożone i wieloznaczne, niż próbują nam przedstawić autorzy reklamujący pozytywne myślenie jako nec plus ultra.

Z uwagi na sekciarsko czy wręcz guasi religijny charakter nowej paranauki, przed ideą przestrzega też Kościół katolicki. Postrzega on myślenie pozytywne jako rodzaj niedozwolonego kultu, który może spowodować nieprzewidziane dla praktykującego skutki. Nie rozstrzygając w tym momencie o zasadności tych zastrzeżeń, wszystkim wyśmiewającym stanowisko Kościoła jako "ciemnogród", chciałbym zwrócić uwagę, że jest ono w równym stopniu uprawdopodobnione i udokumentowane co przeświadczenie apologetów pozytywnego myślenia. I tu i tu obracamy się cały w sferze spekulacji dotyczących bardzo niewymiernej przecież sfery duchowej człowieka.

Podsumowując, zagadnienie na pewno jest warte uwagi, jednak polecam dużą dozę krytycyzmu wobec wskazanych publikacji. Wiedzę lepiej czerpać ze sprawdzonych i różnorodnych źródeł, niż dawać się nabierać na epatujące sensacją książeczki.

Mogę stwierdzić, że jest na pewno kilka osób, którym tego typu książeczki pomogły. To sami autorzy, którzy sprytnie sprzedając czytelnikowi najbardziej chodliwy towar w historii - ułudę potęgi umożliwiającą realizację każdego marzenia - osiągnęli dużą poczytność a tym samym również dużą ilość zer na własnych kontach. Potwierdza to tezę, może nie o nieograniczonych, ale znaczących na pewno możliwościach ludzkiego umysłu, gdy go używać w sposób sprytny.

Chyba najbardziej znana z serii książek o "nieograniczonych możliwościach ludzkiego umysłu". Wedle tej na wskroś New Age'owskiej ideologii, która ostatnimi laty urosła do rangi guasi religijnej wręcz mody, nie ma rzeczy niemożliwych. Wystarczy tylko zamknąć oczy, wziąć głęboki oddech, no może trzy, i wyobrazić sobie pożądany rezultat a ludzki mózg - hocus pocus - zaczyna...