Nasze kochane święta

Wigilijny wieczór, jedyny i niepowtarzalny dzień w roku dla większości rodzin. Wieczór niezwykle cichy, na ulicach wyludniony, w którym odświętnie ubrani zasiadamy z rodziną i najbliższymi , pozostawiając miejsce na stole dla zbłąkanego wędrowca . Pieczołowite przygotowania , odświętna zastawa stołowa , strojna choinka i tradycyjne potrawy przygotowywane wyłącznie na ten wieczór.
Takie wspaniałe opisy Wigilii jednej ze szczecińskich rodzin poznałam w fascynującej książce " Nasze kochane święta".
Kilka wieczorów wigilijnych tej samej rodziny autorka opisała na przestrzeni lat, od czasów PRL po współczesne sięgając nawet dalej w przeszłość do czasów powojennych .
Wzruszające wspomnienia zasiadających za stołem biesiadującej rodziny , której na przestrzeni lat liczba osób zmienia się w zależności od wydarzeń życiowych poruszają czytelnika opowieściami z dzieciństwa i młodości , smutkiem za tymi, którzy odeszli.
Wspaniała powieść nie tylko o rodzinnych więzach, pokoleniowej tradycji , ale jest to również niezwykle ciekawie i przystępnie opisana historia Polski od czasów powojennych po współczesne . Opisana została wigilijna historia szczecińskiej rodziny i wpisane w nią fakty wydarzeń zmieniających oblicze społeczno - polityczne naszego kraju. Obfita w autentyczne wydarzenia i fakty , niepozbawiona humoru saga rodzinna , w którą wpisane zostały zmiany społeczno - polityczne i ich wpływ na życie opisanej rodziny.
Przepiękna i wzruszająca powieść , którą warto przeczytać nie tylko w okresie świątecznym.

"Nasze kochane święta" to książka nieszablonowa, to bardziej teatr telewizji zapisany na kartkach papieru niż normalna powieść. Cztery wigilijne spotkania tej samej rodziny, każde w innym okresie "historycznym". Przy wigilijnym stole, przy parujących potrawach i zapachu choinki toczą się dysputy społeczno-polityczne, wracają wspomnienia z dzieciństwa i lat młodości. Każdy ma swoje racje, każdy swój punkt widzenia, ale po czyjej stronie leży prawda? Nie ma na to dobrej odpowiedzi.
Książka pani Iwony Poczopko to saga rodzinna z silnymi kobietami w rolach głównych. Ja nie czytałam jeszcze takiej książki, tak z jednej strony ciężkiej w odbiorze, bo wypełnionej monologami, często wewnętrznymi bohaterów, mocno zakorzenionymi w historii Polski, z drugiej tak skłaniającej do refleksji i przemyślenia własnych zachowań i poglądów. Mnie czasem książka nużyła, ale cieszę się, że ją przeczytałam. Bo jak dla mnie przekaz książki jest jednoznaczny i czytelny. W rodzinie jest siła i miłość, choć nie zawsze to widać na pierwszy rzut oka.

W kameralnej scenerii szczecińskiego mieszkania, a właściwie nawet, jednego pokoju, rozgrywa się akcja czterech kolacji wigilijnych, oddzielonych od siebie dekadami. Pierwsza odbywa się w gierkowskich latach siedemdziesiątych, po czym przez czasy Solidarności i stanu wojennego, postkomunistycznej transformacji dochodzimy do współczesności - po przystąpieniu Polski do UE.
Trzonem rodziny są kobiety - matka i dwie córki, mężczyźni stanowią dla nich jedynie tło i to dość zmienne, na jeszcze dalszym planie znajduje się kolejne pokolenie. Zmieniają się czasy, sytuacja społeczno - polityczna, zmienia się widok za oknem, wystrój wnętrza, ale stół, z bogactwem potraw, podobnie jak prowadzone przy nim rozmowy - są ponadczasowe. Nasze ulubione tzw. rozmowy o życiu ;)
Na ich podstawie otrzymujemy analizę zmian w naszym kraju i chociaż nie każdy zgodzi się z tak podanymi spostrzeżeniami, nie można odmówić Autorce trafności obserwacji.
Dla mnie nie mniej frapujące były relacje między członkami rodziny, a w zasadzie, między wspomnianymi już kobietami - iskrzące od emocji, niejednoznaczne i pobudzające do wielu refleksji.
Iwona Poczopko posługuje się bardzo dobrym językiem - jest złośliwie, inteligentnie, bywa wulgarnie, ale w uzasadniony sposób, a momentami jest wzruszająco... Czyta się świetnie, ale z drugiej strony - to bogactwo języka przypisane jest w jednakowy sposób do każdej, niemalże postaci i to jest odrobinkę sztuczny zabieg. Ale to jedyna rzecz, jakiej się czepię (no, może poza karpiem w galarecie, którego nie cierpię :P ), bo uważam, że jest to bardzo dobra rzecz i szczerze polecam, zwłaszcza, że jak już wspomniałam - czytanie idzie migiem.
Tak jeszcze na marginesie: forma tych opowiastek wręcz narzuca przetworzenie ich na spektakl teatralny, albo kameralny filmik, coś na kształt "Żółtego szalika".

Książka dotarła do mnie jeszcze przed świętami. Z lekturą postanowiłam poczekać na styczeń, aby w pewnym stopniu przedłużyć sobie świąteczną atmosferę. Nastawiłam się na literaturę lekką, łatwą i przyjemną. Niestety troszeczkę się zawiodłam. Męczył mnie przydługi jednolity tekst, czasami brakło podziału na akapity, drażniły wulgaryzmy, momentami czułam się zniesmaczona. Początkowo czytało mi się z oporem, kilka dni książka leżała nieczytana, ale później do niej wróciłam i się zaczytałam.
Książka podzielona jest na cztery części, które opisują cztery różne Wigilie na przełomie dziesięcioleci. Jak to w życiu bywa - zmienia się skład biesiadników. Główne bohaterki są trzy - matka (Stanisława zwana Niutką) i jej córki: Marta i Hanna. Rodzina rozmawia głównie o aktualnej sytuacji politycznej - od czasów świetności Gierka, poprzez zmiany ustrojowe i czasy współczesne. Najbardziej spodobał mi się opis drugiej Wigilii i panującej wówczas sytuacji. Pamiętacie kolejki przed sklepami? Może znacie je z rodzinnych opowieści?
"Kolejka stała się centrum informacji, miejscem emocjonalnych napięć, dla niektórych była niczym rodzina. Był problem z załatwieniem jakiejś sprawy, kolejka wytłumaczyła, chorowało dziecko, kolejka poradziła, potrzebny był przepis na potrawę, kolejka podyktowała, mąż zapił, kolejka współczuła, pieniędzy do pierwszego nie starczyło, kolejka zrozumiała. Najchętniej gadało się w kolejce o polityce. Można było psioczyć na władzę, pochwalić się wiedzą z podziemnego obiegu informacji, podzielić przemyśleniami."
Przy okazji kolejnej Wigilii wymieniona zostaje kwestia małżeństwa:
"Małżeństwo (...)
-... to partnerstwo! (...)
-Wspólna walka o przetrwanie. Ciężka praca, umiejętność pójścia na kompromis, wzajemny szacunek, a nie układ, w którym liczysz się tylko ty i twoje oczekiwania."
Jakie jeszcze tematy zostają poruszone? Odpowiedzi poszukajcie sami.
Zaletą jest, że książka jest nieszablonowa, akcja toczy się stale w jednym miejscu. Autorka umiejętnie nawiązała do polskiej sytuacji politycznej. Mnie szczególnie przypadł do gustu wątek nawiązujący do czasów PRL. W powieści nic nie jest przekoloryzowane, rodzinne świętowanie nie zawsze jest idealne, zdarza się, że nawet w tym wyjątkowym dniu rodzina się kłóci. Zupełnie zaskoczyło mnie zakończenie, ale nie będę wam spolerować. Ze względu na poruszaną tematykę książkę warto przeczytać nie tylko w okresie świątecznym. Książka skłania do przemyśleń. Nigdy nie wiadomo, co wydarzy się w ciągu roku i czy będzie nam dane w takim samym składzie zasiąść do kolejnej uczty wigilijnej. Cieszmy się każdą chwilą z bliskimi, nie uciekajmy w wirtualny świat, ale celebrujmy drobne przyjemności.

Książkę wylosowałam w firmowej paczce świątecznej. Spojrzałam na tytuł i autorkę i pierwsza myśl jaka przyszła mi do głowy brzmiała. "Kurde musiała mi się trafić jakaś świąteczna powiastka na dodatek napisana przez kobietę". Po jakimś tygodniu dałam jej jednak szansę, może bardziej wynikało to z chęci przeczytania książki o świętach w czasie świąt niż z jakiejś wewnętrznej potrzeby. Usiadłam zapaliłam lampkę i zaczęłam połykać stronę za stroną i ani się obejrzałam już pierwsza Wigilia się skończyła. Nie wiem co tak bardzo urzekło mnie w tej książce czy to że dwie siostry to Marta i Hanna (a ja z siostrą tak właśnie się nazywamy), chociaż w książce te imiona miały bohaterki z pokolenia naszych rodziców i w ogóle my z siostrą tak bardzo nie różnimy się w poglądach jak bohaterki powieści. Może byłam pod wrażeniem tych rozmów toczących się przy Wigilijnym stole bo pewnie jak każdemu kto książkę weźmie do rąk skojarzą się one z domem. Nawet jeśli u niego przy Wigilijnym stole nie ma, aż tak wielu kontrowersji, nawet jeśli jego rodzina jest mniej poraniona na pewno choć w ułamku procenta pomyśli to zupełnie jak u mnie. Książka uruchomiła u mnie wielkie pokłady nostalgii i wspomnień, ale także dość boleśnie przypomniała o tym, że czas ucieka i powinniśmy cieszyć się z obecności bliskich - nawet jeśli czasem nasze poglądy bardzo się różnią. Czyta się lekko i przyjemnie. Na koniec powiem jeszcze, że zaśmiałam się głośno na ostatniej stronie powieści kiedy zacytowano fragment kolędy "Oj maluśki" - od tygodnia chodzę po domu i nucę ją przy gotowaniu, sprzątaniu itp. czyżby magia świąt?